Wednesday, November 24, 2010

Kaidal Laihawm (1) Saturday, 20 November, 2010,

To
Siate, Elderte, EC memberte
A thu: Tual Pawlpi sang, Conf sang leh Church Pastor, Elder vai Manual leh Policy
Paulap/kawk: Nang Za Thang thangbawi911(a)yahoo.com Pa Nang Suan Gin gelh internet lai
Dear Khazih sung ah sanggam: -


Pa Nang Suan Gin lai hawm sung a agente leh thupiangte ki bang lo ban ah SDA Manual
leh Policy tawh kithuhual lo a hih manin mimal in a maan theih nangin hih lai kong hawm hi.
“MUC makaite in hihzah aa, kei hong mukhialhna-uh pen, Manual leh Kamsangnu laiat
te a zuih lohnate uh ka pulak leh, zui nuam lo kikhel nuam lo aa, ong lang muh uh hi lel
hi”(gual 8,9 na)
Pa Nang Suan Gin (NSG) in Manual leh Kansangnu lai-atte a thei lua dan, MUC makaite a
hilh danin kigen hi. “Cih teh umsak” cih tawh kibang hi. Original copy-English in amuh naihetloh
laibu tampi om zen ding hiven! Suangtat satngam sa’ng SDA Church Manual, 2000 ah laimai 259,
SDA Education Policy Manual, 1998, laimai 12, 12 FF 9540, SDA Minister’s Manual, 1992,
Laimai 262, Elder’s Manual 1994, p. 187 leh SDA Constitution, By laws, and Working Policy,
1999 laimai 739 leh kamsangnu lai-at bu 60 val, khut gelh laimai 25000 valte lak ah NSG in
bangzah thei aa, MUC makaite hihbangin zah ko in muhkhialh nadingin huih lak ah “na hawm
sawn in” ci ngam hiam?
“Manual leh kamsangnu laiat te a zuih lohnate uh ka pulak teh” ci napin a laikhahna
bupah munkhat beek ah tua ci zuihlo cih pulaakna nei lo tangial hi. Bangci thu maan gen hi thei
ding hiam?. “Na pamah sikha om” hong cih san tawh kibang hi. (Kamsangnu laiat te lak ah CM,
CS, CW, LS, SD, SL, WM, CTBH, CSSW, GCB etc beek thei kha hiam?) “Manual leh
kamsangnu” cin kamtang zang leh muanlakna-in zang a hihman Sakollam Pawlpi (SKL) leh
Anlangh Pawlpi (AP) ah a umkha mitawmno khat tanau vai-aa a panpih mi tawmcikkhat om hi.
“Pasian zahtak a, ama thuman azuite in zuauthu gen nuam lo hi” (gual 7) cinapi in amah’n
zuauthu gen vetse. “Manual a zuih lohna ka paupihte hi bang hi” (gual 12) cinapi’n Manual genna
pulakna lah om lo in “Ka paupihte” cimawk mawkin amah peuh Manual kisa kha aitam. NSG
manual cihlah om ngeiloa khemna zep puan tungsilh hi bek hi.. Manual theisate tungah a gen hi
leh, zong na saaikaak thei kha mah ve.
I. “Sakollam sang Siapi a sem ding omlo a, akicih mawh laitak in Sakollam ah kei
Upapi ka seplaitak hi-in, GenMung ten lah Mission sung ah semlai in, Sangpi sang man ngakin
ki om aa, amah zong hong man, June kha teh hong ciah to in, Conference zumpi pan Sakollam
Siapi ding in hong pia uh hi” (gual 13-15)
(1) “Sakollam Sang Siapi asem ding omlo aa” cinapin gual 18 na ah “Hau Man in
tavuan alak sa ahih teh” cih hong pulakna ah upmawh lopi in thumaan hong pulak kha hi.
Sakollam sangsiapi sem om khin ahih lam teci hi. Siama Hau Man sang siapi sep peuh “kicimawh
laitak” cihsan mawk in, awi huailo hi. Simmawhna no khat hi. “Sangpi sangman ngak in ki om”
cih zaw zen. A bang ci sang? Adangte e? Sangpi pen Vangteh ah church pastor dingin Conference
in Jan 17, 2006 in voted 16/06 tawh khasum Ks. 16,000/- tawh “call” ki pia hinapi Tongsial ah Mr.
Pau Khan Suan cial kha sum Ks 25,000/-deih zaw in pai hi. (Tua zong service ki simsak veve lai
hi.) Sangpi sang man ngak cih pen koicidan hiam?
(2) “Kei Upapi ka sep laitak” acih teh Upapi in ama thu in nakhempeuh azeek, a guang
kisa danin hih siapi panmunte genpi-in hong nei hi. Hih pen Church Manual, 2000 Pp 110 ah
“Church School Board, School Committee of Church Board” i vaipuak hi na ci hi. Tua banah
Church Board ah member aa kitel “Education Secretary” (p. 82) leh “Home and School
Association” te tavuan hi. (P 109). Hih hunin Sakollam sang pen tual pawlpi sang hi-aa,
Conference operated sang a hihnailoh lam Conf. Siapi masapen “Gin Mung ten, lah Mission sungah
semlai” acih in hong telmuh sak pah hi.
- 2 -
(3) “Gen Mung ten lah Mission sung (Anderson Adventist Seminary) ah sem lai-in”
acih teh theipah lian ding thupi khat in Sia Gen Mung pen Conference operated sang akipiak cilin
siapi-aa SAS Board in ateel masak pen hi. Hih hun ma khempeuh in Sakollam sang pen Local
Church operated (tual pawlpi hon ) sang ahih mah bangin Church Manual 2000 p.111 leh
Education Policy Manual 1998, p.1, 58 FF1940 Art. IX No.(1) zui in officers (Siapi, sumkeem, laiat
etc) leh committee te Church school Board i tel hi pah hi cih kitel pah hi.
(4) “June kha the (Sangpi) hong ciah to in, Conference zumpi pan Sakollam siapi
ding in hong pia uh hi” acih leh “Siapi a dang khat na tel nop uh leh tel thei ong ci-in” (gual 17)
acihte gel kitukalh hi. “Siapiding in kipia” hi leh “tel theih” cih kul lohi. Sangpi pen
“Conference worker” appointment bek hi aa, Siapi kipia peuhmah lo hi. Siapi dinmun pen
Conference zumin direct piak theihna omlo lai cih a tung aa Manual ten hong lak zo hi. Tua hangin
siapi a dang khat, school term thak ahih teh, “tel thei” a kici hi.
(5) “Manual leh kamsangnu lai-at te a zuihloh nate uh kapulak teh, zui nuamlo
kikhel nuam lo aa, ong lang muh uh hi lel hi” acih pen Manual leh Kamsangnu gen leh gelh a
pulaak om het lo pipi a maan, a dik khu nuam, pua nuam ahih man bek hi.(1) “Keizong ka ki
thukhual sakna tawh Hau Man Siapi hihenla, Sangpi Church Pastor hi leh ka cih teh”. (2) “Kei
tung leh Sangpi tung tawn lo-in” (3) “ka cih leh” ci-a gente in Manual hi lo Kamsangnu gen zong
hi loin, gen hi bek hi. Manual cih ding NSG Manual kithoh lo, lah omlo ahihman ngaihsutna
manual bek hiding hi.
“Ong lang muh hi lel” a cih pen ama dinmun pulak hi. Amah pen Mission leh Conferencete
adingin “kaai ngawi,” phe kimawlna aa “Joker”, LST kammal in “Lukewarm” lum lel ngel leh
kawlpauin “kahbia” ahihna leh “Mission in lah Conference hong ci, Conference ten lah Mission
a hong ci den uh” a kicihnate in Conference panpih hetlo ahihna amah leh amah a ki muhzia hong
pu lak hi zaw hi. “Keibel Mission, Conference ka hih loh ding, dah lo-in SDA Zeisu a lam en
mikhat ka hih loh ding dah bek ing” acih in zong conference support lo hi. “SDA Zeisu alamen
mi” pen upna tawh tui akiphum khempeuh hi aa, tua kituiphumte kipawlna tual pawlpite-ii tungsiah
church govermment kici Conference leh Mission pen Church Manual, 2000 P. 26 ah thu khunpi nei
ahih manin khat zawzaw-ah a om kei leh kipawlna neilo suak hi. (Pasal te’n numei ong ci, numei
te’n lah pasal ong ci-in, pasal/numei ka hih loh ding dah loin, mikhat ka hih loh ding dah bek ing ci
leng amaan diam? Ahoih diam?:Pasal pianpian, numei pianpian ahihkei leh numei lah hi lo ci leng
deih huai lo hi. Mi hihkhitciang, numei pasal khatzaw hi lel hi.) Sia Sangpi in ka sawm-ah-khat
(tithe) te ka pa khak ing. ZAA ading hi kei, hong cih (phone) hangin Sakollam Pawlpi ah lut lo
ahihmanin atapa atte tawh Conference (Support) panpihna kimu lo hi. Midangte tithe zong khen
ding a zolzol pa in NSG ahihman in langmuh nading kisuantak nang hi-aa, Conf. a ding Mi
muanhuai hithei lo hi, Circle zum ah station cashier ding nangawnin muan cing lo hi. Tual pawlpi
treasurer dingin zong kifit thei lo hi. Tithe a bit a pia lo Tithe khente, a pia lote panmun kilen
zomsak thei lo ding cih Manual in thu khung hi. (No one shall be continued as either a church
officer or conference/mission/ field worker who does not conform to this standard). Church
Manual, p.154 in ci hi.
II “A ma mai aa, Sia om khempeuh in Siapi leh Church Pastor a sem khawm hinapi, Siapi
a dang khat na tel nop uh leh tel thei ongci” (gual 16, 17) acihna ah SDA Church Manual a
theihloh lam pen “Siapi leh Church Pastor sem khawm hinapi” acih in ki langh khia sak hi. Gual
12 ah “Manual a zuih lohna ka paupih te hi bang hi” ci’napi SDA Manual a omlo thu peuh NSG
in gen hi.
A. “Ama mai aate Siapi leh Church Pastor a sem khawm hi” cih a bul phuh pen SDA
Manual hi lo hi. Khanglui lai aa, “ Zulei in lamkhang manawh in lampi a kan leh khualzin
daupailo” cih te tu’n ci lailaiding hi non lo hi. Kamsang nu’n “Zuau thu um in thu man bang insang
aa lungnuam hi.” ( believe the lie, he has cherish as truth) (te BC 1112, MS 126, 1901) na ci hi.
SDA Manual lo pi a, amau mai aa’te sep zia khat Manual bang aa, a up pen maan lo hi.Na
up na a kilawm sak, a et lawm na ding in thu maan deih na khe khial kei-in ( Do not interpret truth,
to suit your own belief) cin hong hilh hi. (Christ Object Lesson p. 112)
- 3 -
B “Ama mai” mission hun-in church Pastor pen Mission EC seh hi (Church Manual,
2000 p. 139) ah a kisapna leh nasep zia zui-in tua church pastor hihna zong banghun bang hun cih
omlo in kikhel thei hi. (Their connection with the Church is by the appointment of the
Conf/Miss/field committee and such appointment may be changed at anytime) (p.137)
Tua banah Siapi pen elementary, Junior Academy sang khempeuh ah Church School Board
ii teel hi a (Church Manual, p.110-112); Conference/ Mission zumpan-in Elementary sangte
khasum ii 25% huh ding (Subsidize) cihpen Education Policy Manual, 1998, p. 49; FF 4110 No. 2
ah na khung ahihmanin tua aiawh in sia khat kipia hi. Church pastor pen panmun tuam hi-aa,
Elementary sangomna khuate ah piakbeh lo in nih a’thuah theih hun om mah hi. A hih hang, siapi
ding aa kipia cihhilo, thuah pahpah cih zong a hihloh lampen SDA Manual in ong lak hi. Siapi
dang pen tual pawlpi in a tel tuam kei leh amah’n a lento hi bek hi. Tua ahihman in “Siapi
adangkhat na tel nop uh leh tel thei” cih in SDA Education Policy Manual bang a tatna hi.
“June kha sung Hau Man in tavuan a laksa a hihteh amah Siapi hi hen la, Sangpi
Church Pastor hi leh, ka cih teh ki thukim hi” (gual 17-19) acih zong amahmah in “Manual
azuih lohna” hilehbung hi. Amah’n Siapi semhen aciding in Board khensatna om lopi, thupia
theilo ding pa hi “Church Pastor hi leh” cih zong Manual a theihloh mah hi aa, ama guat thei,
sawl theih, piak thei, nget theih hilo hi. Conference EC leh President thu hibek hi. (Church
Manual, p .139) “Ki thukim hi” ci-in phuak hi. Siapi pen EC item hilo hi. Church pastor pen bel
EC item ahih manin Sia Thang Khan Dal pen Sakollam Church Pastor ding in (gual 23) EC in
MUC voted 78/04 (10-7-04) tawh khan hi. Sia sangpi pen elder ordain ngah lo conference worker
hi bek aa, Sakollam pawlpi nget nekkhawm pia thei ding lah hi tuan lo a hih teh, Church Pastor a
kipiak lohna tel theih leh deih huai hi. A hang dang gen nawndah ni. Conference committee in hih
church pastor khensat ding suakta tak in hih thei hi cin SDA Manual in lak hi. (When in the
judgment of the Conf/ Mis/ Field committee the appointment should be changed, the committee
is at liberty to do so.) Church Manual, p.139.
C Sehkholsa upna leh ngaihsutna zuih nading in eite in thu gui khun tawh ih gawm kei
ding hi (We are not te compromise principle of yielding to the opinions and prejudices which we
may have before). Gospel worker, p. 392.
D “Church Pastor dingin Thang Khan Dal ki khan pen anasep uh manlo hi” acih
pen a khialhna, a ma maanlohna theita hen “ Pastor Dalpu-in Conference pan in bangmah kha
sum ngah lopi, Pawlpi kem Sia khan cih bang omlo hi”, kacih leh heh uh hi” acih zong khasum
loin Church Pastor khan kei-in SDA policy, Manual ah omlo hi. Ama deihna, ut thu leh Sia Sangpi
(atapa) min ngah ding NSG deihna manual bek hi aa, pawlpi sung nasep nading leh Church rites te
sep nading hi het lo hi. Church Manual p.141 ah Pensen lasa worker te in Conference Committee
thu lahna zui-in Siampi nasep tual pawlpi ah sem thei hi. (they also may exercise their ministerial
functions under the direction of the Conference/Mission/Field/Committee) acih ciang in khasum lo
aa sepna, sia khan thei cihna hi pah hi.
III “Kei leh Khem Do sazian sit in ong tel uh aa, kum cin ciangin sum letcian ks.15000000/-
val aom teh----- bangding akikoih lo hiam? Ka cih kik leh tua zawh sazian sit dingin hong kikoih
lo hi” Tedim Circle ah station Cashier in kikoih ngei bek aa, 2-6-07 voted 62/07 tawh Circle zum
ah Cashier a tuding “Circle zumah sum ap ding, Circle leader in khasum pia ding” cih pen ut lo
in, (innbek ah sem nuam, kiphal lo) resignation ngen ahihman in kipass (phal) hi. Cikmah in auditor
in kitel ngei peuh mah lo hi. Tua hun mate in Tedim Station Cashier in kikoih aa, Conf. sia pawl
khat te kiang ah sumpi Mission ah khen ding na zol zol zel hi. Kei kiangah amah’n akhen na thu
hong gen hi. Tua hin Station cashier bek hin, auditor hi peuh to hi. EC member zong hi lo hi.
Auditor kitel teng “MUC workers directory 2010” ah kiciamteh hi. Yoma Bank ah 3% interest
hikei, 17% per annum kici kum khat teh hi bek. Zuau mah hi zel Sum kem U Thang Lian Khup hi
aa, sum letchian tua zah om leh omloh dot thei hi. NSG thu, KZDal thu tawh kitang lo aa, aiawh
Committee tawh na kisem hi. “Ka cih kik teh, tua zawh sazian sit dingin hong kikoih lo hi.”
acihpen a thu gen akiup nang zepna zuau hi aa, sazian sit in kitel ngeilo hi. Sia Khen Do bel ki a
kitel mah hi. Mawhna pulaak manin akitel lo ki koih lo dan in kigen mawkmawk hi veh oo. Thu
- 4 -
lang (1/2) Khen Do man in, a lang (1/2) a mah zuau hi. Satan itactic hin (Gen 3) Thuman pan neuno
pialna in mawh na hi (slight deviation from truth is sin) 4 Testimonies p. 311.
IV Tua banah 2004 kum kipatin Mission leh Conference kikhen nailo a hih manin, anih
tuak ah, Tedim aituak in, section committee in ka om tuak hi.(p 2 gual 6,7)
(1) “2004 kum kipat in Mission leh Conference kikhen nailo” cinapin “anih tuakah,-
----section committee in ka om tuak” cizel teh, amah leh amah kituakalh, kinial, kikhem hita ngail
ei. 2004 kum Jan 14-18 sung tual pawlpi delegate 128 (Sakollam ki hel) tawh Conference pen
Church Manual 2000, laimai 26 leh SSD Working Policy 1999, p.44 zui-in kiphut khin zo hi ven.
Kaikawi a ut hang in Mission in May kha teh amah phiatpah hi. April kha in Dr. Ng. Division
Secretary (tu in GC secretary) Pin Oo Lwin ah hong pai hi Division makaipipa hong pai (gual 7)
acih zong hong pai lo hi. Hong khem leuleu hi. Conference makaiteng leh Dr. Ng kimu aa, a theih
loh uh thupiangte leh pawlpi te om zia, kiteelna maanlo zia leh kimakaih khialhzia kipulak hi.
“President Kenneth (sihzong) laihding” ci aa, mimal vaihilo in ki ut lo hi. (Sih zang, Teizang
deidanna omlo hi) Survey hi aa, khensatna pia lo hi.
(2) SSD Policy ah Conference Planning Committee pen Mission session in “selfreliance”
plan min tawh gel ding hi SSD policy pp.133,158. Mission Com. ah Conference hilo pipi
Conference committee phuat ding omlo, hithei ngiat lo hi. “Section Com. lakpan Conference
Comittee naphuan unla, amau te mission ah ong kigawm nading uh na zol un” p.2,gual 10,11) a
cihpen, amah omlo in phuak thei phial mawk sang.Kipum khat ding,mihing in asep dingte asep kei
leh hih suangte Topa’n kikosak ding hi (Luke 3:8) ci’n nitak hanthawtna hong pia hi Conf/Mission
ah kipum khat ding kigawm ding gen vetlo hi. Mawk pau dek lo hiven. Mission pan Sakollam,
Anlang zol nading sum kuan ngah hiam? Phone kuan lei hiam? Pasian leh Mission siapi ten thei hi
ci bek ni. Conference ading-in tua vun silh ngia a hih lam kilangh ta hilo hia! “Mission ah na zol
un” (gual 10,11) ci tangial hi.
(3) “Kong paikik ciangin, a from (form hizaw) kongpua ding aa” (p.2 gual 11) cih
zong, naupang vai mahmah hi. Form pen 1987 akingetin omkhin zo hi. Union zum ah zong a kikoih
den hi. Union Secretary minthuh nading zong a om hi. “Sia Do Thang leh Sia Lianpu tawh na pai
in Conference Committee sivui ka sam uh aa” (p. 2 gual 12,13) a cih zong hong sam ngeilo uh hi.
Sap theih nading delegated authority kici thu mal khat zong neilo uh hi. Sia Do Thang tawh
Conference Com. kimu ngeilo aa, Sia Lianpu tawh bel ko inn ah kimu-in, kigawmding cih thadah,
No na hanciam un, kei lah nasem regular khat ka hih the,” hong ci-in Committee nangawn ah hong
pai lo hi.
(4) Division makaipipa pen Sept in hong pai pan phing aa, Kalay biakinn ah Conference
deih teng khut hong lam sak teh apai khempeuh in lam hi. Kikhop khit ciang in Pr. KaiKkhual in
“Kei khialhna hi, hongmaisakun. Ko hong sem mah nung, khitui mualtuang sa in hong gen hi.”
Sept. 25 ni-in Taungzalat hotel maiah AG Culfan in kikawikhit teh, “Kong pai kik ciangin
conference hon pawi hiding hi, My next coming will be inauguration of conference ceremony”
hong cih pen Pasian leh vantung miten’ manggilh lo ding hi. “Ki gawm zo nailo a hih manin,
from(form) kifill up thei lo hi” acih zong khemna mah hi. Mission pan conference hih ding pen
SSD working policy 1999, p.158, Article V. Sec.2. Session Business ah na lak hi. Gawm leh gawm
loh in sai se lo hi. Tua tham lo in mission/section hi masa se lo in tual pawlpi te kigawmto in local
conference hi theipah hi. USA, Europe, Japan etc. te ah direct in kiphuan hi. 1861 in zong Michigan
conference pen tua bang a kiphuan hi. Church Manual p.xix.
(5) “Pawlpi mi hihzah ta Conference ut ahih manun Conference na hihlo uh
pah(pha)mawh hi”(p.2 gual 8) cin Div. makai pan command (thupiak) acih pen thu bangzah mui
bun leh helhawt omlo in amaan pulaak kha ahihna lak hi. “Conference na hih lo uh phamawh hi
ki”ci lo in “ Bang hang in Conf. ut na hi uh hiam?” cin dong zaw bek hi. Pinlong biakinn sung ah
kipulaak ziahziah hi Conference suahna “On Becoming conference” laibu no zong hong hawm hi.
Negative kici a sia lam om nai vet lo hi. Egypt pan Canaan manawh ding in a vek un pum khat aa
pai te tawh kibang lai hi. Gulfan lung kim hi;nuam hi. Ut man bek tawh conf. hihlopha mawh hi cih
mawk mawk thu hi lo hi.
- 5 -
V “Tua ciangin khua kiim ah na paipai un la, kigawm kik ding nagen un. Hong manuh leh
Conference from (form nangawn theilo hi), fill up in, atung ah GC ah tending aut kei uh leh, no
cih mah bangin Conference deih hi lo in, makai sum zeek ut hiding hi,” ci hi (p.2 gual 15-17)
(1) Kalai! kasai! a thu ipip teng pulaak ta hi lo maw. ZAA te gospel ci a, conference min
pua in gospel pai kineih in Conference langdo in hong vakkhin mah hi ven maw. (a)Conference te
gupna ngah lo ding (gupna ngahdan theih lo zia, SDA doctrina theih lohzia, sah lailua); (b) Ki
disfellowshipna maan (local church in palsatna 12 logal pia thei ngiat lo, Church Manual, p.
184, 185);Tual pawlpi sim loh GC committee nangawn disffellowship pia thei lo hi Elder’s
Handbook, 1994, p-104. (c) Ki disbandna maan (theological disagreement upna kithuhual loh na
longal kipaai thei lo, Minister’s Handbook, 1997, p. 110). (d Mission ah na kipawlzaw un.(e)
Conf. ten logo lel khin, sia Dal leh sia Khen thongkia khin, tawntung khaamna tawaran ngahta ding
acihteng) amau leh amau in conference dona teci pangta uh hi.
(2) “Khua kim ah na paipai un” cih sawlna omlo hi, phuahtawm hi-in Conference EC
te “delegated authority” aneih lam theilo lailai tangial hizen veh oo. “Nocih bangin” acih teh
“Conf. deih hi lo in, makai sumzeek nuam ut cin a gen pen hi aa, amah’m mangpau thei, ho pih
maw, koi ah gen bang hang amah’n hih teport pia thei cih te ngaih tuah leng Conf, langpanna khaici
kituh khin zo hi cih ki mu thei hi.
(3) 2002 November 28 in Tahan ‘B’ Biakinn ah Conference dinding ci-in keihong sam
uh aa, Pa Thukkim in “a tawp kik te zite nik teng ding” cin tha hong sa’n keei aa, Sia Kai Dal in
hong makaih hen hong cih ngeingai uh ciang un, ka sangpah kei hi, “Eimite kimakaih haksa hi,
college zong kuamah’n hong panpih lo hi” cin kanawlh hangin hong thum tei tei uh teh, “call”
(Pasian sapna) in ka geel zawk manin ka sang aa, January 7, 2003 in,GC ah lai honpi khat ka khak
pah hi.
(4) “Conference deihtakpi cihhi leh Kum nga sung section makai a sep sung un, ama
na pan ding uh hi, ci uh hi”(p.2 gual 18) cin zuau beh lap hi. Kum 5 sung committee ah khat vei
zong kihel lo, sepna leh geelnate theikha vetlo hi. Sia Langh Sawm Mang, secy, record ah “selfsupport
oriented” (amah leh amah dinding,kinga”) cinsum vaai gennate ah record om hi Sia Lian
Pau in Education director asep lai-in zong gelna nei-in hawmkhia hi. Ma kipanzo hi. Thu maan in
zuauphuakpa tawh kithu tuak thei ngeilo hi. (Truth is never agreeable to liar) Great Controversy, p.
452.
(5) Makai sum zeek ut” hilo in sumzeek ding pawlpite uk dingin makai a kiteel hizaw
hi.
(6) 2003-2008 dong kum 6 sung khasum la loin officer ten volunteer in sem hi. NSG ee
leh? Khasum la in semsam hilo maw.“KaiDal te utlo ahih man-in Conference deih taktak in,
Division in hong mu lo hi”a ci pen NSG muhdan a phuah hi zaw aa, autlo pen voted lak na tawh
Mipite hi, mang gilh kha vat ai tam Division in tua bang lai hawm ngei lo hi. “Mission leadership
na mang un” hong cingei aa, Mission leadership pen delegated vote tawh hilo ahihman in Church
authority kici pawlpi thuneihna nei theilo uh hi Episcopal form of church government dan in hong
ki teel sak hi. Ki mang thei lo hi cin thuk kik ing. Hih pen Church Manual leh SSD Policy ah om
ngeu hi. Gup theih nang mu tuan lo hi. October 31, 2005 Pr. Muller in “Khial ing” cih thumna lai
hong hawm pen teci hi pah hi.
(7) Dec. 2004 in (thein 30 lakkhit teh) Pa Pum Za Lian in Kalay biakinn tawh kalh in,
(a) kumpi council leh biakna zum ah hong khia ta hi. (b) Disfellowship maanlo takin
MYUM/UMM in hong pia uh hi. (c) 2005 kum teh Sabbath School Lesson te na-ngawn hongzuak
nuamlo, (d) zin dotheilo ding banah Tonzang, Lezang, Mayan, Sawbua, Theikaya cihte ah hong
khia uh aa, (e) 2006 teh Gambup kumpi ah khiabek lo-in (f) “disband” pawlpi 13 pia uh, (g) 2007
teh Madalay court ah Ks. 500,000,000/- man case leh Kawlpi court ah Case (5) tawh (h) 2008
Monywa ah 16500,000/- case hi-in, “Kai Dal te utlo” cin a thupiang te imcip se pen kheemna, leh
thu maanlohna hi. Mipite, delegate te utlo-in vote tawh MUC a kikalsuanto hi zaw. NSG mission a
suahnop leh kidal zolo hi, ih zolzol hang lah kilamdang zo ken teh. “Mission ah omlo in mission
kisusia zolo, Conference ah omlo in Conference kiphel khap zolo”cih theihna khat na nei in, phel
khap a hong sawmsawm hi.
- 6 -
(8) 2004 in Conference EC teng disfellowship pia in, NSG longal Mission ah a ut kik
sawm nonlo hi napi “Kai Dal te ut lo” ci’n mi mal nasep haza kawm in ngawh se hi.
(9) “From (form) kong pua ding aa, na thu kim na uh lai ken GC ah ka va ten ding hi” ci
hi (p 2 gual 11, 12)
Hih form pen Mission EC pan a ki fill up khit teh Union Secretary in counter sign in GC aiawh
Division ah akipuak hi. Division pen thu neih pen (final authority) hi. Atheih loh man leh mi a
khem nop man, Egypt ciah kik ding a zol nop manin Division makai pa in “GC ah va ten ding” cin
mipi khemna ong pulaak kha hi.
VI A Makaite mawhzon, mawhsak pen kipawlna a om den, a lauhuai mahmah gangarene
cancer leh nget (moth) nek tawh kibang hi. Canaan a paina uah Israel te’n Moses te Egypt ciah kik
nuam lo uh, “Moses te ut lo” ci-in kipawlna tuam phuat sawm uh hi, “I makai ding tel ni, Egypt ah
ciah kik ni” (Kai Dal te ut lo… Mission ah kigawm kik ding zolni ci sai kaak in). Moses leh Joshua
in Israel te tha pia hi. Ahih hang mihon te’n a mau te-gel suang tawh den sawm uh hi. (Num. 14:4-
10). ZAA in zong kipawlna tuam phuan in Mission ah ciahkik ding gospel pai in conference te zol
hi.
“Conference Section khat in, a tung siah ah a puak ngeina zah sumpi Bank ah koih niin
zang keini. Conference a deih taktak ka hih uh teh Conference nong piak ma siah bank ah na
kholding hi ung” ci leng hong ngaih sut pih ding hi, ka cih hangin ut lo in, Mission ut pa ong ci
lel uh hi. “(p.2 gual 20-22) Nov. 18, 2003 in sumpi gawmding vai Mission leh Myanmar Union
Mission laikikhak in kuamah hong dumde lo uh hi. A laipen vuandok Sian Suan Pau ka puaksak
banah ki email lai hi.
Hih kampau pen Conference thu teltheihlote ngaihsutna hi. GC pen sumbek tawh buai hilo
hi. Kawlgam SDA te in ama min omna ah sumpi a khia zaw mah bangin kizopna om nailo pipi
kizopna sum ngeina zah khol kul nailo hi. “Cileng hong ngaih sut pih ding hi,” acih pen sum deih
man a hong sang ding/ nial ding sa lailai ta zen hi. Conference suahding pen SSD in “On becoming
Conference” ci-in laibu no khat bawl in, tua sung ah criteria sittel nang nam thum (3) in khen hi.
(1)Sum leh paai din zawhna (self support hi-in sumzatzah leh sum lut zah tung ah percent zonna
hi) SSD Policy 1999, P. 545, 546, T. 0510, T0512. (2) Leadership kici makai theihna leh (3)
khalam picinna spiritual maturity hi. “Conference ut ahih man Conference hilo pha mawh hi” cih
omlo-in Division pa pau ding phuaksak hi. Hi (2) pen nambat khat (1) bang a ganan (Maths) tawh
teh thei hilo hangin kihitheilua/ qualified luata cih kimuthei hi. Saikak ding mun tampi om hi. Hih
pen independence (suahtakna) hilo in interdependence (adang tung kingak siamna) hi zaw hi.
Conference aa kisanma sum kholding SDA policy ah omlo hi. NSG cih peuh tawh MUC
kalsuan lo hi. Ai-awh ki-ukna, mipi khensatna tawh kikalsuan bek hi. Khatguak ciimna/ pilna pen
thu hoih ngaihsutna ah kicing lo hi. (Do not your own wisdom is sufficient for giving counsel),
Testimonies to Ministers, p. 315.
GC tawh kipawl membership hihna:
Conference /Mission vai aa GC i (accepted) kizom leh kizom loh tawh kisai-in i zak ngeiloh
thu khat hong gen ning: GC in a saan leh a san loh Union Conference/Union Mission te local
conference/Mission te, a kiphuan ding Conference/Mission/Union of Churches te GC i member hi
vek hi cin. Constitution of General Conference of Seventhday Adventists, SSD Working Policy,
1999, P.2 Article IV, “membership” leh SDA 2005 yearbook, p. 9, SDA Encyclopaedia, Vol.10
article “General Conference” ah gen hi. Hihpen NSG in thei nailo ahih manin a tung aa bangin pau
ngiap ngiap hizaw hi.
“Mission utpa ongci” cih pen amah leh amah kipulaak zo hi, tua sang in makai ut, panmun
deih sum zeek nuampa hizaw cih ZAA pan kilangh hi.
VII (1) “2007 sangkum the(teh) MUC makai tein amau the in Kumcin Delegate tel,
Church Pastor laihsim in, School Board, Committee phiat simin, amau deih peuh khat tawh,
sang sia ding tel in sangong hong uh aa”p.2 gual 24,25) a cih pen SDA manual leh working
policy pen pawldang pan a kituiphum thak (new convert) zah in theilo a hih manin church Pastor
- 7 -
kum cin delegat tel sa lailai hi. EC tel leh vaipuak ahih lam SDA Church Manual pan hong lak khin
ing. EC in “delegated authority” thuneihna anei kim lai “laihsim” leh “phiatsim” cin mawhsak hi.
Lenggah a lawh zawh loh teh thuk lua a ci tawh kibang hi. Session pen 2004 Jan, 2006 Dec, 2007
Feb. in kinei dim diam hi. 2007 sang kum pen 2006 Dec Session a kitel te thuneihna hi pah hi.
2007-2008 MUC Term ah delegate te teelpen
(1) MUC officer leh Departmental directors
(2) Circle leader (Kachin, Kale, Rakhine, Tamu, Tedim, Tonzang, Yangon)
(3) MUC EC members hi. GC Constitution, Bylaws and Working Policy, 2005 ed,
Article V, Excutive Committee Sec Tua ban ah MUC EC in MMCC Board, KAS Board, SAS
Board te policy zui-in kum 2ciangtan phuanto hi. SSD Education Policy Manual, 1998, FF1525.
“Phiat sim,” “liah sim” cih om ngeilo hi. NSG in Constituency Session item, EC item, Board item
cihte khentel theilo ahih manin ama deih bang a pau hizaw hi. Pasian in theih nailoh nate awlmawh
loh hangin, theih khit teh thu khenta hi (Sawl 17:30) ci ahih manin i khut, i kamte kep siam ni.
(2) “2007 sang ong hong uh aa Sia Gin Lian Mung sin loh tan sawm ong ciang bek
sangsia in ong koih uh teh, tan 8, 9, 10 khatzong kah lo in, Lawibual ah a taikhin hi. Gen Mung
Hau Man, Nunu te a semsa buaih ngah khat beek la lo uh hi.” P.2 gual 24-28.
2007 May kha beikuan hita, Sia Gen Mung lah Yangon pan hong tung nailo in, Application
zuak in cin MUC pan kisawl hi. Sia Gen Mung in semnon lo ding, Kawlpi inn ngak ding in apa in
Delhi pan sawl ci kibuai lua a hih man in Sia Kam Mung in Dr. Mungpi min tawh na hih phot un,
ci-in sangnaupang san kipan uh aa, sang kihongnailo hi. Pa NSGin te’n Lawibual ah tan 8, 9, 10 a
huuzap neih teng sawl ta hi. June 1st week in Sia Gen Mung hong tung in, sem nonlo ding kawlpi
inn ngak ding cin Kawl ah zong genlai hi. Sang kihong theilo in June 8 nin pai-in, 10 nin “Board
min tawh sang khan sungah, Pastor nasepvai kihel lo in, Sia kigual pan hi. “A semsa buaih ngah
teng zong” kila kim hi.
(3) “Sia Kai Dal kiang ah, “Bang hang in kum cin-khawmpi aa, a ki telsa hih School
Board te, Church Pastor te, no tomkal. (zazi) committee in khel mawk na hi uh hiam? Mission ih
mawhsak mahmah ten zong hi bang in na sem nai hiam? kacih leh “Manual bang aa ka sep hi
hong cih teh “SDA Manual ah om kei, Nang Kai Za Dal Manual hi bek inteh na’ng manual
zuiding a ong kipan hong sa ke’n” ka cih leh heh mahmah hi.” p. 2 gual 20-30.
Ukeng in sakol khap kuak sungaa om tui ah amah bek kisa-in a omna pan aw neihzah tawh
a ot bang vial nong. Naupangkhat in 5+6=11 ding kimlai 12 hi cin apa nial, manual ah zong 12 mah
hi ci-in a heh bangbang hang in laibu a et uh teh 5+6=11 na hi-in a khialhna thei pan hi. Kum cin
delegate ten School board te tel lo hi. MUC EC ten Sakollam Adventist Seminary Board (2007-
2008) dingin SDA Education Policy Manual, 1998, FF1525 Board “membership” bangin tel uh hi.
Chairman - Kai Za Dal, Secretary - Thang Gen Mung, Member - Thang Lian Khup, Kam Khan
Mung, Nang Suan Gin, (hong pai nuam lo) Thang Suan Mung, Thang Khan Dal, Go Sun Mang,
Pau Kap Lian, Suan Tuan Pau, Do Khan Khup. The fourth bienmial Constituency Meeting,
February 12-14, 2009 Kalay p.5, 6 ah record om diudeu hi.Pa Nang Suan Gin pen chairman, Vicechairman
in pawlpi hon sang (Church operated School) bang in FF 1535 zui-in a kitel ngei phial
zongin, Conference Operated sang hong hih teh kitel thei ngiatlo hi.
FF 1525 tawh kum 2008 School Board pen 2006 EC tel Board longal kiphal thei lo hi.
Mission lai-in zong Anderson sangah Board Chairman ka hi cin hong gen hangin
Conference/Mission kideilo in Conference/Mission operated academy ah Board Chairman pen
President longal a dang hi thei ngei lo hi. Board chairman a utut lai na hi mawk. Sang theilo tangial
hi. Church Pastor lah MUC EC tavuan Hi.
“No tomkal (zazi) committee in khel mawk na hi uh hiam?” cilo in “na khensatsa bang a
semding hi uh teh” cin kei leh Pa Thang Lian Khup awling vanvan a innlut lian ding in gen hi.
“Khensatsa om kei, a kikum ding hi hang” cin PaKhup in dawng hi. “Sia Sangpi vai ka lung kim
lo hi” a cih teh, “committee ah na ten ding hiven, nang guak na hi ci om” cin dawng hi. “No
tomkal (zazi) committee” cihbang omlo hi. board kitel thak lo pi in “akitel sa khel mawk” ci hong
khem bawl hi. Tomkal (zazi) committee cin Manual sungah a ki mu lo hong phuak tawmtawm hi.
EC te gualh Board member a tamzaw leh conf president a om nak leh nasepna zomding in
- 8 -
committee (Quorum) tu thei hi. Hih pen zazi hi lo in, a kip hi zaw. SDA Education Policy Manual,
P. 1, 62 FF1950 sec. 6 ah lak hi.
Board of directors te aiawh in Board member a tamzaw om leh Chairman in Board
Excutive Quorum kici committee zong tut pihthei hi. Article v-section 2 Quorum. Tua hin, June 10
ni a, Kai Za Dal, MUC chairman, SAS Board chairman om in member lak pan Sia Kam Khan
Mung, Nang Suan Gin (painuamlo), Pr. Thang Khan Dal te hong om theih loh hang in Thang Gen
Mung, Thang Suan Mung, Go Lun Mang, Pau Kap Lian, Suan Tuan Pau, Do Khan Khup mi(6) cih
a tamzaw om ahih man-in Board committee Quorum pen zazihilo, amaan akho, a taktak hi. Mission
hun in theih lo aa, a sepkha a hiphial zongin, Pa Nang Suan Gin pen AAS board chairman a kikoih
leh a kikoih khial hi (ex. Mission president in koih ngei kei ung ci). Hihthu a maan sa in “Mission
ih mawh sak mahmah ten zong hi bang in na sem nai hiam?”(p. 2 gual 32) ci-ngam hi. Hih thu
ah Mission a mawh sak pen zong Manual palsat hi. Conference taih, langdo na hi zaw hi Sik zum
suingam buang ding maw!
(4) “Manual bang a kasep hi hong cihteh” cin hong man gen vet nong “SDA Manual ah om
kei, Nang Kai Za Dal Manual hibek in teh”,( p.2 gual 33,34) acih pen SDA Education Policy
Manual khat vei beek zong amel a sa a mu ngei nai ngiat lo khat in hih bang a gen pen gamlak ah,
vasa beng peuh, sakol zong peuh te kampau bang hi. Kai Za Dal Board chairman leh, Administrator
ahihna tawh policy lenden a kampau hi Nang Suan Gin phuah tawm Manual tawh tuk teh theilo e.
World cup bawlungsui te hawmthawh in sui theilo menout zong thei lo, men out hi mawk cih in
bawlung nangawn a sui theilo, siavuan Paragu kiangah a cina pen in antibiotic (lung thahna) zong
bang ding a hong pia lo na haim? aci pa, leh thukhen mang kiangah thu sit thuak mi khat in upadi
thei kei lua, thu mawk khen acipa, tawh kilamdang lo hi. Thukham (10) hong hilh sia pa tung ah
nang Sabbath hi, SDA ah Sabbath om lo hi. Nang Sabbath zuiding a ong ki pan ong sa ken a ci
tawh ki bang hi. (a) Thu guikhun pan a tawntung in sem in (always act from principles) Ministry of
Healing, p. 491; (b) Thugui khun, Manual pen a khauh suang tumpi bangin ihsem tawntung kul hi.
(We are always to be as firm as a rock to principle), 6 Testimonies, p. 418; (c) Sik khauh bangin
policy te let kul hi. (be as true as steel to principles) Counsel to Ministers, p. 95; (d) Cik mah hun
in thupiak thu hilhna a hihkei leh gentehna ah zuau khatzong gen ngei ken. (Never tell a lie, in
precept or example) My life Today, p. 331. (e) A thu neu pen na-ngawn ah hoi, pial kha ngei kei-in
(Never swerie from principle in the least) 4 Testimonies for the Church, p. 538.
SDA Manual bang in Sia Kai Dal in Board Chairman min tawh a sep khiat hi aa, a zui nuam
lo a langpang te in Kai Za Dal Manual a mawk cihte SDA takpi din mun man hi lo hi.
VIII “Tuakhit kum cin ki tel kik cian gin kitelna hong buai sak leuleu uh in, Kawlpi pan in
Sia Kai Dal mah makai-in kitelna hong bawl sak aa, ko Sia Gen Mung pen nekhawm nek ciang
in a makaih theihding, khutngak angah nadingin, Elder in tel ni ci aa, ka tel uh leh, ama hong
tel kei un ong ci-in me ong sim noploh uh teh..” P-2 gual 35-38
(1) Sia Gen Mung leh NSG in thuneilopi in kitelna bawlsak ahih manin buaisak hi zaw hi.
2007 kum Sakollam pawlpi sung kithuhualna a om loh ciang in 2007-2008 Church Pastor kipia lo,
kiguan lo hi. (Hih Church Pastor pen Pa Zamno in zong Manual theilo ahih manin, Siapi peuh in a
thuah pahpah hi cin thu maan dan in bulh kha hi.)
(2) SDA Church Manual 2000 ed, p. 143 ah Minister ahihkeileh Minister om lohna ah,
pawlpi upa in hih thu sem ding hi a cihna ah Sia Gen Mung in sep khuan neilo hi. Upa pa lah
Anlangh zin lai hi. Kitel lo aa om leh buaihetlo in SDA Manual zuite hi pah ding uh hi. Tua
nominating com. ah chairman sem Pastor ahih kei leh district (Circle) leader sim loh telloh in kihel
thei lo hi. “nacilai hi p.144. Kiteelmasak a maan lohna mipi mai ah pulak pah. Sia Sawm Sang pa in
“Kumkhat in bangzah vei kitel ding cin Manual ah om hiam?” cih longal dotna dang omlo hi.
“Bang zah vei cih omkei-in 10 vei a maan lo in kiteel leh 10 vei mah kiphiat ding hi” cih adawn
leh aimit deh bangpah lianhi.
(3) “Ko Sia Gen Mung pen nek khawm nek ciang in a makaih thei ding, khut ngak angah
theih nading in, Elder in tel ni ci aa” a cih pen ci peuhmah lo hi. GenMung a kinominate teh Gen
Mung worker hi ciin kidawng bek aa, NSG in “worker zong elder kitel thei hi” cih bek gen hi. Tua
ban ah “ka tel uh leh” cin zuau phuak leuleu hi Tua nomination a kipsak pen MUC president
- 9 -
chiefelder sem Kai Dal mah hi. Chairman pen Sia Kai Dal hin, ama phalna tawh, Manual zui-in
min kiat hi zaw “ama hong tel kei un ong ci-in me hong sim nop loh teh” acih pen maan hi cin NSG
Pasian mai-ah akiciam ngam diam? Nominating kah mite om lai uh hiven. Pasian khem zo ken teh.
Me sim nuam lo, anuak dan in gen hi. Video kilah leh en ngam ken teh.
IX “A pau dang kuanmah a om loh a hihman in kei mah ding to in” Sia Dal aw, pai zia
tawh kituak aa ong makaih ding aa, ong pai na hih man un, paizia tawhkituak lo hi na cih leh a
ki tuah lohna hong gen inla, tua bong ahih kei leh na nasep maban zom inka cih leh zom aa, a
hi zong in hehmahmah hi.’’ Pa Nang Suan Gin in apauloh,agen loh pen hih zah ta in zuau phuak
ngam zen maw Nomination khit teh Black board me ngah zahzah at sak in mekisim hi. Man leh
man lo endik bek hi. Chairman in sim leh zong megu, mehei cilai ding. Pa Nang Suan Gin, SDA
Manual diktak tel lopi, lau nang om kilkel lo hi. “Sia Gen Mung pen worker (siapi) hi” ka cih leh
“worker zong kitel thei hi” cih bek longal “nekkhawm ciang” cih te pau vet lo, genvet lo hi. Hih thu
a gen thei hi leh “phalna lak ding” (Church Manual, p. 137, 138) tu dong pulak lo ahih manin a thei
nailo hipah hi. Zezen. Conference President in lay man mawkmawk Pa Nang Suan Gin te kham
bang sawl bang sem ding gen ngam lai liang hi veh awh: Layman, director te, worker te a sawl, a
lam lak, a hilh ding a ta-vuan kipia, tavuan nei (Church Manual, p.135, 139) ahih man aa na lo,
kisuanna omlo, laulo-in sem hi.
“Zomin ka cih leh zom aa” cin behlap hi. Hih Pawlpi kitelna Elder’s Handbook, Church
Manual leh Policy ate Pa Nang Suan Gin in simkha ngei ken teh. Ahangin Manglai ahih ban ah
zolaiin omlo sawn sawn hi.Hih a kampau lian pen me piak hun sung hilo in, Friday vesper khit
ciang-in, biakinn pan a innlam paina ah a gen hi aa, kihona ah a kiteelna vai aa hong pai hi ung” Pa
Khup in acih teh, “khensatsa nei uh teh, tua sem ding aa hong pai hi uh teh, Manual zuilo,” cin
dawng hi. Pa Khup in “tuate mah a ki kum ding hi hang” a cih ciang in “Sangpi vai zong ka
lungkim kei,” cin dawng kik aa, aw ling in pau awk liang in heh mahmah aa, “Nasep dingte uh zom
un” ci-in inn ah hong lut san hi. A mun leh a mual leh a hun gawm khawm kha hi. Conference
President pen lay workerte ading tuu cing hi aa, NSG pen President tung thu nei dingin kitel ngei
ngiat lo hi.
(Tua khit teh, Sia Dal te zin tun na Sia Dalpu ten, Pa Pau Kap hong pai-in Sia Sangpi Siapi
hilo thuman ahihna, Sia Sangpi Church Pastor ahihlohna hong dong in kitel gen hi. Aa gen sawn
ding in kium hi.)
(c) Kamsangnu in Khazih pawlpi a tawntung in lauhuai hi. Satan in Pasian mite susia
dingin zong aa, khat guak ngaihsutna, khat guak thukhenna muanding in kicing lo hi na ci hi.
Testimonies, vol 3, p. 445. Church Manual, p. 2.
SDA Manual, Policy hilo pipi, ama hoihsak gen pen thu tang peek hi aa, GC delegate 1200
val in a kipsakkte na-ngawn hoih asa lo ngamte lamdang sak huai hi. (Paunak 18:1).
NSG in a pulaakte [Manual leh Kamsangnu lai-at te vai, SAS sakollam Siapi vai, Church
Pastor vai, Sazian sit in kikoih lo vai, Mission ah kigawm ding vai, Conference form fill ding vai,
Sakollam pawlpi Board kitelna vai, School Board vai] khempeuh ah thu pulaak (report) pen amaan
lo honkhat tawh hel ngit nget hi. Thu maan pen akhial ding aa hei khia (Micah 3:8, 9; Paikhiatna
23:2) in, amaan lo report pen Lai Siangtho in na khaam hi: (Paikhiatna 23:1). Thukham 8 na leh 9
na palsat na hi.
Hih bangte pen amaan lo (false report) bek hilo in a gilo/ a sia (evil report) report hi.
Cannan gam vel mi 10 te report pen (evil)/ gilo report hi (This was not only evil report but was also
lying one) bek lo-in zuau report hi. Patriachs and Prophets, p. 389.
Hih bang zuau report pen en man (envy), kitel khialh man (misunderstanding) uang gen luat
man, leh thu khen khat ip sim man aa, piang hi. Testimonies, vol 5, p. 607) Hong awi lo, hong
khaam hi.
X Kum hi zahta bang mah a vaihawm hetloppi uh, Sia Do Lian te Gospel hong pai ciang in
Kham ah Gospel makai ding, Pr. Suan Tuan Pau, zang gam aa ding Pastor Hmunling ci-in lai
hawm uh aa, siau mah le uh cin zong, hite lo in hong paisak lo ding uh hi.” P. 2 gual 42-44.
- 10 -
2004 kumpan Conference gospel kipai ngekngek hi. Sia Pau lek leh Sia Thang Za Pau te
kham leh zang ah pai kawikawi uh hi. Sakollam pan Cinpite, Kawlzang pan Nuam Boih cih
manggilh baih si. Rakhing ah Sia Thang Za Pau leh Elder langh Khan Suan pai uh hi. 2006 kum-in
khamleh zang gospel kikhen in kham ah Sia Pau lek, zong ah sia Thang Za Pau kikoih hi. “Pastor
Hmungling ci-in lai hawm uh” a cihpen tua ci-in lai peuhmah kihawm ngeilo hi. Sia Thang Za Pau
ci-in amantak in kihawm bek hi. Ciamtehna leh voted om hi. Tu leh tu hilo hi. Siau ding zong ki
tangko ngei lo hi. Amau ZAA siauhlua sap peuh tawh gawmkhawm buai nem-num hi zaw hi. Sum
thalawh a gospel pai khat zong MUC ah om ngei nailo hi. Sia Lian in Ks. 100,000/- tha lawh hi. Sia
Do Lian te tukum hi pan napi “Sia Do Lian te paiciang” aa kiphuan tawm dan aa, a gen pen “zuau”
ahihlam Zomi SDA mimal kim phial theihsa hi.
Pa Nang Suan Gin thu, SDA Manual lopi, zui-in makaite om ngei ngei lo ding hi. Mipite
(Pasian thu deih taktak te a cihpen ZAA khasum Ks. 100,000/-; Ks. 70,000/-; Ks. 50,000/- thalawh
te leh mi tawmcik khat) khua dak in a lu uh a phong ta uh hi” a cih pen amah NSG leh a inn kuan
pih teng, sumtha lawh tawmno khat in Conference pan kikhen ding a lu uh phong cih kitel muh ta
hi. Kipawlnakhat peuhpeuh ah bel a langpang, mikhem, mi buaisak, a tolh om den mah hi.
Sanballat, Tobiah, Geshem, Zudah siaka zoh bang a om mah hi. Tuate bang hi lo aa, ih vek aa, i
deih i phuat MUC mah panpih tekni.
ZAA zong a tung in (2010) Conference gospel silh in hong vak uh aa, tun Pa Nang Suan
Gin at bang in Mission ah kihei nading aa khua kim ah vaak ta zen cihkilanghi. Asilh utong
mulpulh in va-ak ahihna uh kimuta hi. Ngaih sut siam tekni.
XI “Keibel Mission, Conference ka hih loh ding, dah lo-in SDA Zeisu alamen mikhat ka hih loh
ding dah bek ingh” p. 1, gual 11, 12 ci hi napin bang hangin laimai 2, No. 3 ah Mission hih ding
vai, NO. 4 ah ZAA hong sep khiat, “Khua kim ah pai-in kigawm kikding, Mission ah zol ding” vai
leh tungsiah Conference mah tawh kizop nading vai “ong ngaihsut pih ding” ci kik kik ahih manin
amah leh amah “langbawm a ek a awk” bangin awk ta hilo hiam?
A. “SDA Zeisu a lam en mikhat ka hih loh ding bek dah ing” acih pen Conference
/Mission organization tawh zompah ahih man in SDA Encyclopaedia vol. 10, p. 1324 ah “SDA
buppi tawh dinmun tuamtuam hang in a kizom lo kipawlna nono (small groups) te, upna kibang
ahihleh, SDA hilo, SDA kipawlna hikei cin kinial thei lo hi.” cih hong tel gen hi. Tuabanah GC
Constitution, article IV “membership” ah GC ah a kisangsa leh a kisang nailo Union Conference,
Union Mission te, Conference te, Mission te, Union of Churches te, a kiphuan ding tua kipawl nate
khempeuh GC ii member hi.” (SSD Working Policy, 1999 p. 2) cih thei leng bangmah patau, lau
kullo hi. SDA Zeisu lamen mi hikhin lel hi.
B. MUC ading hihbang dante, natna lungno leh ngetpi hi-in tua damsak nading in
viricide, insecticide kici lung thahna kisam hi. Thuman pen a khial in hei ahih manin (Paikhiatna
23:2; Micah 3:9) MUC pen heipi tawh aphuk bang hi. Panpih zawh keileh susia kei beek leng hoih
hi.
C. Zuau thupuak (report) pau kei in (Pai 23:1, 7; Thuhilh 5:20) cih thukham palsat na
hangin Naboth si lawh aa (1 Kumpi 21) Stephen den lup thuak in (Sawltak 6:13; 7:59), Zeisu sih
nang paulap khat zong suak (Johan 2:19; Mark 4:58) ahih teh, zuau report piak loh in om siam tek
ni. Tu’n zong NSG lai tawh kha lam sihlawh zong om thei hi.
D. Zuau, khemna, lam pialna, thu maan loh na, tawh khat peuh i angsung khual geelna
a kilawm theih nadingin thu maan khenkham aa hilhna leh nuntak pihna in upna pialna hi. (Never
prevaricate, never tell an untruth in precept or in example… Playing fast and loose with truth, and
dissembling to suit one’s own selfish plans, means shipwrect of faith) My life Today, p. 331.
E. Nehemiah makia in Jerusalem kulhpi a lam laitak un biakinn sung a teng Tobiah
(Topa hoih hi) in Sanballat mangpa tungah leh hek, zuau, gilo report pia in Geshen tawh kipawl in
a langpang uh hangin Topa’n ni 52 tawh zo sak veve ahih teh, MUC kulhpi, Topa gospel tangko
kulhpi, pawlpi kipawlna kulhpi langpang in susia kei ni. Hih thu pen mimal sangin Conference
history ah MUC kipawlna tawh kipawlnuam lo kipawlna dangte (ZAA) limla hi pah hi.
- 11 -
Note: Kai Za Dal, Nang Suan Gin cihpen penname-MrX, Mr.Y dan in ki ciam teh zaw hi.
Hongit: -
Sia Kai Za Dal
MUC President
- 12 -
To: Vontawi Sangpi <vtcsangpi@yahoo.com>
“Conference ka deihna bulpi bel suaktatak a Pasian na sep theih nading hi cih ahih leh
conference” a theinailo, a tel nai lo hi teh. Suaktatak a Pasian naseptheizia pen Conference leh
Mission sungah kikim kibang hi. Conference leh Mission in Church Manual, Elder’s Handbook,
Minister’s Hand book, Education Manual te a ki bang in zang hi. Conference in ut bang bang a tat
theihna, sumzat theihna, ut bangbang a organization din theih nang kiukna hilo hi. Conference ah
Union leader pen pawlpi delegate te teel hi a, Budget pen Union Conference sung aa om pawlpi te
sumpuak tawh ding hi. Independent Ministry pen a phalzia kibang aa, ahih hang Conference
thuguikhun (SSD Constitution, By laws and Working Policy 1999, p. 117-p. 132 kikal) zuilo in
phal theih hi tuan lo hi, Church Manual, 2000 ed, p.180 “self appointed organization”thu guikhun
zuiding longal ahi thei dang om tuan lo hi.
“Pa Zam in Syapi Pau Suan Mung leh Syapi Thang Gen Mang a khasumuh aki kimsakei
uh a cih lai-in lawmte khatin Anlangh lehAnglangh kisutuah tawh kibang sa ing a cihcih” pen
Pa Zam muhna ah policy sa, manual sa, amansa hi. Tonzong leh Kawlpi a siapi tuak, Tuikhal leh
Tahan a Siapi tuak, Anlangh leh Sawbua a siapituak a khasum uh a kikim loh pen amau teng
sutuahna hipah hiam? Hi ngeingei lo hi. Pilna leh, za kibang khasum kibang lo tampi, simzawh lo
in om aa, pilna niamzaw za kibang, khasum tamzaw zong vum euau hi. Mission a a seplai un, amau
pilna leh service zui-in amautek ii status ahi regular leh bonus zui-in mantakin aa kipiakna tawh
conference ah hong lut uh teh, SDA pawlpi sung nasem uh hi aa, Mission / section ading nasem uh
hi lo ahih man in MUC voted 122/04 (20-12-04) tawh akisang hi. Sia Gen Mung in 2004 kum in
Ks. 17500/- sang in 2005 Jan-March dong Ks. 18620/- sang aa “bonus” hi. Conference ah M.A te
Ks.20000/- basic pay ahitotak teh a khangto pah hi. Sia PS Mung pen Mission ah 2004 kumi n Ks.
33000/- asanna ah allowance piaklo in salary pen Ks. 27000/- hi-in MUC voted (122/04; 53/05)
tawh akiam in salary bek basic pay in kisangto hi. Regular pen 1991 in kipiazo hi. Sia Gen Mung
pen Pa Zam tapa, Sia Sangpite maakpa uh hi a, hih bang deihsakna pen nepotism, selfishness hi bek
hi. Tu’n Ks. 40000 hi-in, service zahnih a tam KAS Siapi Kham Zam Thang Ks. 37000/- bek hiven
Kikim mawleh?.
Sia Thawng Za Hau pen regular sa hi-in DHC tawh ama khasum Ks. 27000 mah hi-in, Sia
Thang Hlim pen Ks. 38000/- hi. A khua zui a suktuah na a sate in khuadak kul mahmah lai hi.
Hihte theih loh man in EC maan kei kicithei lo hi.
“Sakollam Tan X sangpi leh Kawlpi Tan X sangpi huhna kikim lo” cihpen SDA
Education Policy, 1998, p. 49-FF 4110 ah “Boarding” leh “Day” na kibangsak lo hi. Day in
Boarding i lang bek Conference pan ngah hi. Kawlpi pen 1998 pan in Boarding hi a, 2004 in 30 val
pha in appropriation Ks. 100,000/- ngah khin hi. Sakollam ah Boarding om nailo in voted 101/05
ah ks. 100000/- hi. 2006 leh voted 129/06 in 150000 tuak kipia in boarding Ks. 15000/- tuak hi.
2007 voted 52/07 ah Kawlpi 30000 kikhan to hi. Mi phazah zui hi. Sakollam pen, Ks. 15,000 kip
lai hi. Mi 10 zong phalo hi. Selfsupport in huan uh aa, School Boarding hi lo hi. Self-boarding hi.
Huhna, Appropriation pen mi 10 leh mi 30 a kibang in hai 10 tuak pia le cin thuman a ki ci diam?
Appropriation pen appropriate pan hi a, akilawm a kituak zah a piakna hi. Boarding mi kikimhen
la, School Boarding hihenla, Boarding School min ahihnak leh ngahzah kikim hamtang kul hi. 2 leh
3 tamzaw, tawm zaw phial hi ta leh e.
“AAA leh ZAA ong ging leu leu ----------- Anlangte pilvaang mahmah ni” acih pen
Anlangh te a tuam in sizung in tualkaih lungsim local prejudice a lak hi. Topa Zeisu in Gerizim
mualtung biakpiakna vai Samaritan nu a taaina leh St.Paul in Jews leh Greek minam deidanna omlo
(Gal 3:28) acih pen zuihding hi. Gending bek hilo hi. Anlangh khuami pan ZAA paizia, omzia,
sepzia pen hong thukimpih, hong deih pih, hong panpih ding tawm mahmah hi. ZAA gospel na
paisak ten’ LST gospel gen lo in MYUM, MUC leh ZAA vai gen zaw hi. Organizational gospel hi.
MUC ah gupna ngah lo ding a cih pen LST gospel hilo hi. Theology thei nai vet lo, Pasian Grace
telnai lo, SDA GC dinmun hih gupna vai ah theinai lo hi aa, hehpih huai hi. Lipkhap huai hi. MUC
ading le Topa Gupkhiatna ading in Shaballot, Tobiah, Geshem te tawh kibang hi. Topa’n Ama
nasep nang, leitung nuntak nang lampi tampi (1000) nei aa, SDA organization ah nei lo hi. Ki koih
- 13 -
lo hi. ZAA in suakta tak in nasem thei aa, kuamah i organization buaisak, nawngkaisak, kothei
nading thu neilo hi. Hih bang tatzia kumpi penal code 295 ah kham hi.
Note: Pasian nasepna, Pawlpi leh kipawlna ah sepkhiat zawh zah pen thupi pen hi.
Sia Kai Za Dal
President
MUC, Kalay
Oct. 22, 2010 (Friday)

No comments: