Sunday, May 31, 2015

KORIN KHUA A PAU LAMDANG (OR) KAMTUAM PAU




                                                          KORIN KHAU A PAU LAMDANG

 

                          KORIN KHUA A PAU LAMDANG (OR) KAM TUAM PAU

 

     1Korin alian 14 na buppi ih sim ciangin Paul hun lai a Korin khua mite  pau lam silpiak pen na buaipih mahmah uh cih ki mu thei a, tua ban ah pau lam silpiak angah dan uh leh azatdan te uh zong tulai a ih gam a piangthak a alawp mahmah te zangdan bang a mumal neilo in buaina leh  omzai nei hetlo a, awt vatvatna bang nam deuh hi leh kilawm hi.Paul in tua pen  thei in Pasian mann pan a pau lam silpiak Penticost ni a pen tawh kibang in na ngaihsut thei hetlo a, pilvang tak leh dawp bawl mahmah sa in hilh in na taii ta hi.

 

     Pau lamdang a thugen tak ciangin mihing te kiangah gen hilo in Pasian kiang ah gen hi zaw a, kua mah in athu gen pen na theilo in, ahih hangin Khasiangtho in thusim agen ahihi.Ahi zong in Pasian thu ahilh te pen mite tungah thu gen hi a, mite tung ah huhna, hanthohna, leh hehnepna apia a hihi. Pau lamdang apau te pen amau mahmah phattuam na ding apau hi a, Pasian thu ahilhte ahih leh Pawlpi phattuamna dingin nasep ahihi.Note khempeuh pau lamdang napau theih dinguh kong deihsak hangin Pasian' thu hilh ding siamna na neih dinguh kong deihsak zaw hi. Pawlpi in phattuamna angah theihna dingin note lakah akhiatna  agen theih pah ding om ahih kei buang leh, pau lamdang apau te sangin Pasian thu hilh te lian zaw ahihi ci in 1Korin 14:1-5 ah cihi.Tha khat thu in  pau lamdang azat na uh pen paihkhiat sak lianlo in, thupi saklo zaw deuh in na gen to zel hi. A gen zel na ah pen , omzia leh mumal neilo in a awt buaibuai nate uhpen na mawhsak mahmah hi.Tamngai te guitor te nangawng mumal lo in in kitum leh  bangla aleh asak uh kua in theithei ding ahihiam?Pengkul te zong mumal omlo in na gingleh kua in galkap dingin kithawi ding ahihiam?Tua mah bangin note inzong nathu gen kammal te kician sinsen kei leh  kua in note thu gen theithei ding ahihiam?Leitung ah pau nam tuamtuam tampi tak  na om thei mah dinghi,ahih hang in omzia neilo khiatna na neilo cih limlim na omlo hi ci in hilh kawm leh na taii kawm ahihi.

 

     Tua ahih man in mumal omlo leh omzia khiatna neilo a pau na leh seidei gawpna, agen pa leh angai pa nangawng ii theiloh akhiatna gen kik ding a zong aki genkik theilo nam te pen Lai Siangtho a pau thak a thu gen theihna pau lam silpiak akigen tawh pen na kibang hetlo mawk hi.A omlo cih ding pen hi hetlo a, ahih hang in Pasian kiang pan a ngah cih ding pen na hih mel hetlo hi.Bangbang ahizong mi te in Pasian kiang pan a pau lam silpiak ngah uh ahih uh lehzong akhiatna agen theikik ding uh hi a,a khiatna agen theihna ding un Pasian kiang ah thu ngen ta uh hen.1Kor.14:13.

 

     Tua banah amasa a ii gensa mahbang in 1Kor 14:2 na thu, Zo Lai siangtho sungah "Pau lamdang or kamtuam pau" cih pen "Unknown" cih pen behlap tawn ahihi.Greek Lai Siangtho sung lamah na omlo a,"Pau" cihna Glossa cihna mah ahihi.Hih bang in simleng, hih lai a thu awmzia leh agen nopna pen kitheithei lel ding hi.Zomi te lakah Piantit pau tawh thu gen te inah(akhiatna telding a gen maw letkhia kik maw tua bang hikei leh) mihing kiangah gen hilo in, Pasian kiang ah gen hizaw uha,kua man athu gen natheithei lo uhhi.(Pasian bek in theihthei bek hi.)Ahih hang Khasiangtho vangliatna tawh Pasian thusim te gen ahihi.Tua ban ah pau dang German pau (theihtheih loh) a thu gen pa in amahbek phattuam nading a gen ahihi,14:4 etc.Tua bang dan zel in tua pen a omzia leh pai dan mang hi zaw hi.

 

     Ei Greek pau malkhat  nangawng zong theilo te kiangah pen Greek pau in Pasian thu hong hilh leh zong,hong kilet khia kik maw hong kihilh cian kik maw ahikeh aleh bel agen pa ading in mi namdang pi kihi ding a, a pau pa zong kei ading in mi namdangpi khat kihi ding hi. 1Korin 14:11 en in.

 

     Tua mah bangin  theihthei loh pau tawh thu ngen hileng zong,ih lungsim ih ngaihsut na khempeuh tawh thu ih ngen a, ahih hang theihna lam ah pen hamphatna leh phattuam pihna ih neituan loh hi cih Paul in hong hilh khawm hi.1Kor.14:14 bang hang hiam cih leh  pau lamdang tawh thu ka nget ciang in lungsim takpi tawh thu ngen ka hih tei hangin bang ngen ka hihiam cih ka ngaihsun thei kei hi.Theihthei in thu ka ngen ding hi.Tua bang hikei leh Khasiangtho in thupha hong piaksak lehzong…. Bangcih bangin na thu gen theilo pipi in Amen hong cihsak theiding ahi uhhiam?Na lungsim bek tawh Pasian kiang ah lungdamna thu na ko a,mi dang te in hong theihpih lo hi,(1Kor 14:15,16) ci in Paul in hilh kawm leh taii kawm na suah hi.

 

     Tua banah amaute sangin ,Khasiangtho silpiak pau dang a pau theihna leh thu genna tam anei zaw cih zong Korin khua mite pen na hilh hi.(14:18).Ahih ta zong in pawl pite biak kikhawpna sungah pau lamdang ,kamtuam pau kam tulsawm bang kapau sangin midang te phattuam nading in atheih ding uh kammal nga bek ka pau zaw ding hi ci in mumal leh omzia neilo in pau na pen ademzia leh thupi asakloh zia  theihtheih ding in na gen hi.1Korin 14:19.

 

     Tua bekzong hilo in, hih pau lam silpiak thugenna pen a umte adingin ciaptehbek hilo in a umlo mite adingin ciamtehna ahih zawkna thu zong na gen hi.Thu hilhna ahih leh pen thu umlo mite adingin ciamtehna hilo in a um mite ading ahih zawk thu na gen hi.1Korin 14:22,tua ban ah pawlpi mite biak kikawpna sungah mumal omzia neilo a awng vakvak uh hi leh, thu umlo mi Pasian theilo te honglut in hi leh  lamdang sa mahmah ding hi.Ahih hangin theihtheih pau tawh thu hilh in hileh pen  a hoih lohnate uh leh amawhna te uh leh alungsim aninna te uh kithei in, bukkhup in Pasian na bia ding uha, amawhna te uh paisan in hong piangthak ding uha,Pasian amau te lakah a omtaktak lam te hong thei in hong pulak khia ding uhhi.1Korin 14:28,29 en in.

 

     Tua hi in,pau lamdang thu gen nuam a omleh zong, nih bang, ahih kei leh atam pen in thum bangin gen bek dinga tua sang tamzaw kiphal lo, tua zong agen uh ciangin  kua in bang gen cih kingaihsak lo a buai nuainuai lel hi lo in khat aman khitciang in khat in abanban in gen ding a, mi khat in akhiatna gen ding a,akhiatna agen thei aom kei leh pen, kikhopna inn sung ah pau lamdangin  apau nuampa gamdai tak in om ding hi.1Korin 14:27,28 en in…aban zop lai ding.


Pastor. P.L Biakchhawna

 

 


Friday, May 29, 2015

SINNA 10 May 30 - June 5 "NISIM NUNTAKNA AH ZEISU TAWH TUALBUALNA"

https://www.youtube.com/watch?v=AMuXkeJYixs

NIPINI (Sabbath) Nitak lam May 30
SIM DINGTE: Luke 11:37-54; Luke 12:4-21, 35-53; Amos
6:1; Luke 8:4-15; Luke 22:24-27.

KAMNGAH: "Sawltakte in, ko mau upna khang sak ta
in!" ci in Topa kiang ah agen uh hi." Luke 17:5.

Zeisu in siapi lian pen ahihi. Ahi zongin Pasian
thusinna ahihkeh thungaihsutzia sinna sang hong lo hi.
Anasepnate deihna pen "amangthang mite zong in gum ding"
cih ahihi (Luke 19:10, NKJV). Pasian zia leh tong lak ding a
hong pai ahihi. Tua bang itna lian pen Singlamteh ah hong
kilak hi. Tua mun ah Zeisu in amawh kha lo mi khempeuh
leh vannuai leitung tuamtuamate kiang ah bang ci bang
hiam cih alak ahihi. Mawhnei mite hotkhiat theih nang in
mawhna dan hong thuak hi.

Tua bang ahihna tawh hotkhiatna angah mihon
apiangkhia sak zong ahihi. Tua mite in Asihna hang a
hotkhiatna ngah a anuntakna leh agen ahawmnate etteh a
neih ding a atelte ahi uh hi. Hih hotkhiatna akisam mite
lak ah ki hel ding in asampa ahi Khazih tung ah thumann
kim kul hi. Agen thute nungzuite ading in nuntakna thupiak
suak hi. Ama deih bang sep ding pen anungzuite deihna
leh utna ahihi. Hoihna leh pauban-lohnate in Khazih leh
ama deihna tung a cihtakna khengkhia thei lo hi.

Nungzui hihna pen Khazih ih sung a anuntakna
tungtawn bek in apiang thei thu ahihi. Thupiak man'kimna
kisam hi. Kheltheih leh atangg koih theih hi lo hi.

NIMASANI (Sunday) May 31
Phariseete Bang Kei Un (Luke 11:37-54)

Lungdamna thubute sung ah Pharisee te vai
gentehna 80 vei val om hi. 25% teng Luke thubu ah kimu
thei hi. Phariseete' thukhun zuih tentanna vai uh kilim gen
hi. Sadducee te bel thu "ol" ngaihsut te ci in ki thei hi. Pharisee
te pen athukham vaite hi uh a, hehpihna ka sang uh ci
na pi thukham limtanna tawh gupna ngah ding cih ahilh te
ahi uh hi.

Luke 11:37-57 sim in. Zeisu in bang vauna gen hiam?
Tu lai in tua tawh kibang thukhun ki koici lah hiam? Zeisu
in vauna apiak thute ih zuih loh lam koici lah ding ih hi
hiam?

Phariseete leh laitheite akitaina leh biakna diktak
tawh biakpiak ding thu in khang khempeuh, ei khang ading
zong ahih zia hong koici lah hiam?

Gentehna in, sawm a khat piakna in Pasian kepna
ih phawkna alak hi bek a mite itna leh thumanna tang a zat
theih hi lo hi (aneu 42).

Gentehna in, thumann leh Pasian itna adon lote kek
mah in kikhopna mun ah tutna thupi pen adeihte ahi uh hi
(aneu 42, 43, NIV).

Zeisu cihna dang lai ah, biakna dik pen apuatham
gamtat omzia bek a angaihsunte siangtho lo hi. Amaute
pen misi lawngte tawh kibang uh hi (Luke 11:44, Gamlak.
19:16 zong sim in). Athupi lo leh Pasian muhna asiangthote
ki theikhial baih mahmah hi.

Thukham theite thuaksiat ding vai zong Zeisu in na
gen hi. Apilvang, atheihnate uh mite ading vangik suak sak
uh a, "amau in lah akhutme nangawn uh tawh zong lawng
lo uh hi" (Luke 11:46, NKJV). Pharisee te in anungta nawn
lo kamsangte thupisak uh hi. Zeisu' gen mah bang in, pawl
khat te in Pasian tapa thah sawm uh hi. Athupi vai pen
kamsangte lim bawlna sangin athugente uh ahi itna,
hehpihna, leh thukhennate ih manh ding ahihi.

Thusia nunungpen bel lauhuai hi. Pharisee pawl khat
te Pasian gam tawhtang aki ap hi a, ahi zong in asep ding uh
sem lo uh hi. Mite gamnuam tun nading in tua tawhtang
diktanna in zang lo uha Pasian mite apua ah kalhsan in
atawhtang pai mang uh hi.

NINIHNI (Monday) June 1
Pasian Kihta Un (Luke 12:4-12)

"Pasian kihta un la, Amin phat un." (Mang. 14:7,
NKJV) cih thu in vantung mi 3 te tangkona ah amasa pen
hih thupuak SDAte nuntakna leh upna ah thupi mahmah
hi. Pasian kihta ci in lau cihna hi lo hi. Pasian kua hiam cih
thei a Ama deihna theihna ahihi. Upna tawh Ama tunga
thumanna kisam hi. Pasian pen ih nuntak ih ngaihsutna,
ih gamtatna, ih kipawlkhopnate, leh ih mai lam ading in
piang sak pa leh thukhenpa ahihi. Hih bang upna tawh
akipawl launa, zahtakna" hi a lammann ahihi.

Luke 12:4-12 sim in. Zeisu in kihtakna vai bang gen
hiam?

Hih mun in kua kihta a, kua kihta lo ding cih hong
lak hi. Hih leitung ah ih pumpi bek ado theite lau kul lo hi.
Tua bang in Pasian kihta a, Athu ih manh ding ahihi. Bang
hang hiam ci leh ih mailam tawntung vai Ama khut sung
ah om hi. Ih Topa--gitta te akem, ihlu a samzang te asim pa
in hongit hongkem hongdonpa ahihi. Tua hi a eite in, Ama
muhna ah ih thupi den hi. Hih thu ih up tak pi leh, leitung
launa bang zahtate bei mang ding hiam?

Luke 12:13-21 sim in. Zeisu in hih mun ah bang vai
tawh hong vau hiam?

Gamh hawm vai tawh kisai unau kitawng 2 te vai ah
Zeisu in panna lam nei tuan lo hi. Ahi zongin thukham 10
lakah kihazatna asiathuaizia thu theisak hi. Atawntung a
athupi den thu lak a: nuntak ih cih na nengnengte hilo hi
(Luke 12:15). Ahau mihaipa amah lungkim pong in thudang
ngaihsun lo hi. Tua bang thang ah ih awk loh nang bang
zah ta in kidophuai! Neih leh lamh ahaute ading diak in hih
vai thupi mahmah hi.

Neih leh lamh ih deih ciat hi. Tawntung vai na
ngaihsut ciang diak in, lungkimna hong pia zo peuh mah lo
hi. Tua hi leh bang hang in Zeisu in Luke 12:16-21 a hong
genkholh bangin mitampi te hih vai ah khial kha pahpah
lailai uh ahi tam?

NITHUMNI (Tuesday) June 2
Kigingsa In Om Gige In (Luke 12:35-53)

"Khazih nungzuite in ahunhun in cihtakna leh kigin
dennna kisam den uh hi. Tu in ahih leh tawntung gamgi gei
a tung ih hita mai hi. Thumann thutak ih nei gige a thumann
khuavak lianpi nei in nesep masuan thupi mahmah ahihi.
Tua hia eite in kiging sa in kidawm tak in ih vil' gige ding
ahihi." E.G. White, Pawlpi Ading Teci Pannate, 5 T pp.
460, 461.

Luke 12:35-53 sim in la, hih munte deihna ngaihsun
in; adiakdiak in Zeisu hong pai kik na ding sauveipi ngak
nahih leh adeihna ngaihsun in la tomkaih in.

Christian te ading in om mawk theih hi lo hi. Hong
kum kik takpi ding a, ahun kithei lo sawnsawn cih thu in ih
puante sawp siang a ih mei vak ih vak ding ahihi. Hong pai
kik baih ding lamet na pen ih nuntakna leh nasepna ah
hong tawsawn thu suak in, muanhuai tak a hong kiging sak
asuah ding ahihi. Hih leitung ah Amah lungmuang tak a
dawn dinga kiginga muanhuai taka omna in Sawltak dik
leh diklo khenna ahihi. "Ka Topa hong zekai" ci a muanhuai
tak a om den khak loh na (Luke 12:45, NKJV) in adah huai
pen Pasian thukham nuai ah ei leh ei akiguang ih suak kha
ding hi (aneu 45-48). Mi khat peuh in Pasian nasepna ah
amapai zawk leh sep ding tam nei semsem ding a Pasian
kiangah atam zaw atut kul ding hi (aneu 48).

Nidang lai kamsangte genna ah "Zion ah mawk omte
dahhuai hi" (Amos 6:1, NKJV) cih thu in Christian nungzuite
tung a Khazih theih sakna toona thu bang ahihi. Paul in
Christian nuntak pen galsim bangin na genteh hi (Eph. 6:12).
Cihnopna ah Christian khempeuh in Khazih leh Satan kikal
gal kidona ah akihel ahi uh hi. Singlamteh in tua gel kikal
hong tellah hi. Khazih' singlamteh ah upmuanna tungtawn
in atawpna ah zawhna ngah thei ding hi.

"Tampi akipiate kiang pan tampi kikawikhawm kik
ding hi. Tampi ah mawhpuak aneite atam zaw kingen ding
hi" (Luke 12:48, NIrV). SDA khat na hihna tawh hih thu in
bang khiatna aneih kul ding hiam?

NILINI (Wednesday) June 3
Teci Gahpha (Muanhuai) Suak In (Luke 8:4-15)

Leitung pian ma a Pa, Tapa, Khasiangtho holim in
hotkhiatna akici gelna khat hong vaihawm khawm uh hi (Eph.
1:4). Mihing masa pen te amawhma uh in, Pasian in leitung
hotkhiat na ding gelna na nei khin hi. Tua gelna singlamteh
alaigil hi a, singlamteh lungdamna thu leitung a om mi
khempeuhte tung ah gen kim ding ahihi. Tua mawh puak
pen Christian khempeuh a ahihi.

Note in Jerusalem, Judea gam leh Samaria gam leh
leimong dong in ka teci na hi ding uh hi (Sawl. 1:8, NIrV).
Zeisu hong sawlna nunungpen in athu zui mi khempeuhte
masuan hong lak ahihi.

Christian teci pangte in khaici vawhpa leh lo leitangte
gentehna thu pan bang sinna sin kul ding hiam? (Luke 8:4-15).
Teci pangte thamanh bang hia bang hun a ngah ding
uh hiam? (Luke 13:24-30).

Dangkatang gentehna in teci panna ah muanhuaina
leh mawh puak neihna vai bang hong hilh hiam? Luke 19:11-
27.

Hih munte leh mundangte ah, lauhuaina, mawhpuak
neihna, leh teci pangte thamanh leh upmuannate kigen hi.
Eite mawh puak khauhpai mahmah hi. Ahi zong in Zeisu
eite ading a hong ki pumpiakna ih ngaihsut ciangin ei hong
ki phuut pen tawm lua hi lo hiam?

NINGANI (Thursday) June 4
Mi Panpihna Tawh Makaih In (Luke 22:24-27)

Luke 22:24-27 sim in. Nungzuite nitak ann nekhawm
kuan nangawn in amaute lak ah kua lian pen ding cih akituh
uh ahihi. Amau haitatna vai ah Zeisu in bang ci bawl a?
Adawn kikna bang ci bang in pian dang hiam?

Zeisu' dawnna in makaihan tangthu ah atuam vilvel
khat suak hi. Pharaoh, Nebuchadnezzar, Alexander, Julius
Ceasar, Napoleon leh Genghis Khan cih te khempeuh in
leitung midangdangte ngaihsut mah bangin makaihna pen
midangte tung ah vang leh thuneihna in ngaihsun uh hi.
Zeisu in, "note tua bang na hi kei ding uh hi. Note
lak ah alianpen in aneu pen nahi ding uhhi. A ukpi pen in
asempi pen bang hi ding hi" ci hi (Luke 22:26, NIrV). Ama
dawnna ah, vannuai Topa in makaite omzia hong khel a:
note tua ci kei un. No lak ah athupi nuamte sawltak ahih
uh kul hi. Amasa pen nuamte sila hih kul hi" hong ci hi.
Mihing Tapa bang ta un. Amah in mite nasem ding in hong
pai hi. Anuntakna zong mi tampite suahtakna ngah nading
a pia dingin hong pai ahihi" (Matt. 20:26-28, NIrV).

Zeisu in sawltak hihna leh pumpi nialna pen ama
lampi leh makaihzia cih hong lak hi. Hih bang in mihing
kizopna ah paizia thak hong thei sak a: picinna pen vangneihna
tawh hilo in sepkhiatna pan hi zaw hi. Makaite
thuneihna pen vangg pan hizaw lo in mite ading sepsakna
pan ahihi. Ki khelna pen Kumpi tokhom pan hi lo in
singlamteh tung pan ahihi. (John 12:24).

Luke 9:46-48 sung ah nungzuite lakah zong kua lian
pen ding cih bang pian khat mah hong laang hi. Nungzuite
lungsim ah leitung vai mah hong lut hi.

Zeisu' dawnna in tua vai sukha lian a, Christian
nuntakna ah ahaksapen thu khat hong phulaam hi. Ama
kammal ahi "note lak ah aneu pen khat" cih in leitung vaite
tawh akilamdanzia hong lak hi. (aneu 48).

Zeisu' hilh dan leh leitung ziate kilamdang mahmah
hi. Tua hi a Zeisu paizia ih nuntak ah zui leng koici bang in
mi suak thei ding?

KIGINNI (Friday) June 5

SINBEH DING: "Kua in na lungtang nei hiam? Ih ngaihsutzia
kua tawh kisun ih hi hiam? Kua thu gennuam ih hi hiam?
Kua in ih lawpna leh ih thahatna ngah hiam? Khazih a ih
hih leh, ih lungsim Amahtawh om ding hi. Ih lunggulhpen
Amah hong hi ding hi. Ei mah leh ih neihsate khempeuh
Amah ih aap ding hi. Ama zialehtong limla in Ama ngaihsut
bang ngaihsun in, Ama deih bangin gamta in, na
khempeuh ah Amah ih lungkim'- sak ding ahihi. E.G.
White, Khazih Kiang Zuatna, SC p. 58.

"Hih ih nuntakna ah mawhna in hong nelhsiah hi.
Lungdam penna leh theihna sang pen te in sepkhiatna
pan ahihi. Mawhna om loh hun ciang in ih lungdam pen
na leh theihna sang pen te in Ama teci pang a "alamdang
Ama thupitna" thute theihna ahi: "ih sung ah Khazih'
nuntakna hi in Amah in ih lamet thupitna hong suak ta
ding hi (Col. 1:27, NIrV)." E.G. White, Pilsinna, Ed. p. 309.

Kikup Dingte:

1. Zeisu in ahau agualzo lokhopipa pen mihai na ci hi (Luke
12:20). Ahau lo gualzawhna anei lo khat Pasian adingin
mihai koici suah ding hiam?

2. Ih pawlpite ah mihon 2 in kimu thei a: amasa pen mipil,
misiam, mihau, pawlpi leh tangpi makaite hi a;
mizahtakte ahi uh hi. Anihna ah agamdai leh athupi
lote, kuama don khak loh te ahi uh hi. Amasa pawlte
bang mah a aki pingaihsut theih nang un bang cih sak
thei ding na hi hiam?

3. Pharisee te'n upna thu akawikaih dan uh gensiat ding
baih lam mahmah hi. Ahi zong in amau ih bat khak loh
nang in bang cih theih ding ih hi hiam? Pharisee bang
lo in thumann ah koici dintang thei ding ih hi hiam?
Ahih kei leh amann acitak koici khen theih in thuneute
tawh koici buai' lo thei ding ih hi hiam? Zeisu hong
paikik nang thupha ih upna leh ih lametnate ngak gige
a kiging den thei ding in ih lungsim koici kep ding ih hi
hiam?

Monday, May 25, 2015

Gen Khiat Pak Theih Loh Mangmuhna


Gen Khiat Pak Theih Loh Mangmuhna

            1890 Kum November Kha-in New York khua Sala manca ah kikhoppi khat oma, Mrs. White in zong mipi mai ah thu gen zel hi.  Tua khuapi hong paina loam kalah khuavot tuakin a tha zawm mahmah hi.  Kikhopna khat a man ciangin a ci na-in a lupna zuan hi.  Pasian' mai ah a kha bung khia-a hehpihna, cidamna leh hatna ding nget ding ngaihsun hi.  A tutphah gei ah khuk dina, bang teng hih cih thu hih bangin hong gen hi.

            "Ka omna sung teng khuavak neem tawh hong ki dima, ka lung kiatna leh ka tha kiatna teng hong bei mateng kam khat zong ka pau kei hi.  Khris' lungnopna a hi hehnepna leh lametna tawh ka kidim hi," ci hi.

            Tua ciangin mang muhna khat kipia hi.  Tua mang muhna khit ciangin ihmu nuam nawn lo hi.  Zong tawlnga nuam nawn lo hi.  A tawl dam in, a ci zong dam ta hi.

            Zingsang ciangin khen satna khat a neih kul hi.  Kikhopna mun ah pai zaw ding maw, Battle Creek-a a inn ah ciah zaw ding?  Kikhopna uk pa Pastor A. T. Robinson leh Mrs. White' tapa William White te ama kiangah a khen satna thei nuam in pai uh hi.  Cidamin kizem sa-a om mu uh hi.  A pai ding hi ta hi.  A dam na thu zong gen hi.  A mang muhna thu zong genin,  "Tu zana kei hong kilak thu kong gen nuam hi.  Battle Creek-a om bang ka hi-a, kamtai vantung mi in, 'hong zui in,' hong ci hi," ci hi.  Mangngilh a hih manin a ban gen thei nawn lo-in khawl hi.  Gen dingin kipan kik napi, a gen ding thei nawn lo zel hi.  A zing khawng ciangin a mang muhna teng lai-in gelh hi.  Tua pen The American Sentinel kici biakna lam suahtakna tawh kisai laihawm bawlna ding vai a hihi.

            "Tua zan ka mang muhna ah kikupna tampi ah ka kihela, American Sentinel sunga 'Seventh-day Adventist' cih laimal kipai khia hen la, Sabbat thu zong bang mah gen se kei leh, leitung miliante in tua laihawm angvan ding uha, hong min thangin, a zai zawin na sem thei ding hi, ci-in makaite in a gengenna uh ka za hi.  Hoih sa mahmah uh hi."

            A mai taina uh ka mu-a, Sentinel min thanga a mai nawtna dingin sep dan ding geel pah uh hi.  A thu teng, a lungsim tawtawng uha thumaan a kisam lai mite' gen na bangbang a hihi."

            Tua laihawm a bawl dan ding kikuma om mi hon khat a mu hi gige hi. 1891 kum March kha General Conference kikhoppi ah zingsang nai 5½ siala  sia kikhopna-a thugen ding leh mi tul li val mai-a Sabbat sun thuhilh dingin Mrs. White kicial hi.  Sabbat suna a thuhilhna ah, "Na khuavak uh mite' mai ah tang sak un.  Tua hi leh amaute in na gamtat phate uh mu in, vana om na Pa uh a phat ding uh hi," cih Lai Siangtho teel hi. Seventh-day Adventist-te in a upna uh kician taka a kilat khiat sak ding uh hanthotna hi pi pen hi.  Salamanca-a a mangmuhna kikhop hun sunga a gen dingin 3 vei kipana, khat vei mahmah zong gen khia thei lo hi.  A mangmuhna sunga thute phawk nawn lo lel mawk hi.  Tua ciangin, "Hih thu nung sang cianga ka gen ding hi'n teh," ci ho.  Nai khat sung bang hoih takin thu a hilh khit ciangin, kikhopna kiman hi.  A mang muhna gen khia thei lo a hih lam mi khempeuh in thei uh hi.

            General Conference president hong pai-in zingsang cianga hun zang dingin cial hi. "Hong zang zo kei ning.  Gim lua ing.  Teci pang khin zo ing.  A dang khat sawl in,' ci-in dawng hi.  Mi dang khat kisawl hi.

            Mrs. White a inn ah ciahin, zing sang kikhop pai zo lo ding a hihna a innkuanpihte gen hi.  Gim ah ih manin a tawlnga hithiat ding a hihi.  Sunday zingsang dong a lum hithiat dingin vai kihawm hi.

            Tua zan, Conference kikhop a man uh ciangin Review and Herald zum sungah pasal pawl khat tu khawm uh hi.  Tua kikhopna ah American Sentinel  a hawm khia te zong kihel hi.  Religious Liberty Association kici biakna lam suahtakna vaihawm pawl zong kihel hi.  American Sentinel laihawm bawlte' zuih ding policy a kikum ding uh a hihi.  Kong kisung kalhin, a thu a zawh masiah uh kong hon loh ding uh thukim uh hi.

            Sunday zingsang lam nai 3 sat madeuhin kikupna man uh hi.  Biakna lam suahtakna makaite' genna bang in Pacific Press in 'Seventh-day Adventist' leh 'Sabbat' cih kammal Sentinel sung panin a paih khiat kei uh leh tua lai pen Religious Liberty Associationte' laihawmin kizang nawn lo ding hi, ci-in khen sat uh hi.  Tua lai hawm khia nawn lo ding cihna a hihi.  Kong hongin ciah uha, lumin ihmu tek uh hi.

            A lusu, a ihmu ngei lo Pasian in, zingsang nai 3 pawlin Ellen White omna ah a van-kamtai pai sak hi. Ihmutna panin khanglo-a, nai 5½ in sia kikhopna ah pai-n, Salamanca-a a kilak thu a gen dingin kisawl hi.  Puan silhin, Salamanca-a a kilak thu a ciaptehna lai a biru sung pan la khia hi.  Tua thu a lungsim ah hong phawk sema, lai sungah gelh beh lai hi.

            Siate a thungetna uh a man lian lai takin, lai lom khat tawi kawmin biakinn sungah Mrs. White hong  tum a mu uh hi.  Thugen pen General Conference president hi-a, a muh ciangin:

            Sister White aw, nong pai lungdam ung.  Gen nop na nei hiam?" ci hi.

            "Nei mah ing," ci-in a mai ah kah pah hi.  A zana gen dinga kipan napi gen thei lo-a a khawl kikna pan in a thu pan pah hi.  Zingsang nai 3 pawlin a ihmutna panin kiphonga, nai 5½ a sia kikohpna ah pai-a, Salamanca-a a kilak thu a gen dingin kisawl a hihna thu gen hi.

            "Ka mang muhna ah Battle Creek-a omin ka ki seh hi.  Review and Herald zum ah hong kipai piha, van-kamtai in 'hong zui in' hong ci hi. Pasal hon khat thu khat kilim kup mahmaha a omna mun ah hong pai pih hi.  Lawp mahmah uh a hih hangin theihna nei lo uh hi," ci hi. American Sentinel editorial policy ding a kikupna dan teng uh a gen khit ciangin, 'Pasal khat in Sentinel bu khat la-in a lu tungah laam to-in, 'hih lai sung panin Sabbat thu leh Kumkikna thu a kipaih khiat kei leh Religious Liberty Association laihawmin kizang nawn lo ding hi,' ci-in gen hi.  Tua ma kha tampi lai-a a mang muhna sunga a kilak kikhopna thu sik sanin thuhilhna nai khat sung a neih khit ciangin Mrs. White tu hi.

            General Conference president in a cihna ding thei lo hi.  Tua bang thu kikupna a om lam zong thei lo hi.  A sawt lo-in a thu hong kipulaak hi.  A nung lam peka tu pasal khat hong dingin, 'Tu zana thu kikupna ah kei ka om hi,' ci hi.

            Mrs. White in, 'Tu zan e!  Tu zan maw?  Tu ma kha tampi lai, ka mang muhna sunga hong kilah hun lai muh hi'n teh ka cih hi ven,' ci hi.

            Tua pa in, "Tu zana tua thu kikupna ah kei ka om hi.  Ka lu tungah a lai tawi to-a kam a pau pa kei mah ka hihi.  A khial lama om ka hih manin ka dah hi.  A hi zongin a maan lamah om theihna ding hun pha ngah ka hih manin ka nuam hi,' ci-in tu kik hi.

            Mi dang khat zong hong ding hi. Religious Liberty Association President hi.  Ama'n zong, "Tua kikhop na ah ka om hi.  Conference kikhop man ciangin pawl khat Review zum sung tum in, kong kisung kalhin, tu zingsanga hong kigen thu teng kikumin ka om uh hi.  Zingsang nai 3 dong ka tu uh hi.  Tua lai ah bang teng kikuma bang lungsim teng kinei cih a gen ding hi leng, Sister White gen zaha kicianin ka gen thei kei ding hi.  Khial ka hihna leh ka panna maan lo a hih lam tu-in ka thei hi.  Tu zingsanga hong kipia khuavak panin, ka khialhna kong pulaak hi," ci hi.

            Tua ni-in midangte zong hong pau uh hi.  Tua zan a kikhopna sunga kihel khempeuh ding kimin, zum sunga a kikhopna uh leh a lungsim uh Ellen White in a hi bang lianin gen khia a hihna teci pang uh hi.  Tua Sunday zingsang kikhop a man ma-un, Religious Liberty pawl kituahin, a den nai 5 lai-a a thu khen sat uh phiat kik uh hi.

            Tua thu kikupna kinei nai lo a hih manin, Sabbat ni suna gen a sawm lai-in Mrs. White in gen khia Thei lo hi kei leh, Pasian' deihna bangin a thu in bun zo lo ding hi.

            Bangbang a hi zongin Sabbat suna a thugen pen tua mite in zang lo uh hi. A thei zawin kingaihsun uh hi.  Tu huna mi kim khatte mah bangin, "Mrs. White a thei lopi hi e," "Amau' hun leh tu hun kibang lopi," 'Tua pen tu ma pek thu hi in, tu hun tawh kisai kei,' a ci uh zong hi kha ding hi.

            Tu huna Satan in mite a huau simnate, 1891 kuma mite a khemna mah tawh a kibang a hihi.  Pasian in Ama hun leh Ama thu-in Ama nasepna hong kilang sak hi. Amah in makaihin, cingin, a hawlna len hi. Ellen White in, "Amah hong kikham zel a hihna a kilat sak theihna dingin, haksatna hong tun ding Pasian in phal zel hi. Israel mite' lakah Pasian om hi cih tua bangin kilang khia sak zel hi," ci hi.

Source: Pawlpi Thu Lamlak

 


Zo Phualva Thupuak - Volume 05, Issue 11

A Sung aa Om Thute:

A BEIBANG MITE LEH & KAMSANNA SILPIAK (Azom)

CIDAMNA THU

W-Water (Tui)

SUNLIGHT (Nitang)

Bill Gates in Khangnote A Thuhilhna


THU TUAMTUAM

Nute' Ni Kibawl

Mopawi Lungdam Pihna

Zin Limci Kinei


THU ZAKSAKNA

Pawl Lutna

ZSM / CDK

Laibu Hoih

Mopawi Sapna

Lungdam Kohna

Church Address


 


Ellen G White in Kamsang mah hiam?


                  Hih dotna lungkim huai taka ihdawn theih nangin anuai Laisiangtho munte tawh sit khawm ni:


1). Ang sung Lungsim NeiloMicah 3:9-12. Ellen White in sum ngah nading in kamsang nasep sem lo hi.


2). A Thugennte Laisiangtho tawh Ki thuhualIsai 8:19-20; Thuhilhkikna 13:1-4. Laisiangtho gensa thute mah hong hilh tel kik hi (gtn. To thum Pasian, Sabbath, Misite' omzia …etc.). A Laisiangtho munte mah siksan in hoihtak telgenna hong nei kik hi. Ahi zong amah'n Hebrew ahk Greek laite theilo aa, Laisiangtho lam sinna zong nei ngei lo hi. Hih thu hangin Pasian humop kamsang taktak ahih na hong kilang hi.


3). Jesu Christ in Pasian Tapa hi aa, Mi aa hong piang Tanpa hi 1 John 4:1-3. Mite tunga atheihsak nop ama' ngaihsutpi pen khat in Jesu pen Tanpa leh Topa aa lamsaang ding cih ahi hi. Ama laigelh bute, Steps to Christ leh The Desire of Ages te sungah kicing takin kisim thei hi.

4). Gah hoih gah, gamtat kampau etteh thamcing, nasepna ah muibun Matt 7:15-21. Etteh thamcing Christian nuntakna anei mi ci-in Adventist atam zawte bek hilo in United States aa mipi tadensa ah kiciamteh hi. EG White tawh kisai Edith Dean genna ah, "Amah in Pasian kiang pan thugen taktak hi aa, kamsang masate mah bangin kiniamkhiatna, genbaihna, lungsim hoihna, Pasian zahtakna leh piakkhiat nopna lungsim te nei hi" (Great Women of the Christian Faith, 230). Ama huzap in tuni dong mah nungta lai aa, a laibu gelhte in zong Pasian kiangah mite lamlak tawntung hi.  


5). Mite' zaknop thu bek gen lo1 Kumpi 22:4-8. Ama' laigelhte leh laibute sungah vauna leh hilhna tampi kihel hi. Thuneite leh mipite zaknop theih dingte sangin Pasian kamciam leh hehnepna thute tang takin gen hi.


6). A Genkholh Thute Tangtung TakpiThuhilhkikna 18:22. A thugente pawlkhat en suk ni: (1) X-rays pan lauhuaina hong pian theihna, (2) khuapi huih ninte leh cidamna hong susia thei buainate, (3) zu hangin khuak kisiatna, (4) ganhing thau (cholesterol), (5) zatepna in gu nam khat ahihna, (6) mei dat kizopna zong a kitheih khiat ma kum sawm lai in na gen khin hi. (7) Tua teng ban-ah genkholhna pawlkhat na nei hi: 1902 in San Francisco leh Oakland thu kikhen (thuak) ding na gen khol aa, 1906 kum ciangin zinlinna nasia takin piang hi. Misisate (sikha) hopihna hong om in leitung bup kizel ding cih zong gen khol hi. Mi tul tampi siluang kiphah ding cih gen khol aa, tua zawh kum 24 ciangin leitung galpi khatna ah mi tampite si uh hi. Thukhun palsatna, gitlohna hong khang ding, van man khang ding, kipawlna tuamtuamte kitap khapna hong piang ding cihte na gen khol aa, a vekpi mah hong tangtun khin hi.


          Hidan thute kankhiatna tungtawn aa theihkhiatna in "Ellen G White pen kamsang maan taktak hi" cih ahi hi. 


Ama' Nasep ii Ngimna:

          A ma hong genna tungtawn in nasep ii ngimna bulpi nga-te in: (1) Laisiangtho laam saang in, mi khempeuh Laisiangtho ah puak kik, (2) Nisim nuntakna ding LST thuguipite hilh cian, zang khia, (3) Lamkhialte taai, Pasian leh ama thupiak azui dingin mite sam, (4) Jesu kiangah mite paipih, lametna leh hehnepna pia, (5) Leitung ni beina ding leh Christ kum kikna dingin mite kiging khol sak cihte ahi hi. 


Ellen White leh Thubu:

  Ellen G White in Laisiangtho kammalte a lamdang aa hong tel gen kik hangin Laisiangtho tungah thuneihna nei lo hi. Ama laigelhte in Laisiangtho ih tel zawk nangin ahuh bek ahi hi. Tua ahih manin ama laigelhte a khaupai hangin Laisiangtho mah saang zaw veve hi. Thubu sungah gupkhiatna ding ih kisapte leh Pasian tawh ih kizop theih nading thute kicing in om hi. Tua hi in, genkholhna silpiak maan taktak ahih leh mite' awl-mawh loh leh telloh Pasian' kammal Lasiangtho ah mite puak ding hi.


Thukhupna: Hun nunung a pawlpi pom ding zia-le-tongte Jesu in kician takin hong koihsak khin hi. Tuate sungah kamsanna silpiak zong akihel khat ahi hi. Tua silpiak-te Thubu sungah hong lak khin zo hi. Kamsanna in ih kep ding leh ih zuih ding Pasian' silpiak manpha mahmah ahi hi. Hun nununga abeibang mite in siatnate peel in Pasian tawh kipum khat dinga, Jesu Christ tecipanna pom in Ama kiangah ki pum-ap ding hi. Thu khat ah, a lampial kipawlnate ah zong Pasian tungah acitak mi pawlkhat na om veve hi. Amaute zong Jesu Christ ii abei bang mite hong pawl dingin kisam dinga, amaute tawh nuntak siangtho in a nunungpen thupuak ahi, ih ngaklah Topa hong pai nading ki tangko ding hi.                                  ? Ekkehardt Mueller

 

 


Saturday, May 23, 2015

PAU LAMDANG (OR) KAMTUAM PAU




                                                     PAU LAMDANG (OR) KAMTUAM PAU

 

                                                          PENTICOSTAL NI A PAU LAM SILPIAK

 

Penticostal ni hong tun' ciangin Zeisu a um mi khempeuh munkhat ah kikhawm uhhi.Tua laitakin huihpi nung bangin huging khat hongtun vata, amaute' kikhopna innsung khempeuh hong dim hi.Tua ciangin leii tawh kibangpian meikuang bangpian amaute lakah hongki thehthang a,tua te in mikhempeuh sukim hi.Amau te khempeuh khasiangtho tawh kidim uha, tua Khasiantho in minamdangte' pau tawh amau te pau theisak hi.Sawltak 2:1-4

 

     Hih Lai Siangtho  mun in pen, Zeisu in agen khawlh sa bang tekin, pau thak tawh thu hilh theihna pen hong tung takpi hicih ih mu a, hih pen pau lam silpiak ahihi.Pau lam silpiak na omtakpi ngeii mah a nial ding na hi hetlo hi.Ahih hangin  hih lai a ih sim bangin Khasiangtho pan a pau lam silpiak pen, mu leh mal neilo leh awmzia neilo, pau ngawp a seidenna maimai na hilo cih pen kitel sitset hi. Tua  hi in asawt lo khat ciangin gam tuamtuam a om leh nam tuamtuam pau dang sawm val te in, Khasiangtho in apau sak bang zel in thu agen te pen apianpih pau in  na theithei lel zaw uhhi.Pau gawp a seidei a buai na maimai na hilo hi.Pasian nasepna thupit zia tua lai a nam khempeuh te kiangah pen Khasiangtho in pau dangin na gensak zaw ahihi.Sawltak 2:11.Khasiangtho in apau sak zel bangin pau dangin napau lel uhhi.Sawltak 2:4.

 

     Tua ahih man in ah Penticostal ni ah pen pau dang apau theihna ding in silpiak nangah uhhi cih kimu in, tua ban ah akampau aza te inzong bil a theihna leh awnzia theihtheihna silpiak na ngah uhcih kimu hi.Tua mahbangin Pasian thu te pen Pasian Khasiangtho lo tawh kua man natheithei lo uhhi cih ahihi.1Kor.2:11.

 

     Penticostal nipen Zeisu in agen khawlsa mahbangin Khasiangtho silpiak pau thak a thu genna masa hileh kilawm hi.Ahih hang tulai a mipawl khatte in khuangneu te tawh lasa a alaampih  bangdan te leh omzia mumal neilo agenpa leh angai te inzong atheihloh uh seideina leh awng gawp ciakgawpna bangdan pen na hi lo hi.A genpa leh aza te inzong atel thei pau ngiat a pauna ahihi.

 

     Tua hi a,1Kor. 12:10,28 naah pen,Kha lam silpiak te lakah pau namtuamtuam tawh thu gen theihna pen Paul in na gen khawm a, pau lamdang (Glossa) akhiatna gen theihna silpiak a omthu hong genkik a, hih lai ah Zo Lai Siangtho ah"Pau lamdang" "kam tuam pau" (unknown tongue) ci in koihhi.Greek Lai Siangtho ah leh Mang Lai siangtho ah na omlo hi.Living Bible ah pen "Mi dang kiangah asin ngeilo pau a pau theihna pia hi" ci in gen hi.Tua hi a hih lai a pau lam silpiak ahong genzong pen amasa a ih gen sa mah pen ahihi..zop laiding….KORIN KHAU A PAU LAMDANG….


Pastor. P.L Biakchhawna


Friday, May 22, 2015

SINNA 9 May 23 - 29 "ZEISU, SIAPI LIAN PEN PA"


SIM DINGTE: Luke 8:22-25; Luke 4:31-37; Luke 6:20-
49; Luke 8:19-21; Luke 10:25-37; Thuhilhk. 6:5.

KAMNGAH: "Amaute in Ama thuhilhna lamdang asa uh
hi. Bang hang hiam ci leh Amah in ukpa
bang in thu hilh hi. (Luke 4:32).

"Zeisu leitung hong pai hun in mite zia tualniam pen
kha ding hi. Mihonte dinmun siasuak mang hi. Nuntakzia
ngiat dik lo mai hi. . . . Mite'n zuau thu nuntakpih uh hi.
Mite in leitung nate lunggulh in muantak cinglo in nungta
uh hi. Pasian tawh amai lam hun vai uh mangngilh in tu
tawm vaite tawh nungta uh hi.

"Pasian phawk kha lo uh hi. Mite ki pibawl nawnlo
uh hi. Thumann, thuhoih, cihtakna, leh hehpihna cihte in
leitung paisan ta uh hi. Huaihamna leh angsung vaite in
kimuanlohna piangsak hi. Mite ngah ding, piak dinga kilawm
thute mangmat bang bekta hi. Mihonte pen mi laka adawk
nuamte in ganhing bang in bawl uh hi. Noptatna, hauhna,
leh vang neihnate angimna uh ahihi. Amaute cidam lo uh
a, lungsim zawngkhal in, kha lam ah si uh hi. Zeisu hong
nuntak lai omzia tua bang ahihi." E.G. White, Pilsinna,
Ed. p. 74, 75.

Hih bang thute hang in Zeisu in athugente agen na
ding thu ih telsiam thei zaw hi.

NIMASANI (Sunday) May 24
Zeisu' Thutheihna (Luke 8:22-25)

Luke pen zatuimang leh thungaihsun siam mi ahihi.
Tua hi a thuneihna omzia thei hi. Rome te ki-ukna leh
nasepna ah thu neihna vai thei hi. Paul i khualzinpih
ahihna tawh apawlpi phuhte tunga Paul thuneihna zong
thei hi. Tua hia, Luke in thuneihna pen adinmun tawh
kisai hi a, siate zong asangnaupangte leh anungzuite tawh
kisai ahihi. Mi tuamtuamte tawh mun leh thuneihna
tuamtuamte ah Zeisu pen midangte tawh a thuneihzia teh
theih hilo cih thu Luke in hong theisak hi. Zeisu pen
khutsiampa inn a khang-khia hi a, kum 30 aphak dong
Nazareth khua ah teng a mi minthangte'n thei kha lo uh
hi. Ahi zong in Zeisu in mi khem-peuh-- Rome gam ukte,
Jew thungaihsunte, mi mawk mawk te, leitung leh biakna
makaite tawh-- Ama thuhilhna leh nasepnate ah kimu uh
hi. Ama kam pana aluangkhia kamhoih kamphate hang
in, lamdangsa uh hi (Luke 4:22, NIrV). Khat vei Nain khua
meigong nu tapa thawhkik-sakna tawh lametna pia hi (Luke
11:2-17). Akhua bup un, "mite huh ding in Pasian hong
pai hi." ci uh hi. (aneu 16, NIrV). Sihna leh nuntakna' tung
a Zeisu' thuneihna in Nain khua bek hi lo in, "Judea gam
leh akiim apaam a gam tuamtuamte zong lunglawp sak
mahmah hi (aneu 16, 17, NKJV).

Luke 8:22-25; Luke 4:31-37; Luke 5;24-26; Luke 7:49; 
leh luke 12:8 sim in. Zeisu thuneihnate vai hih munte
in bangci gen uh hiam? Luke in alawm Theophilus ading
bek hilo in hong pai lai ding khang tampite ading a aciapteh
ahihi. Zeisu in Ama thuneihna pen atuam vilvel ahihna
alah thu zong hong telgen hi. Mihing pumpi tawh hong pai
Zeisu in midangte tawh teh theih loh thuneihna aneih lam
hong thei sak hi.

Mi tampite in Pasian min tawh na tampi sem uh hi.
Hih thu in amau gamtatna ah thu neisak hi. "Pasian in
hih thu semding bawlding in hong makaih hi," na cih ciangin
hong cih takpi ahihna na koici gen thei ding hiam? Sabbathni
kikhopna ah adawnna ki kum ni.

NINIHNI (Monday) May 25
Athupi Pen Khazih' Thuhilhna (Luke 6:20-49)

Mualtung thuhilhna (matt. 5-7) in "Christian te
thupuak gil lai" kici thei zel hi. Luke in tua thu pan pawl
khat Luke 6:20-49 leh mundangte ah hong lak hi. Luke in
tua thuhilhna pen "kilang tang a" nungzui telna khit phet a
thupiang bang in hong lak hi. Hih thu hang in Laisiangtho
siamte in 12 te tung a Zeisu' thuhilhna atuam vilvel bangin
ngaihsun uh hi.

Luke 6:20-49 sung a tua thu hilhna pen thupha leh
thusia 4 te tawh kipan hi. Hih te ah zong Christian te omzia
thupuak dangte zong hong thei sak hi.

Luke thubu sung a Luke 6:20-49 sim in la, tua thu na
nuntakna ah koici ciang dong zui na hi hiam cih ki dong in.

1. Christian thupha sanna (Luke 6:20-22). Zawnna,
gilkialna, kahna, leh muhdah thuaknate thupha
sanna koici suah thei hiam?

2. Buainate kawmkal a Christian te lungdam theihna
(Luke 6:22, 23).

3. Thusia dal' ding te (Luke 6:24-26). Thusia 4 te en
kik in. Bang hang in tua te Christian te in dal kul
se hiam?

4. Christian thupuak (Luke 6:27-31). Zeisu' hong piak
thukhamte sung pan kham khau itna thukham zah
a kinial leh haksa akisa dang om lo hi. Christiante
pen ahoih lama tat ding hia asia lam hi lo hi. Bang
sem bang bawl ding cih thu hi a, bang sem bang
bawl lo ding cih thu hi lo hi. Na galte uh "mudah
kei un" hong ci lo in "na galte uh it un" hong ci hi.
"Ha tangkhat ading ha tangkhat," cih tang in,
kham thukham in hoihkimna (pang lang khat
zong dawh ding") cih ahihi. Mahatma Gandhi in,
hih kham thukham pan ngaihsutna thak khat
hong phuangkhia a dikna tawh siatna nial ding
cih ahihi. A nungsang ciangin hih thu tungtawn
in British ukna pan suahtakna ngahna thu piang
sak hi. Tua bang mah in Martin Luther King Jr.
in zong khamm thukham mah zang in USA ah,
avom akang kikhena longhkhia hi. Itna in aukna
mun ah thupha in kumpi tokhom uk hi.

5. Christian tat dan (Luke 6:27-42) maisakna, piakkhiatna,
siangtho nuntakna, midangte amau
omom a san'na cihte ahihi.

6. Christian gah gahna (Luke 6:43-45).

7. Christian apiang khia sak te (Luke 6:48, 49).

NITHUMNI (Tuesday) May 26
Innkuan Thak (Luke 5:27-32)

Zeisu ma leh khit a siapi liante in kipum-khatna leh
kiitna hilh pi in nei uh hi. Ahi zong in Zeisu in mihingte
akhenkham nate susia in innkuan thak hong guan hi. Hih
innkuante in nidanga akhenkham thute awlmawh lo uh hi.
Agape kiitna dialkhai nuai ah Khazih in innkuan thak hong
piangsak hi. Hih innkuan in piancil lai a deih bang innkuan
hong lak hi. Hih thu in mi khempeuh Pasian lim leh mel
suun a hong kipiang sak cih thu (Pian. 1:26, 27) leh Ama muhna
ah ki kim cih thu ahihi (Luke 8:19-21 sim in). Innkuan
kinainate thupi hi. Nu leh Pa leh tate, unau sanggam numei
pasalte cih bang ahihi. Zeisu in ci leh sa innkuan kheng
in "vantung leh leitung innkuan khempeuh innkuan" khat
in hong mu hi (Eph. 3:15, NKJV). Christian nungzui
innkuan mimalte unau sanggam khat ihbat ding ahihi.
Zeisu' muhna ah "innkuan" lutna pen sisan kinaina pan
hilo in Pasian deihna bang sepna ahihi.

Luke 5:27-32; Luke 7:1-10; Luke 14:15-24; leh Luke
17:11-19 te in Khazih suksiat kikhenna kawmpekte vai bang
hong gen hiam? (Hih kawmte in mite khenkham in thusia
zong piang hi).

Zeisu masuan leh nasep, amaisakna lungsim leh itna
leh hehpihna lungsim in kuamah nial nei lo hi. Ama sapna
asangte khempeuh kihel kim hi. Tawntung hong itna in mi
khempeuh tawh hong kizom thei sak hi.
Pawlpi khat hihna tawh athupi hih thukhun koici
zuih thei zaw ding.

Nilini (Wednesday) May 27
Itna Kitelkheh: Samaria Midikpa Gentehna:
Khen 1 (Luke 10:25-28)

Lungdamna thubu 4 te lak ah, Luke bek in tapa
taimang leh Samaria midikpa ciamtehnate na ciamteh hi (Luke
10:25-37). Amasa pen in mawh neite tung a alamdang Pa'
itna hong lak hi. Anihna gentehna in midangte tung a ih neih
ding itna hong lak hi. Ih vek in "ih vengte" vai Zeisu gencianna
ih limh ngaihsut tek ding hi. Mite Pasian tate hi uh a, it in
akikim a bawl dingin kilawm hi cih thu hong gen hi.
Luke 10:25-28 sim in la, asung a dotna thupi 2 te
thuuk ngaihsut in. Upna leh nuntakna tawh ki koici zop
ciat uh hiam?

1. "Sia pha aw, tawntung nuntakna ka ngah nang in
bang bawl ding ki hi hiam?" (aneu 25, NKJV). Thukham
siapa in tawntung nuntakna ngah nang lampi khat azong
ahihi. Mawhna pan hotkhiatna ngah a Pasian gam lut ding
pen mite ngim theih lian pen ahihi. Ahi zong in thukham
siapa pen mi tampi te mah bang a tawntung nuntakna
pen sepna tawh ngah theih ding banga ngaihsutna khanpih
hi. Thukham siapa'n "mawhna thamanh sihna ahih lam
leh eite Topa Khazih Zeisu tawh nuntak tawntungna in
Pasian hong piak khong ahihi." (Rom. 6:23, NKJV).

2. "Thukham ah bang ki gelh? Nang bang ci simh na
hi hiam? Luke 10:26, NKJV). Zeisu hun lai in, Jew miliante in
akhut uh ah savun ip neu khih ding ngeina nei uh hi. Phylactery
cih pen savun ip no Moses at thubute (torah) pawl khat
koihna ahihi. Hihte sung a Zeisu dotnate dawnna ding zong
kihel hi. Zeisu in thukham siapa kiang ah thuhilhkikna sung
a (thuhilhk. 6:5 leh Siampi. 19:18) vai gen hi. Tua thukham
siapa'n tua lian mah akhut a abulhna ah om kha ngel ding hi.
Zeisu dotna dawnna in abandawn ah nei a, alungtang ah om
lo hi. Zeisu in tua thukham siapa kiang ah tawntung nuntakna
thu, tua thumann va phawk sak hi. Tua thumann in thukham
zuih ding vai hi lo a, Pasian leh apian sak "avengte" it ding thu
ahihi. Tua thukham siapa lung-khauh hi. Dotna dang khat
adot beh lai pen: "kavengte kua te hiam?"

Hehpihna tawh hotkhiatna na ngah lam bang siksan
nei takpi na hi hiam? Gentehna in upna tawh diktanna
(mai sakna leh siansuahna) na ngah takpi hiam?

NINGANI (Thursday) May 28
Itna Kitelkheh: Samaria Midikpa Gentehna:
Khen 2 (Luke 10:30-37)

Thukham siapa kidik tang sak nuam hi. "Ka vengte
kua" cih dong hi (Luke 10:29, NKJV). Jew te thukham vai
athei thukham siapa in adawnna thei mah ding hi. Siampi.
19:18, in thukham lian nihna hi a, "vengte" cih pen "na
minampihte" cih thu ahihi (NKJV). Adotna tang dawn a kinial
akul lo ding in Zeisu in tua thukham siapa leh athungaite
athupicing zaw a kahtopih hi.

Luke 10:30-37 sim in. Hih bang thu ah athupi munte
koi teng hiam? Midangte ih bawlzia ding bang hong lak
hiam?

Zeisu genna ah, "mi khat" in gutate khutlum thuak
hi. Zeisu in bang hang in aminam leh adinmun gen lo hiam?
Athu vekpi tawh et in bang pha mawh hiam?

Siampipa leh Levi mipa in mi liampa mu in paisan
uh hi. Ahuh lohna thu uh nei ding uh hi. Ahi zong in, eite
ading in adotnate in: biakna mann bang hiam? Koici lah ding
ih hi hiam? (Thuhilhk. 10:12, 13; Maicah 6:8; James 1:27).
Jew te leh Samaria mite kikal kizopna pen kimuhdahna tawh
dim hi. Zeisu hun in suuksan hi (Luke 9:51-54; John 4:9).
Tua hi a Samaria mipa mihoihpa a agen ciang in, Jew te kiang
diak ah agen nop thu khauh pai sak zaw lai hi. Samaria mipa
panpihzia limtak in gen hi. Miliampa Samaria mipa'n
hehpihuai sa hi. Akiang ah pai in, aliammate lenggah tui
leh sathau tawh sawp sak in tuam sak a zinbuk ah paipih in
azin tun man piak sak khol a acing lo teng apai kik ciang
piak beh ding in gen hi. Hih thu teng in itna amann bang
zah in thupi hiam cih alak ahihi. Jew mi khat ading in hih
teng ahih ciang in itna mann in ciangtan nei lo cih lak hi.
Siampite leh Levi mite amau akidot uh thu in: hih
pa huh leng ei tung ah bang piang ding? Samaria mi pa
akidot thu pen hih pa huh kei leng atung ah bang piang
ding? cih hi a hih dotna 2 te bang ci kilamda'n hiam?

KIGINNI (Friday) May 29
SINBEH DING: "Ama nuntakna leh athu-hilhnate ah Khazih
in angsung akhual vet lo masuan tawh Pasian kiang pan
hong kipankhia ahihi. Pasian pen Ama ading a anungta hi
lo hi. Hih leitung piang sak a akep adonnate khempeuh
ah, midangte ading a asem ahihi.

"Mi gilote leh midikte tung ah A ni tang khawm sak
a, thumann leh thumann lote tung ah guah zu sak khawm
hi. Matt. 5:45. Hih bang maban Pasian in Tapa tung ah pia
hi. Zeisu pen mite lutang a adin ding ahihi. Ama omzia
tungtawn in mite koici huh ding cih ahilh suak hi. Zeisu
nuntak buppi mite ading sepna tawh bei hi. Mi khempeuh
ading na sem in panpih hi. Tua bang in Pasian thukham
tawh nungta a eite in zong ih zuih ding in hong lak hi." E.G.
White, Khangcin Lunggulh, D.A. p. 649.

Samaria mipa gentehna thu in "ngaihsut tawm hi lo
in thupiang takpi ahihi. Tua mipa ataisan siampipa leh
Levi mipa thungaite lak ah om uh hi. Khangcin Lunggulh,
D.A. p. 499.

KIKUP DINGTE:

1. Nimasani Sinna tawpna a kidong dotna thupi
enkik in. Mi pawlkhatte in asep abawlte uh Pasian in hong
sawl a ka sep hi acih uh naza ngei hiam? Pasian in ei tung
ah thu hong koici gen hiam? Ih sep dik hi cihna tawh Pasian
tang a sem banga ih kingaihsutna vai ah bang thu lauhuai
om thei ding hiam?

2. Luke 2:24-26 sung a thusia 4 te enkik in. Tua
mun ah Zeisu genna koici telsiam thei ding? Ih nuntakna
ah ih kidop ding a adeih bang thute hiam?

3. Thu neihna vai apongpi in ngaihsun in. Thu
neihna ih cih bang hi a? Thu neihna tuamtuamte bang te
hi a? Bang thu neihna pen adangte sang vang nei zaw hiam?
Ih nuntakna ah thu neihna tuamtuamte tawh ki koici zop
ding ih hi hiam? Ih tungsiah thuneite hong kithukim loh
uh ciangin bang piang hiam?

Tuesday, May 19, 2015

Pianthakna Ei leh Ei kisitelna

Pianthakna Ei le Ei kisitelna
 
FISRT:
1. No Habitual Sinning: Mawhna sungah kibual lo: Pasian sungah apiangthak khat in mawhna bawlbawl lo hi. (1 John 3:9), Christians taktak te un, mawhna tawh nungta lo hi, bang hang hiam cih leh Pasian mai-et, mai vil nuam uh  hi. Kicing taak lo mah hi, Zeisu anei khat pen, piangthak hi cih thei hi, a luite beimang ta hii, a thak vive higai khin hi. (2 Cor 5:17). Amawh khak leh mawhmaina ngen aa, Topa in mawhmaina piak citak in, thuman hi. (1 John 1:9)

SECOND:
2. Believing in Christ: Zeisu upna leh saan na
Zeisu pen Pasian kiangpan hong pai hi cih upna (1 John 5:1) Theih mawkmawkna hi lo in, i nuntakna Zeisu tungah ki aap tinten na. Amah bek in hong honkhia thei ahihciang in, Topa deihna zui ning, a thu mang ning, ka gamtatna, kampauna, luheekna khempeuh Topa deihna leh minthana ding bek in zangh ning cih ki-apna ahi hi.

Zeisu a saang takpi, a um takpi, a nei takpi, a thei takpi te Pasian tate suak takpi ahih na thahaatna, vangletna pia hi. (John 1:12) Zeisu nei takpi tek John 15:10 Thukham zuite ahi hi. Zeisu thei takpi te 1 John 2:3-4 Thukham zuite ahi hi. Zeisu um takpi te James 2:17-22 gamtatna tawh a lakte ahi hi. (John 14:6). Keimah in lampi ka hi hi, thuman thutak ka hi hi, nuntakna ka hi hi, kei lo in kuamah kapa kiang tunglo ding hi. 

THIRD:
3.  Practicing Righteousness; Gamtatna ah siangtho thumanna: 
Thuman thutak tawh nuntakna hong kalh leuleu hi. (1 John 2:29) A thuman in agamtate Topa sungah apiangthak mi a hi hi. Zeisu in tapidaw te etehding hi aa honpa zong ahi hi. Zeisu in a nungzui te kiang agen na ah "Kei nongit uh leh ka thukhamte na zui ding uh hi. "  (John 14:15); Kong sawn pepeuh nongman uh aa leh ka lawmte nasuak ding uh hi. John 15:14).

Christians taktak te un, Topa dikna zong aa, Topa maivil ding uh aa, Topa deihlo te pial ding uh hi. (Topa deihlo nate pan kiheemkhia ding uh hi.)

FOURTH:
4. Loving Other Christians; ( Pawlpi dang te zong it ding uh hi)-

Sihna pan nuntakna ah gualzawhna ineih lam ithei khinzo hi, banghang hiam cih leh isangam te i it hi. (1 John 3:14). Zeisu bangmah in Pasian tate un a galte zong it hi. Thu-um mite it phadiak hi. Minam kibatlona, Pawlpi kibat lohna, zia le tong kibat lona te a om  hang Pasian inkuanpih te vive mah ahi hi. (1 John 3:11) A ciil in kong gensa mah bangin khat leh khat na ki it un. 

FIFTH:
5. Overcoming the World (Leitung ci le sa deihna zuilo) 
Fifth, Pasian sung aa a piangthak te in, leitung deihna zuilo hi. (1 John 5:4), A piangthak taktak te un, leitung ci le sa deihna zuilo uh hi. Leitung ci le sa tawh amaan amaanlo cih standard omlo in kikheel den hi. Leitung ci le sa deihna langdo ngam uh hi, bang hang hiam cih leh Topa pahtawiding lungulhzaw, Topa langdo khakding dah huai sa zaw aa, mihing te i leitung ci le sa deihna langdo ding poimawh salo zaw uh hi.

SIXTH:
6. Keeping Oneself Pure
Sixth-  Topa sung aa a piangthak taktak mi, kikeem uh hi. (1 John 5:18), A piangthak taktak mi in mawhna pial bek thamlo in, mawhna lam-ah hong lampial sak theiding  khempeuh pial uh hi. Amah in, galkap hi in, gaalte gamsung ah om tawh kibang in kigingsa in om den hi. Amah in ze-etna hong pai ding pen, khaam theilo hi. Ahizong in, Pasian kamal leh thungetna tawh ze-etna ki-daal zo ding cih thei gige hi. 


The Test, (Hih kisitelna)


Hih, kisitelna nam 6 te pen, pianthakna kisitelna aphamawh diak teng ahi hi. Kisitelna khatsim na nuntakna sung kician velval in namu kei kha thei ding hi. Ahizongiin, Topa in hih pianthakna zia le tong te na sungah khangtosak ding hi. Na piangthak nai hiam? Na pianthak ngei nai kei leh, ahihkeileh na kiciat phat kei leh, tu in ki tel ta ding hi teh. Thu ngen in la, Topa'n na mawhna te maisak in. Zeisu gumpa in saang in. Zeisu in hong um khempeuh, kei hong sawlpa zong a um khempeuh tawntung nuntakna ngah hi ci hi. (John 5:24), Topa asam mi khempeuh ki hon khia ding hi. (Romans 10:13) 


_______________________________________________________________________________

No Habitual Sinning
First: "Whosoever is born of God doth not commit sin" (1 John 3:9).
The true Christian does not habitually sin because he wants to please his Lord. Although he is far from perfect, he knows that "if any man be in Christ, he is a new creature: old things are passed away; behold, all things are become new" (2 Corinthians 5:17). If he does sin, he can confess and "the Lord is faithful and just to forgive" (1 John 1:9).
Believing in Christ
Second: "Whosoever believeth that Jesus is the Christ is born of God" (1 John 5:1).
Someone who is born again believes that Jesus Christ is the eternal Son of God. He is the One sent by God the Father to pay the penalty for man's sin by His death on the Cross. His resurrection from the dead on the third day is proof that He is able to forgive us and bring us into fellowship with the Father. Jesus said, "I am the way, the truth, and the life; no man cometh unto the Father but by Me" (John 14:6).
A born-again Christian does not merely know the facts about Jesus Christ, but he has committed his life to Him as Savior and Lord.
 The Bible says, "For as many as received Him (Jesus Christ), to them gave He power to become the children of God, even to them that believe on His name" (John 1:12).
Practicing Righteousness
Third: "Everyone that doeth righteousness is born of Him" (1 John 2:29).
Christ is the Christian's example as well as his Savior. Jesus told His disciples, "If ye love Me, keep My commandments" and "ye are My friends, if ye do whatever I command you" (John 14:15; John 15:14).
The true Christian lives to please his heavenly Father and tries to avoid those things God hates.
Loving Other Christians
Fourth: "We know that we have passed from death unto life, because we love the brethren" (1 John 3:14).
Like Jesus, the child of God loves even his enemies; but he has a special love for those who are also believers. They may be different from him in race, personality and denomination, but they are all members of the same family. "This is the message that ye have heard from the beginning, that we should love one another" (1 John 3:11).
Overcoming the World
Fifth, "Whatsoever is born of God overcometh the world" (1 John 5:4).
Someone who is born again does not follow the world's ever-changing standard of right and wrong. He does not mind opposing the world's ways, because he seeks God's praise more than man's and fears offending God more than offending man.
Keeping Oneself Pure
Sixth, "He that is begotten of God keepeth himself" (1 John 5:18).
A person who is born again tries not only to avoid sin, but also to avoid anything that may lead to it. He is like a soldier in enemy territory continually on guard. He knows he can't keep temptation from coming, but by knowing God's Word and through prayer he can resist it.
The Test
These are the six essential marks of a born-again Christian. Each of these traits may not be equally obvious in your life. But if you are born again, God is developing these traits in you. Are you born again?
If you have never been born again or you are not sure, you can be sure right now. Pray right now, asking God to forgive your sins, and believe in Jesus Christ as your Lord and Savior.
Jesus said, "He that... believeth on Him that sent Me hath everlasting life" (John 5:24). "For whosoever shall call upon the name of the Lord shall be saved" (Romans 10:13).


PAWLPI THU LAMLAK -KHAWKPI 37. KHRISTIAN PILSINNA

https://www.youtube.com/watch?v=-t4vjOsqwsE&feature=youtu.be



          Leitung tangthu sunga a thupi hun nunung ih naih hanhan ta hi. Tua a hih manin ei' sangte pana kipia pilsinna lam hamphatnate pen mun dang sangte in a piak tawh kilam dang ding a hihna zong ih theih ding thupi hi. CT, Iaimai 56.

          Pilsinna tawh kisai-a ih ngaihsut dan pen toi lua-in niam lua lai hi. A zai zaw muhna leh a sang zaw ngimna ih neih ding kisam hi. Pilsinna maan in lai sinna nam khat bek hi lo hi. Tu-a nuntakna ding kigin kholhna bek zong hi lo hi. Tua in mihing pumpi bup, mihing' nuntakna hun bup huam hi. Thatang, lungsim leh khalam hatnate kituak taka khantoh sakna ahi hi. Tua in a sin mite, hih leitung nasepna ah nuam a sa ding, hong tung ding leitunga nasepna zai zaw ah zong nuam a sa zaw dingin kiging khol sak hi. Ed, laimai I3.

          Pilsinna nasep leh tatkhiatna nasep pen pum khat hi kici thei hi. Pilsinna leh tatkhiatna ah "Jesu Khris a hi bulpi longal kuamah in bulpi dang a phah kei hi." Ed, laimai 30.

          Pasian tawh kilem dinga mihing bawl kikna, Piangsakpa' Iim a kilang sak kik thei dinga mihing' pianzia a hoih dinga domkangna in, pilsinna leh hilh pilna khempeuh ii ngimna pi ahi hi. Tua nasep thupi mahmah a hih manin, Honpa in vantung munpi nusia-in, nuntakna a sang zaw tawh kilawmna a ngah theihna dingun mihingte a hilh theihna dingin, hih leitung ah Amah mah a hong pai ahi hi. CT, laimai 49.

          Leitung tawh kipawl ngimnate, hihdante leh ngeina-te zuih khak ding baih mahmaha, Noah hun lai-a mite sangin eite in, ih nuntak hun tawh kisai hi ta leh, ih sep ding nasep lianpi tawh kisai hi ta leh ngaihsutna ih nei zaw tuan kei hi. Ih sangsiate in Judah mite' totna mun mah tawnin, Pasian' piak a hi lo ngeinate, gamtatnate leh khanglui thuciinte a zuih khak ding uh patauh huai den hi. Kim khatte in zongsatna luite len kenkon uha, a kisam lo thusinna a tuamtuamte khenglah tentanin, tuate' hanga hot khiatna a ngah kisa lai uh [230] hi. Tua banga a hihna uh tawh Pasian' nasep a thupi amaute in sem kha lo uha, sang naupangte' tungah pilsinna a kicing lopi, a maan lopi pia kha uh hi. 6 T, laimai 150,151.

          Pawlpi sungah na a sem ding, mite in Jesu a muh theihna dingin nasepna lam tuamtuam ah ih khangnote a pantah ding siamna a nei numei pasal ih kisam hi. Eite' phuh sangte in hih ngimna a neih ding uh hi-a, pawl dangte' phuh pawlpi sangte' paizia, leitung tawh kipawl sangpite' paizia a zuih ding uh hi lo hi. Paizia a sang zaw thamin pai dinga, upna maan lo them kha zong a lut lohna, a kideih lohna mun hi sak ding hi. Sang naupangte pen Khristian taktak hihna hilh dinga, Lai Siangtho pen a sang  bel, a thupi bel laisimbu-in ngaihsun ding hi. FE, laimai 231.

 

Pawlpi' Nasep Ding

          Zana ka mangmuhna ah a kikhawm khempeuh' Iungsim a phawng pilsinna lam kikuma om mi honpi khat lakah ka om hi. Kum tampi ih sangsia a sem khat in thu gen-a: "Pilsinna thu in Seventh-day Adventist buppi a phawn ding kisam hi," ci hi. 6 T, laimai 162.

          Sang a kahna uah a hi-a, a kikholhna dangte uah a hi zongin, zongsatna hoih lote in amaute a huzap theih lohna dingin, ih naupangte ih pattah ding Ieh pilna ih sin sak ding nasep thupi khat pawlpi in ih nei hi. Leitung in mawhna leh Pasian' deihna awlmawh lohna tawh kidim hi. Khuapite Sodom bang hi uha, ih naupangte in ni simin siatna tampi mu uh hi. Mipi sangte-a a kahte pen amaute' sanga aki-awlmawh lo zaw mite, sang sung a om hun sung longal uha konglak pilna a ngah dinga kizan khah te tawh kikhawl pahpah uh hi. Khangnote' lungsim pen zawh nop mahmah hi. Zia-le-tong a maan in amaute a kiim-uum kei leh lim taka kipantah zaw te a zol zawhna dingin Satan in tua a kizan khah naupangte hong zang ding hi. Tua bangin, Sabbath a tang nute Pate in bang teng piang cih a theih ma-un, gamtat sia teng kihih khina, a tanote uh' nuntakna kisia khin hi. [230-231]

          Innkuan tampi in a tate uh' pilsinna ding a ngaihsutna-un ih sang golte a omna mun ah peem uh hi. Amaute a teenna mun mah uah om suak hi le-uh Topa'aadingin na hoih sem thei zaw ding uh hi. Amaute in pawlpi sang a phut dingin a min uh a omna pawlpi
hansuah thei ding uha, khua sunga om naupangte in Khristian pilna namkim sin thei ding uh hi. Amaute a kisap lohna mun ah khalam thadahna sung a tung dingin mawh zolna om pah a hih manin, pawlpi golte' kiangah a pai uh sangin amau' huhna a kisapna pawlpi neute ah om suak zaw le-uh a tate uh' aading amau mahmah' aading leh Pasian'na sepna' aadingin hoih zaw tham pek ding hi.

          Sabbath tang mi hon khat a omna peuh ah, nute pate in a tate uh leh khangnote a kihilh theihna ding sang khat kipawla a vai hawm ding uh ahi hi. Amaute in Khristian sia khat a cial ding uh ahi hi. Amah in a hanciam thuhilhsia bangin, naupangte zong thuhilhsia a suah sak theihna dingin amaute a hilh ding ahi hi. CT, laimai 173,174.

          Eite in ih tate, leitung' aading hi lo, Pasian' aadinga a khoi dingin; a khutte uh leitung ii khut sungah koih lo-a, Pasian ita a zahtak ding, Ama thupiakte a zui dingin, amaute a hilh dingin Pasian' tungah kiciamna siangtho a nei ih hi hi. Amaute a Piangsakpa' lim suuna amaute a kibawl a hihna leh, Khris in amaute' etteh ding lim a hihna phawk det sak ding kisam hi. Hotkhiatna thu a thei sak ding leh Pasian' lim suuna a nuntakna uh leh a zia a tong uh a zuun ding pilsinna neih sak ding pen ngaihsut bela neih ding ahi hi. 6 T, laimai 127.

          A kisam nasemte a kingahna dingin, a muan huai khangnote in pilna a tuamtuam leh Lai Siangtho thumaan a sin theihna ding uh pilsinna phualpite gam tuamtuam ah a kiphuh ding Pasian in deih hi. Tua mite in na hong sep uh ciangin, mun thak te-a tu lai thumaan tangkona ah hong madawk ding uh hi.

          Ih munpi luite panin thuhilhsia dinga ih sawl khiat
ding te' pilsinna banah, amau' gam mite leh amau' vengte' [231-232] aadinga na a sem dingin, leitung mun tuamtuam ah mite pattah ding kisam hi. A hih theih liai nak leh amau' nasepna ding mun mah ah pilsinna nei le-uh amaute' aadingin hoih zawin muan huai zaw hi. A nasempa' aading a hi-a, nasep mai nawtna dingin a hi zongin, khual gamlapi-a pilna va zon pen a hoih bel hi khol lo hi. 6 T, laimai 137.

          A pawlpi-in a hi-a a mimalin ih hi zongin, thukhenna ah ih pen nop leh, ih khut sungah hong kipia nasep lianpi pen lam tuamtuam tawh a sem siam dingin ih khangnote ih pattahna ding ah ih hanciam mahmah lai kul ding hi. A masuan uh cihtakna leh hanciamna tawh a sem ding nasem siamte a kisap manin Khris' nasepna a nuakai lohna dingin, kivakna (talent) a nei lungsim siangthote tha pia-a a kihilh theihna ding, a sang bel paizia dung zila a kipuah theihna dingin vai hawmna hoih ih neih ding kisam hi. CT, laimai 43.


Ih Sangte A hoih Na'nga Panpihna

Nute pate in a tate uh a pianthakna dingin sang siate tawh kikopin hanciamin a sep ding uh ahi hi. Ih inn uah khalam lawpna thaksuaha a cidam denna ding leh, a tate uh Topa' deihna bangin pantaha a hilhna dingun hanciam uh hen. A tate uh tawh ni simin Lai Siangtho sin khopna hun khatta zang uh hen. Tua hi leh pilsinna hun pen a nuam leh phattuamna a nei khat suak sak thei ding uha, a tate uh hot khiatna a ngah sak theihna ding uha a hanciamna uah a tate un amaute a muanna uh hong khang ding hi. 6 T, lainai 199.

          Sang naupang kim khatte a phunsa leh a lungkim losa-in inn hong ciah uha, nute pate leh pawlpi mite in amau' thu-uanggen leh thu-langgente na ngai uh hi. Amaute in a thu a lang nih tuaka a ngaihsut siam ding uh kisam hi. Tua hi Io in amaute in tua deih kaih thu zak saknate pen, sangpi tawh amaute kikal ah kidalna suak sak zaw uh hi. Tua tak ciangin amaute in sangpi a paiziate a lauthawngna uh, a lungkim lohnate uh leh a muanmawhnate uh hong pulak ta uh hi. Tua banga hihna in siatna lianpi piang sak hi. Lungkim lohna [232-233] kammalte a kilawh thei natna bangin kizelin, mite' lungsim sung a tun khit ciangin phiat kik ding haksa ta hi. Lim takin kikan tel hi leh siate leh siapite' tung- ah khialhna a kimu lo ding kim lai, a thu a kigengen ciangin behlapna hong tam semsemin, a sawtna ciangin thusiapi khat hong suak hi. Siate in sang ki-ukna zanga a sep ding uh a sem na hi lel a, tua bangin sem kei leh lah sang pen a gina lo ding na hi zaw hi.

          Siate mun ah a om dingin nute pate kiseh uh hen la, lai tan khempeuha lungsim tuamtuam tawh a om sang naupang a zalomte' omna sang uka; hilh ding pen bang zahta-in haksa ding cih mu le-uh, a ngaihsutna uh hong kilamdang pah ding hi. Naupang kimkhatte a inn uah kihilh ngei lo ahih lam zong a ngaihsut ding uh ahi hi. A citak lo nute pate in a don loh uh naupangte' aadingin bang hiam khata a kihih kei leh Jesu in amaute sang zo lo ding hi. Amaute liam taka a ki-uk zawh kei leh tu-a amaute' nuntakna in man nei lo dinga,  tawntung nuntakna zong ngah kha lo ding uh hi.  4 T, laimai 4 .

          A citak siate' hanciamna a thukim pih lohna uah nute pate tampi in khial uh hi. Theihna lah a kicing nai lo, khen tel siamna lah a nei nai lo khangnote leh naupangte in, siate' ngimna leh sepziate a vekin thei khin zo den lo uh hi. Hi napi sang ah a kihih a kigente inn ah a hong gen uh ciangin nute pate in innkuan bup kikup pihin, siate' sepzia pen gensiat talai ciam thei uh hi. Hih mun ah naupangte in a mangngilh kik pak theih loh ding uh thute sin kha uh hi. Amaute in a kingeina-seh nai loh uh ukna a thuak khak uha, nakpi-a lai sim ding khawnga a kisawl ciangin, khen tel siamna a nei lo a nute a pate uh kiangah hehpihna leh noptatna ngen uh hi. Tua bangin lunghaamna leh lungkim lohnate tha kipia ahih manin sang buppi in ginat lohna huzap thuak lawha, siate' van puak hong gik semsem hi. A hi zongin supna lian a thuak pen nute pate in a uk siam loh tanote hi zaw hi. Maan taka pattahna tawh a kibawl pha thei ding ginat lohnate pen kum tampi ki-awi-am a hih manin, a mite' kiman theihna kisia mang khin sak hi. FE, laimai 64,65. CC-18 [233]


Pasian' Khut Nuai-a Siate

          Topa in a ki-ap sia khempeuh tawh na sem hi; tua thu siate in a theih ding lawp huai mahmah hi. Pasian' hilhna nuai-a om siate in, naupangte' tunga a piak sawn ding uh hehpihna, thumaan leh khawvak te, Kha Siangtho tung tawnin ngah uh hi. Leitung in a theih ngei Sia Lianbelpa' (Christ) khut nuai ah amaute a om hi-a, amaute in lungsim gi lo khawng, awtol khawng leh hehna khawng a neih ding uh pen kilawm het lo ding hi. Tua bangin amaute in naupangte' suangah amau' ginat lohna a teeng sak ding uh ahi hi.

          Pasian in A Kha Siangtho tawh mite hong hopih hi. Lai Siangtho na sim kawmin, "Na thukham panin a lamdang nate ka muh theihna dingin, ka mitte hong hon sak in," ci-in thu ngen in. Psalm 119:18. Siate in thungetna tawh Pasian a belh uh leh amaute' tungah Khris' Kha hong kum dinga, Pasian in Kha Siangtho zangin ama tung tawnin sang naupangte' lungsim ah na sem ding hi. Kha Siangtho in sang naupangte' lungsim leh ngaihsutna ah na semin, lametna, hanna leh Lai Siangtho theih theihna guan ding hi. Thumaan kammalte thupi sa semsem dinga, ni danga a theih ngei loh pen a khiatna a zai leh a kicingin hong mu ding hi. Pasian' Thu a hoihna leh a thupina in lungsim leh zia-le-tong kiakhelna piang sak hi. Naupangte' lungtang tungah vantung ki-itna mei-amte va tu-in, lawpna piang sak ding hi. Naupang' aadingin na ih sep nak  leh amaute a zalom a tul-lomin Khris kiang ih tun thei ding hi. CT,laimai 171,172.

          Mite a pil taktakna dingin Pasian' hang beka nungta a hih lam uh a kiphawk uh kula, tua hi leh Ama pilna tawh kidim thei pan ding uh hi. Theih siamna leh khalam hatna pen Pasian' kiang pan bekin kingah hi. Pilna lamah a sang mahmah a, mite in a ngaihsut uh mi lian bel te nangawn pahtak Johan leh sawltak Paul te tawh teh ding hi nai lo hi. Theih siamna leh khalam hatna a kigawm ciangin mihing dinmun sang bel a kitung thei hi pan hi. Tua bang mite mihing lungsim pattahna ah Amah tawh nasem khawm dingin Pasian in zang hi. CT, Iaimai 66.  [233,234]


          Tu huna ih pil sinna sangpite' nasep thupi bel in,
mite' mai ah Pasian' min a thang sak ding lim hoih lahna ahi hi. Mihing mah zangin vantung mite in tua nasep hong vaan ding uha, sepna bawlna khempeuh ah Pasian' hoihna lim kilang sak ding hi. CT, laimai 57.

Sangsiate' Neih Ding Siamnate

          Na sang uah siapi a sem dingin mi-thahatte teel un. Mite a hilh-pilna ah lim taka a sep zawhna dingin thatang a hat mi, sang naupangte hi-sinsena, siangtho-a, hanciama a, a om theihna ding uh a pantah thei ding mi hi ding hi. Na sep ding khempeuh lim takin sem in. Nasepna tuamtuam te lim taka na hilh nak leh na sang naupangte pen thugen-siamte, laibu-zuak-siamte leh thuhilh-siamte suak thei pah ding uh hi. Nasem khempeuhin pilna-sang neih kul hi cih, ngaihsutna ih neih ding hi lo hi. CT, Iaimai 213,214.

          Sangsia ding te teelna ah, thuhilhsia ding te teelna zah mahin a thupi a hih lam phawkin, ngaihsut kholh mahmah ding kisam hi. Zia-le-tong a thei thei mipilte in a teel ding uh kisam hi. Khangnote' lungsim puahpha-a a hilh thei, ih pawlpi sangte-a siate in a sep ding uha a phamawh, nasep tuamtuam te hoih taka a sem zo ding talent nei mahmah te teel ding kisam hi. Uk-siamna a nei lo, theihna a nei nai lo a khangno lai siate' khut sungah na tate uh koih kei un. Amaute' hanciamna in buaina piang sak zawding hi. CT, Iaimai 174,175.

          Pasian ita, Pasian' tungah a khialh ding lau a hih lam sittelna leh zia-etna tawh na theih cian lohpi uh sia khat peuh na cial ding uh hi lo hi. Sangsiate pen Pasian' hilh a hiha, Khris' sang ah amaute in ni simin pilna a sin nak uh leh, amaute in Khris' deihna bangin na hong sem ding uh hi. Amaute in Khris tawh pawl leh gual huai ding uh hi; bang hang hiam cih leh naupang khempeuh leh khangnote khempeuh manpha hi. FE, Iaimai 260.

          Sangsiate pen amau' lai-siamnate sangin amau' zongsatnate leh lungsim puakziate a thupi zaw thama ih ngaihsut ding ahi hi. Amaute in huzap maan a neih [234-235] theihna dingun, amau mahmah hoih takin ki-uk zo dinga, amau' lungtang pen a sang naupangte a itna uh tawh kidim phitphet ding hi; tua pen a mithek, a kampau leh a gamtatna uah kilang khia ding hi. FE, laimai 19.

          Siate pen Khristian hoih khat bangin gamta den ding hi. A sang naupangte' tungah lawm lungsim leh sia lungsim nei khawm ding hi. Ih mite khempeuh- sang siate, thuhilhsiate leh pawlpi mite-in Khristian thusiamna lungsim nei uh hi leh, amaute in mite' lungsim neh zo khin tham ding uha, mi a tam zaw in thumaan kan telin hong sang khin ta ding uh hi. Sia khempeuh in amau' angsung mangngilh hen la, a sang naupangte zong Pasian' neihsa mah a hih lam phawkin, amaute' lungsim leh zia-le-tong tungah amau' huzap tawh kisai-in thusitna thuak ding a hih lam uh thei-in, a khantoh a mainawt ding uh deih sakna taktak nei le-uh, ih sangte ah vantung mite hong khawl den nuam ding uh hi. CT, laimai 93,94.

          Ih pawlpi sangte in gamtat hoih mahmah a nei siate kiphamawh hi; a muanhuai mite, upna ah a kho te, navakna leh lungduaina a nei te, Pasian tawh a ton khawm te leh a sia ding lamsang khempeuh a pelh te kipha mawh hi.

          Kiphasaka ki-itna a nei lo mite, khangnote' sia dinga koih ding pen gitlohna ahi hi. Zia-le-tong a nawh khan mahmah khangnote' aadingin hih bang siate in siatna lianpi piang sak ding hi. Siate in Pasian' thu a man kei uha, a khut nuai uha om naupangte itna a neih kei uh leh; amau a lungdam sak (mai-et) te pakta tuama, a pahtak loh te uh leh a meidawi leh a ommawh khawng te a don kei uh leh amaute sia dingin cial ding hi lo hi; amau' nasepna hangin Khris' aading mi kitaan zaw ding hi.

          Sangsia ih kisam hi; a diakdiakin naupangte' aading, a hi hithiat, a migi, itna leh thuak zawhna a kisam phadiakte' tungah itna leh thuakzawhna a nei siate ih kisam hi. CT, laimai 175,176. [235]


          Siate in thungetna a kisap lam a phawk kei uha, Pasian' mai ah a lungsiin uh a niam khiat kei uh leh,
amaute in pil sinna ii deihna bulpi sia sak ding uh hi. CT, laimai 213.


          Siate' thatang zong thupi a hih lam gengen kul lo hi; bang hang hiam cih leh a ci dam semsem leh a nasep zong zo zawsem ding hi. Thatang hanta in zawng khalna leh natna khawng a thuakiciangin Iungsim zong siangtho lo-in hat zo lo hi. Lungtang pen lungsim in gim sak hi; thatang a hat kei leh lungsim hatna zong kiama, a sang zaw ngaihsutnate leh ngimnate zong kisia a hih manin, tua bang siate in a maan leh  a maan lo khen tel thei lo zawsem uh hi. Dammawhna hanga gimna ih thuak ciangin, lungduai ding a hi-a maitai ding a hi zongin, cihtak ding a hi a, thutan ding a hi zongin hong thu baih nawn lo hi. CT, laimai 177.

Khristian Pilsinna Ah Lai Siangtho

          Pil sinna-a zat dingin Lai Siangtho pen laibu dang khat peuh, a hih kei leh laibu dang khempeuh kigawm sangin mui bun zaw hi. A thu-i thupina, a kammalte-i hoihna leh a gen khiat dan-i kilawmna te in na dang khat peuh sangin ngaihsutna hong phawngin hong dom to zaw hi. Lai Siangtho thumaante theih theihna ding hanciamna zaha lungsim hatna hong pia zo zaw laisim ding dang om lo hi. Pasian' ngaihsutna tawh tua banga a kizom lungsim pen tanzau lo, thahat lo-in om lo ding hi.

          Khalam omzia khantoh sakna ah Lai Siangtho in nakpi-in sem zo zaw hi. Pasian tawh a kikhawl dinga kipiang sak mihing in, tua pan mah bekin ama nuntakna leh khantohna ding ngah thei hi. A sang bel lungdamna Pasian' kiang pan beka a ngah dinga a kipiang sak a hih mah bangin, a lungtang ii deihgawhna a kam sak thei, a kha ii duhna leh deihna a lungkim sak thei ding pen mun dang ah mu zo lo ding hi. Lungsim takpi leh zuih nopna tawh Pasian' Thu sina, a thumaante a theihna dinga a hanciam mi pen a Thuphuanpa tawh hong kimu ding hi; a khantoh nop nak leh ama khahtoh theihna ding ciangtan om lo hi.  Ed, laimai 124,125.[235] [236]


          Lai sinna tawh a kizom Lai Siangtho mun a thupi zaw diak te, gim huai-in ngaihsun lo-in hamphatna bangin ngaihsunin lotngah ding hanciam in.  A masa-in limtakin na ngah zo kei zongin, hanciamin kisinsin lecin, a sawtna ciangin thumaan kammalte tua banga na khol
ding nuam na sa ding hi. Tua bangin zongsang lecin khalam khantohna ah hong manpha mahmah ding hi. CT, laimai 137,138.

A Moi Lua-a Sang Kah Sak A Lauhuaina

          Eden huana omte in nate panin pilna a muha, Mose in Arabia gam a mual a zang ah, naupang Jesu in zong Nazaret gam mual pang khawng ah, Pasian' laigelhte a sin mah bangin, tu huna naupangte in zong Ama thu sin thei ding uh hi. A kimu thei lo pen a kimu thei te ah hong kilang hi.

          A hi thei zahzahin, hih a lamdang laisim bu pi amaute' mai-ah a kilem theihna ding mun ah a neutung uha kipan naupangte om sak un. Ed, laimai 100,101.

          Na tanote uh a neu (moi) lua laipi-in  sang  ah kha kei un. Midangte' khut sungah a moi lai lungsimte a kipuah phat ding a muan pen nu in lim taka a ngaihsut ding kisam hi. A tanote uh kum giat hiam kum sawm hiam bang a phak masiah nute pate pen amau' sia hoih bel ahi hi.  Amau' sanginn pen inn pua khawng, paak leh vasate a omna mun khawng hi dinga, a laisim bu ding uh pen a piang nate hi ding hi. A lungsim un a theih zawh ding a hih nak leh nute pate in a tate uh' mai ah Pasian' nate-laibu pi a Iem pah ding uh ahi hi. Tua bang muna a kihilh, pilna pen kimangngih kik pak lo hi. FE, laimai 156,157.

          Naupangte sang kah sak baih luat pen a thatang uh leh a lungsim cidamna uh a lau huai bek hi lo-in, gamtat hoihna pan-in zong supna ngah uh hi. A omzia uh a kipuah lo naupangte tawh amaute hong kikhawl kha uh hi. Zuau a gen, a tomlo, a guta, a khem hat mi, a maute sanga a moi zaw te' tungah gamtat hoih lo a hilh nuam mite, a awtol, a ngongtat mihon lak amaute a tung uh ahi hi. [236-237] Naupang neu te amau' thu-in khah khong lehang, a hoih lam sangin a sia lam hong thei pah uh hi. Pianpih Iungsim leh zongsatna hoih lo te kilem mahmaha, a neu lai, a naupan lai uha a muh a zak te uh pen amaute' lungsim sungah teeng cip den pah hi. A moi lai lungsim sunga a kivawh khaici hoih lo in zung hong kha dinga, nute pate'lungtang a sun ding ling hiam mahmah hong suak ding hi. CG, laimai 302.

 

Nuntak Nasepte Hilh Ding Thupi

          Israel mite' hun lai mah bangin tu-in zong khangno khempeuh, nuntak nasepte a kihilh ding kisam hi. Amaute in khut tawh nasep pawl khat peuhmah a theih ciat ding uh kisam hi; a kisap leh zong tua pen a ki vaakna ding uh hi pah hi. Tua pen nuntak kikhualna-a kimang ding bek hi lo-in, thatang, lungsim leh gamtat khantohna ah zong a kitangsam ahi hi.

          Ih sangte ah khut leh kol(set) tawh nasepna a tuamtuam ih om sak ding kisam hi. Tua siamsinnate sungah sazian bawl dan, sing lep siamna, lo khawh dan leh gan khawi dan cih khawng te hi ding hi. Sik seek dan, za zut dan, khedap khui dan cih te-a kipan an huan dan, moh bawl dan, puan sawp dan, puan phop dan, sik tawh lai khet dan, set tawh lai khet dan cih te a kihilh thehna dingin zong mapat ding hi. Sang naupangte in nuntak nasepte a sep theih pah liana dingun hih bang nasep pattahnate ah ih hih theih zaha ih hanciam ding ahi hi.

          Sang naupang numeite in zong a kicing a zat theih pah ding uh pilna a ngah theihna dingun nasep ding tampi vaihawm sak ding kisam hi. Puan khui dan leh huan bawl dan khawng hilh ding ahi hi. Paakte ciingin stawbery (thankik tangmai) khawng suan ding ahi hi. Tua bangin kimanna nei pilna a sin kawmun, amaute in cidamna ding inn pua thasaanna a nei uh ahi hi. CT, laimai 307-312.

          Lungsim in pumpi a huzapna, pumpi in zong lungsim a huzap kikna pen theih ding kisam hi. Lungsim thasaanna tawh tha a ngah khuak' hanta in pumpi bup
[237,238] gamtang saka, tua bangin natna dalna ding a manpha mahmah huhna piang hi.

          Lai Siangtho sungah, ih ngaihsut dinga a kisam, pumpi tawh kisai thumaan khat oma, tua in: "Lungnopna in zatui bangin a pha bawl hi," cih ahi hi. Ed, laimai 197.

 

          Naupangte leh khangnote in cidamna, maitaina, tangzanna leh, thatang leh khuak hoih a neih theihna dingun, inn pua lamah hun tam a om ding, hun maana nasepna leh kimawlna a neih ding uh kisam hi. Sang sung bek ah oma lai a sim niloh naupangte leh khangnote in a cidam thatang hoih nei thei lo uh hi. Thatang saanna om lo-a lai bek simna tawh khuak zatna in, khuak lamah sisan tung sak khin ahih manin, pumpi sung tenga sisan pai dan kikim sak nawn lo hi. Khuak in sisan tam ngah lua-in, mun dang teng ah tawm lua leuleu hi. Naupangte leh khangnote in manmaana lai a sim hun ding uh seh sak dinga, a hun khat uh pen thatang nasepna in zang sak ding hi. An nekna, puan silhna leh ihmutna te a hun maanin nei thei peuh le-uh, lungsim leh pumpi cidamna sukha lo-in pilna hong ngah thei ding uh hi. CG, laimai 83.


Nasep A Manphatna

          Nasep a manphatna khangote theih sak ding kisam hi. Pasian in na sem den a hih lam amaute thei sak un. Na khempeuh in amau' sep ding ciat sem uh hi. A kipiangsak na khempeuh a gamtang hi-a, ei zong ih masuan ih zawhna dingin ih gamtat kul hi. Ed, laimai 214.

          Lungsim ngaihsutna tawh kop khawma kimanna a nei ding thatang nasepna in, nuntakna ah kisekna hoih khat hi-a, lam tuamtuam tawh mite in a sep ding uha Pasian in a sawl nasepte a sep siam zawkna dingun, lungsim leh pumpi kisin sakna leh, hilh pilna hi ci-a ngaihsutna in thanuam sak tawntung hi. FE, laimai 229.

          Za-neu huai-in sila nasep a bang phial zongin, nasep khat peuh pen kuamah in maizum pih ding hi lo hi. Nasep in mi-manpha hong suak sak hi. Lu tawh a hi-a [238] khut tawh a hi zongin na a sem khempeuh in, na a sem numei, na a sem pasal ahi hi. Kikhawm dinga a pai uh mah tawh kibangin, puan a sawp laitak, kuang a sil laitak mah-un zong a masuan uh a sem, a biakna uh a zahtak hi veve uh hi. Khutte in nasep thupi lo bel khat a sep laitak mahin zong, a siangtho ngaihsutnate in lungsim pen dom to-in pi suak sak hi. 4 T, laimai 590.

          Thatang nasep a ki-et neuna pen, a hoih theithei ding ngaihsun lo-a zulhtat sepna hang hipi pen hi. Sep nopna tawh hi lo-in sep loh a phamawh a hih man peuh tawh kisem hi mai hi. A sem te in zong lungsim tak tawh sem lo-in, amahmah in zong thupi ngaihsut lo a hih manin, midangte in zong thupi ngaihsut sak lo pah hi. Khut tawh nasep kipat tahna in tua khialhna hong puah pha ding hi. Tua in kiciatna leh belna zong hong guan ding hi. Sang naupangte in sianthona leh navakna a sin ding uh kisam hi; hun zat siam ding leh gamtatna khempeuh man nei a suah sakna ding uh a sin ding uh ahi hi. Sep zia a hoih pen te bek hilh lo-in, siam zawk sem nopna lungsim a neihna dingun hansuah ding hi. Mihing' khuak leh khut in a sep theih zah a hoih pen a suahna ding dong tupna nei sak un. Ed, laimai 222.

          Naupangte thadahna tawh khan sakna in mawhna ahi hi. Tawl a kisa phial uh zongin a khut, a khe a sazang te uh saan sak un. A khengvala sem hi kei peuh le-uh, tawlna in nang hong gim sak sangin amaute bangci gim sak zaw thei ding hiam? Tawlna leh tha kiamna kilamdang mahmah hi. Naupangte in khangham sate sangin nasep khel kawikawina leh a kallaka tawlngakna kitam sap zaw uh hi; a hi zongin a neu mahmah lai mahun nasep kisin sak dinga, amaute in kimanna nei a hih lam uh hong ngaihsun thei le-uh hong lungdam ding uh hi. Cidam huai nate a sep uh ciangin a ihmut uh hong lim dinga, a zing cianga sep kikna ding tha thak hong ngah ding uh hi. AH, laimai 289.

Minam Pau Simmawh Lo Ding

          Pilsinna khempeuh lakah khut siamna bek tawh a kingah pilna sanga a thupi zaw pilna om lai hi. Gentehna-in [238-239] kampau ahi hi. Minam dang te' pau  va sinna sangin, a ki-zang lai-a a kizang nawn kei a hi zongin, eima minam pau ciat hoih tak leh kician taka gelh theih pau theih ding thupi zaw tham hi. Kammal gualhzia a maan theih ding sinna sangin, kampau thupi sakna tawh sinna pen thupi zaw lai hi. Tua banga sinna in a tam penin nuntak nopsakna hiam, dahna hiam khat tawh zong kisai hi. Ed, laimai 234.

Thu-um Lo Te' Nasep Pasian In Deih Lo

          Ih khangnote leh ih naupangte'ngaihsut khak dingin thugui maan lo te, paulap maan lo te leh Satan' zuau seelnate ih om sak den ding pen Topa' deihna hi ding hiam? Amau' thu theihna behlapna dingin lawkite leh Pasian' thu um lote' ngaihsutnate, ih sang naupangte' tungah hilh ding ih hi hiam? Thu um lo, a ngian siamte' nasep pen, galpa' na a sem dinga lungsimte hei khiat sakna ahi hi. Puahphatna a sem hi'ng a ci te, naupangte leh khangnote lam maan ah puak ding a hanciam te, Topa' tatsate' paina ding lampi a sial hi'ng a ci te in, khangnote' tungah Ama zia-le-tong a hi lolo-in a kidawk sak, Amah a maan lo khawvak sungah a kimu sak ding thute a hilh dingin Pasian in a phal ding hiam? Phal peuhmah lo ding hi. CT, laimai 25,26.

Khristian Pil-Sinna A Meetna

          Naupangte in biakinn tual ah, "Hosanna, Topa' min tawh hong pai pa in thupha ngah ta hen," (Marku 11:9) ci-a la a sak mah bangin, a kisia ding mite' kiangah hilhna thupuak nunung a gen dingin tu hun nununga naupangte zong a kiko ding uh ahi hi. Thumaan tangko dingin papite a kiphal nawn lohna vantung mite in a muh uh ciangin, naupangte' tungah Pasian' Kha hong tung dinga, a khanghamsa nasemte in kiphal lo a hih mana a sep theih loh uh thumaan tangkona pen amaute in hong sem ding uh hi.

          Ih pawlpi sangte pen naupangte in, hih nasep lianpi a sep theihna ding uha a kigin kholhna dingin Pasian' seh ahi hi. Tua lai ah tu lai'a ding thumaante leh, thupha puak khiatna nasep dante' naupangte a kihilh ding [239-240] ahi hi. Cinate leh gentheite a huh ding nasemte' lakah amaute zong a kihel ding uh ahi hi. Zatui-zaha tawh kopa thupha puakna ah naupangte zong kihel thei ding hi. Amaute' sep theih sunsun tawh nasepna mainawt ding hi. Amaute' sep theih tawm kha ding a hih hangin, amaute' sep theih sun leh amaute' hanciamna in thumaan lamah mi tampi ngah ding hi. Amaute hangin Pasian' thupuak kizel dinga, Ama hot khiat damsakna minam khempeuh kiang tung ding hi. Tua a hih ciangin tuu-no honte' aadingin pawlpi in na sem ta uh hen. Pasian' aading na a sem dingin naupangte hilh pil un la pantah un. Amaute zong Topa' neihgil mah ahi hi.

          Lim takin kihih peuh leh, pawlpi sangte in a kiphuhna munmun ah thumaan dial sang khai ding uh hi. Bang hang hiam cih leh Khristian pilna a ngah naupangte in Khris' aadingin teci-pangte ahi hi. Siampite leh ukpite in a theih zawh loh uh thuthukte Jesu in biakinn sungah a hilh tel mah bangin, hih leitung nasep mahialna ding ah, lim taka a kihilhsa naupangte in, tu-a "pilna sang zaw" khawng a gengen papite in lamdang a sak mahmah ding uh thute, olno takin gen khia ziau lel ding uh hi. 6 T, laimai 202,203.

          lh sangpite zong mite hot khiatna ding nasep lianpi a kizawhna dinga Pasian' geel a hihna kei hong kilak hi. Pasian' Kha in a ukna nuai a kibil-om  ciang bekin, mite' siamnate a kicingin kizang khia thei bek hi. Thu theihna zonna ah biakna thuguipite leh ngeinate a thu masa hi-a, tua te in pilsinna maan-i bulpi ahi hi. Thu theihna leh pilna in ngimna hoih te a sep theihna dingin Pasian' Kha-i panpihna kisam hi. Khristian bek mahin thu theihna a maanin zang thei hi. Science pilna zong a maan taka a kitheih theihna dingin biakna lam dinmun tawh et kul hi. Pasian' hehpihna tawh a pi suah lungsim in pilsinna taktak thei zo bek hi. Ama pian sak nasepte pana a kimu thei Pasian' hoihnate zong Piangsakpa ih theih ciang bek mahin a maanin kithei thei pan hi. Thumaan tuinak lam, leitung mite' mawhna a puakhia Pasian' Tuuno lamah khangnote ih tun pih nop leh, sangsiate in thumaante a thu-in thei bek lo-in, Sianthona [240—241] lampi zong a pum a tak uh tawh a theih uh kul hi. Pasian ki-apna taktak tawh a kikop ciangin thu theihna in vaang(hatna) nei hi. 4 T, laimai 427.

Sang Naupangte In Amau' Sang Pahtawi Ding

          Pasian ka ita thumaan ka zui hi a ci sang naupangte in, mawh zolna lakah liing lo-a, a kip suak zawhna ding uh leh, sangpi ah a hi-a, hostel ah a hi zongin, a omna peuhpeuh uah Jesu' aadinga a din zawhna dingun, amaute in' pumpi kiukna leh biakna lam thu zuihna khauh a neih ding uh kisam hi. Biakna' pen Pasian' inn sunga puan tungsilh bang beka siih ding hi lo-in, nuntakna buppi in biakna thu zuihna  a neih ding ahi hi.

          Nuutakna tuinak pana tui a dawn mi in leitung mite bangin thu kip lo leh nop tatna khawng lunggulh lo ding uh hi. Jesu' khe phung ah a nisim Iungkhamnate uh leh a vangikte uh a ngakna uh tawh amaute in Ama sunga a ngah uh tawldamna, lungnopna leh lungdamnate, amaute' gamtatna leh zia-le-tong ah hong kimu ding hi. Thumanna leh sep ding te sepna lampi ah lungkimna leh lungdamna om a hih lam amaute in kilang sak ding uh hi. Tua in a sang naupang pih te uh' tungah huzap nei dinga, tua panin a sang buppi ah kilawh ding hi.

          Hih a thumaan mihon sungah a kihel mite in, cihtak lohna, kilem lohna, sang ngeina leh thukhamte zuih nop lohna thu tuamtuam te tha a piak lohna uh tawh siate leh siapite' hanciamna thakhauh sak tuam ding uh hi. Amaute' huzap in a honkhia lam hi dinga, amaute' nasepte in Pasian' ni lian ni ciangin kisia lo-in, hong tung ding leitung ah amau' nung zui ding hi. Tu-aa nuntakna uh' huzap in a bei thei lo khang tawntung ah thu gen den ding hi.

          Sanga a hanciam, a thukhual, a citak khangno pen a manpha mahmah sumgil ahi hi. Vantung mite in pahtakna tawh amah en uh hi. Ama Honpa in pakta-in, vantung laibu sungah ama diktatna khempeuh, mawh zolna a nial zawhna khempeuh leh siatna a do zawhna khempeuh kiciamteh ding hi. Amah in nuntak tawntungna [241] a letcip theihna dingin, hong tung ding hun' aading amah in bul kip a phut suak ding hi.

          Ama nasepna a mainawtna ding khata Pasian in a seh a hi sangte a kip a khona ding pen Khristian khangnote  tawh kisai pha mahmah hi. Pawi lahna tau tung a hong tung ding a hi tu ni-a khangnote' tungah tua tavuan lianpi kiga hi. Kuamah ta' khangin tua zah a thupi nasep a kipiak hun om ngei nai lo hi; Pasian in khangnote Ama khutzata a neih theihna dingin, tua nasep lianpi a sem thei khangnote a hihna ding uh bang zahta-in thupi hiam! Amaute a Bawlpa in na dang khempeuh laka a thupi bel te, amaute' tung panin deih(ngen) hi.

          Amaute' tunga om nuntakna, thatang leh lungsim khempeuh Pasian' piak ahi hi. Khang tawntunga kimang ding nasep amaute a piak theihna dingin amaute in a khantoh sak ding uh siamnate Pasian in amaute pia hi. Tua Ama thuphate amaute in a thuh kikna-in amau' pilna leh thatang siamnate a puah ding uh leh a zat ding uh Ama'n deih(ngen) hi. Tua siamnate amaute in noptatna beka a zat ding uh, Ama deihna leh Ama makaihna tawh a kilehbulh nasepna-a a zat ding uha A piak hi lo-in, leitung ah thumaan theihna leh sianthona a khan sakna ding uha A piak ahi hi. Ama migit lailaina leh a kicing hehpihna hangin amaute' Iungdamna, zahtakna leh itna Ama'n ngen hi. Satan' ngian siamna panin khangnote khemin cinga lungnopna Iampi ah amaute a kha ding ahi Ama thukhamte leh ngeina hoih te a zuih ding uh Ama'n deih hi.

          Khangnote in ih sangte-a thukhamte leh ngeinate a zuihna uah, mite lakah amau omzia a khangto sak ding, a zia a tong uh a tawi to ding, a lungsim uh a pi suak sak ding leh a lungdamna uh a khang sak dinga a gamta uh a hih lam kimu thei uh hi leh, amaute in tua thukhamte leh ngeina hoih te hong do nuam nawn lo ding uha, ih sangte muanmawhna leh gensiatna zong hong nei nawn lo ding uh hi. Ih khangnote in amaute' tunga kingente a hih zawhna ding uh hatna leh cihtakna lungsim a neih ding uh kisama, tua in amau' mainawtna ding [241-242] taktak ahi hi. Tu lai huna khangno tampi te' zia-le-tong phangphang te in ih lungtang hong na sak mahmah hi. Tua te pen inn-a nute pate' khialhna hi pha pen hi. Pasian zahtakna a om kei leh kuamah in lungdamna taktak nei thei lo hi. 4 T, laimai 432-435.