Saturday, April 25, 2015

PAU LAMDANG AHIH KEH LEH KAMTUAM PAU

PAU LAMDANG

Pau lamdang thu pen mi pawl khat ading in gen gen dingin zong kul khawl lo mai thei hi.A hih hang in AD 34 kim pan kipan in Khristian te lak ah hi thu pen a om zel bang in kimu hi. Mi tampi takte in na buai pih mahmah uha,upna lampi ah lam pial theihna khutzat khat bang dan in kimu ahih man in, pau lamdang ii omzia leh apianzia mann tak Lai Siangtho hilhna banga lak pen na kisam mahmah hi. A ngahte ading in aungzatna leh utna tungsak leh asia ahih kei leh ahoih lam ah ahi zong manlang tak in hong paipih thei ahih man in , gen gawp a pau gawp chi hilo hi.

Tua ban ah Pau lam silpiak pen Lai siangtho ah zong Kha lam silpiak te lakah zong na om gige hi.Tua ahih man in, langdo in pau pih gawp ding zong hilo hi.1Cor.13:8.Khasiangtho ngah te lak ah zong om zel ding leh thu hilhna te, theihna te, akhawl ma lo siah khawl tuan lo ding in kimu hi.1Kor.13:8. Tua ahih leh tu lai pawl tuamtuam te lak ah pen kua te pawl in hiam hih silpiak pen angah in, kua te in ngah to zel ding ?Tua hi a, tu lai a pau lamdang ngah a akigen te in Lai siangtho a pau lam silpiak agen bang lian a mann tak in a ngah uhhiam?Tua te pen thei nading in pau lamdang hong om cilna leh a gah khia te Lai siangtho pan leh ni dang lai pekpek pan in sut suak ding hi hang.A masa bel in thu umlo mite lak pan in pau lamdang hong kipatna sut ding hi hang.

THU UMLO MITE LAKA PAU LAMDANG KIZATNA
1.Pau lamdang (seidei na)ih cih te pen, agen pa leh angah pa nangawng in a omzia theilo pen Khristian te lakbek ah hilo in,Khristian lo te kiang ah zong mu dingin omhi.B.C 100 kim ah Byblos khua pan in, Amon biakna bia te tangval khat pen pasian kiang ah na ap in a ap lai tak in a pasian in na man a, bang mah mumal omlo in awng khia (sei dei) gawp hi. Hih bang hun laitak in biakna lam ah lawpna nakpi tak in om hi.Tua pa kiang pan in mumal neilo a pau na (sei deina) pen hong om ta ahihi.G.a.Barton Archealogy and the Bible p.253.

2.Plato (B.C.429-324): Hih pa in,inn kuan thu ngetna ah amau ut thu a akici sak hi peuhmah lo in khua phawklo in awng khia (sei dei) na pen hong tung in, khua phawklo a a om na pan khua hong phawk tak ciang mi dam sak theihna te hong nei mawk hi.Tua hi a a kampau awmzia hong thei lo a, a kam pau alet kik thei ding mi deih mahmah hi. (Dialogue of Plato).

3.Sibylline biakna bi ate kamsang nu,Delos tui kulh a mi pen Apaolo pasian tawh kipawlna hun zang khawm na aneihlai in pau lamdang (sei deina) ngah in theihthei na pan theihthei loh in pau hi,Aneid book by Virgil,B.C.70-79.

4.Pythoness of Delphi:-Delphi khua a Pythoness nu kiang ah dawi hong lut in, ahong lut laitak in akam pan in acil phuan hong pusuak buahbuah a, pau lamdang in hong ku khia gawp in, siampi pawl khat te in a cihnop zia thei sawm in a kan uh leh amau zong na ngah khawm uhhi.By Chrisostom's church father.

5.Persia gam a Muslim te kiang ah zong pau lamdang a pau na na om hi.Ala, Aala ci a agen lai in, hong ling gawp in,hong sei dei mang gawp hi.Estolee.

6.Greenland gam a Eskimo- te kiang a aki khawpna uh ah khuang te tum in lam uha, tua lai a amakai pa pen Angakok ahihi.Tha khat thu in tangval khat Krisuka pen khua phawk lo in om in, nu ngak khat, Ivaloo tawh pau lamdang pau in om uhhi.Eskimo pau pen na hi hetlo uhhi.A deihna la kithei lo.Pau lamdang pau a seidei na aom taktak a leh tua pen bel athei hita ing, ci in Peter Freuchena in na gen hi.(Artic Adventure).

7.Tibet leh China ah: V.Raymond Edman, Wheaton College Principal in, siampi te pen pasian bia in alam lai in mangpau in napau uha, atheih lo pau uh ahi, German , Piantit pau te in na awng vatvat mai uh hi.Shakespear thu te na gen mawk mawk mai lel uh hi , na ci hi.

Hih te pen thu umlo mite kiang a pau lamdang pau a om dan te ahihi.Hih bang te in Satan pen Pasian umlo mite kiang ah zong na tungsak thei ahih man in,tu lai in zong ii up thei dingin a hih leh thei lel hi cih pen theihsa ahihi.Eden huan pan akipan amann leh amann lo, thu maan Leh zuau phuah pen na omkhawm to khin den hi.Zop lai ding….Thulu…KHRISTIAN PAWLPI PA TE HUN AH..

Dr.Pastor P.L Biakchhawna

Cin Ngaih's photo.

Zo Phualva Thupuak - Volume 05, Issue 09

A Sung aa Om Thute:
THU KHENNA

KAAL SUNG NASEPTE
Sabbath Thupuak
Dorcas Program
Adventist Youth
Bible Studay & Home-visit
Suahni Lungdam Kohna
Cheras Homecell
Hang Tuah Homecell
Sunway Homecell
Subang Homecell
Dorcas Lawmbawm
Thungetna Khawk

THU ZAKSAKNA
Pawl Lutna
ZSM / CDK
Homecell Zaksakna
Lungdam Kohna
Church Address


THUKHENNA

 Lungdamna thupha acing in ih ngah thei nangin abeisa hun, mai lam hun leh tumahmah in Jesu in eite a' dinga hong sepsaknate ih theih ding kisam hi. Tu hun ah a nunungpen Pasian' hehpihna tawh sapna ahi vantung mi thum thupuak (Mang. 14) kigen khia ta aa, Khris in van biakbuk ah Siampi lianpen nasep kipan khin ta hi.

          "…Amah in, "Zingsang, nitak 2,300 sawt ding hi; tua ciangin mun siangtho a kisiansuah kik ding hi," hong ci hi. (Daniel 8:13,14, ZIV).

"Kisiansuah" cih kammal in "Kidiksak" cih hi aa, thukhenna ding hong lak hi. Vantung biakbuk kisiansuahna vai ih tel nadingin leitung biakbuk vai ih sin masa ding hi.


"A taktakin thukham in na khempeuh phial sisan tawh siansak dingin kal-a, sisan kibua loin mawh maisakna a om kei hi" (Heb 9:22, ZIV). Thuciam Lui hun a gan gawh biakpiakna in mawhmai nading a sisan kibuakna hong lak hi. Sisan lo in mawhna mai lo cih ahi hi. Ganhing sisan in Khris ii sisan limcing hi. Mawhneite a kisiansuah nadingin sisan in athupi penpen ahi hi.


Biakpiakna dingin biakbuk pen mun laizang ah kilam hi. Mite in sisan kibua tungtawn in mawhmaina a ngah nading, Pasian amaute tawh aom khop theih nading leh aom khop nop manin biakbuk kilam hi (Pai 25:8,9).


"Biakbuk khat a kilam hi. Tua buk dei masa ah meivak tunna, sabuai le a ki-apsa anlum om a, Mun Siangtho kici hi. Puanzak nihna nungah Mun Siangtho Pen kici inndei khat a om hi. Tua mun ah gim namtui halna kham biakna-tau le kham a kizut thukhun singkuang a om hi. Hih sing kuang sungah manna koihna kham bel, asel Aron ciangkhut le thukhun kigelhna suangpekte a om hi. Singkuang tungsan ah thoihdamna mun limsunin Minthanna cherub-te a om hi. Ahi hangin hih nate tu-in i sut ditdet zo kei ding hi. Hih bangin na khempeuh a kigualh diudeu khit ciangin siampite a nasepna uh sem dingin dei puanung sungah a hunhunin a lut den uh hi. Ahi hangin inndei sung nung pen sungah tulpipa bek lut-a, kum khatin khatvei bek lutin amahmah ading le mite in a theih loh man-ua a bawl uh mawhnate tang dingin sisan a tawi lo ngei kei hi" (Heb 9:2-7).


Biakbuk nasep leh vante a kicingin Paikhiatna 25, 26 leh 27 te ah kigelh hi. Biakpiakna ding ganhing biakbuk ah hong ki keng hi, ahi zong ganhing sisan in mawhna siangsak zo ngei lo hi (Heb 10:4). Biakna a pia mipa in Tankhiapa hong pai nading leh Jesu in Pasian Tuuno taktak hi cih upna lak khia ahi hi (John 1:29).


1) Biakna tau — Calvary singlamteh.

2) Khutsilna kuang — Khris nuntakna ah siansuah nasep (1 John 1:7)

3) Khuaimeivak — Khris, leitung khuavak (John 1:9)

4) Anlumte — Jesu, nuntakna Khomun (John 6:48)

5) Paknamtui halna tau — Jesu ii dikna, mite thungetna tawh kigawm khawm (Mang. 8:3)

6) Singkuang — Hehpihna, mawhnei a kisikkikte ading.


Siampite in nisim in biakbuk dei khatna ah nasem dingin lut uh hi, ahi zong Siangtho Pen Mun ahi dei nihna ah Siampi lianpen pa kum khat in khat vei bek lut hi. Tua ni pen Kilemna Ni (Day of Atonement) kici hi. Pasian leh mite Jesu sihna tungtawn aa kilem kikna (siansuahna ni) ni ahi hi (Siampi 16:29,30; 23:27).


          Hih ni-in mite in a pulak loh mawhna, Pasian tawh hong kikhensak thei khat peuh aom diam ci-in amau leh amau kisit ciat uh hi. Tua manin hih Siansuah Ni in mite a' ding thukhenna ni hong hi aa, biakbuk siahsuahni zong hong hi hi. A kipulaak lo mawhna aom leh hih ni-in mawhnei mipa in mawhna thaman thuak ding hi.


"Kilemna Ni" hong tun ciangin keel nih hong ki paipih aa, khat pen Topa' keel, adang khat pen Azazel' keel kici hi (Siampi 16:7-10). A kigo Topa' keel in mite mawhna amai nadingin Khris hong kipumpiakna limcing hi (Heb. 10:12). Adang keel khat in Satan mawhpuak mawhna limcing ahi hi. Siampi pa in tua keel lu tungah a khut nga in Israel mite mawhnateng sung khia aa, tua khit teh tua keel gam sungah paipih uh hi (Siampi 16:21,22). Hih Satan' keel in mite mawhna lam ah azol den Satan limcing hi aa, Khris sihna sisan in Satan khialhna ah kilemna bawl lo hi.


Daniel 8:14 sunga gen kholhna – mun siangtho kisiansuah kik ding acih hun in 1844 kum in hong cingta hi. Tua hun pan vantung mi thum tangkona hong kipan aa, hih thupuak in atawntung lungdamna thu kici aa, singlamteh ma lungdamna thu leh singlamteh khit aa lungdamna thu akibang ahi hi. Hih kammal ah, "Ama Thukhen ding hun hong tung zo" (Mang 14:7) ci aa, 'hong paipai lai' cilo hi. Kum 2300 acin kum 1844 aa kipan thukhenna hun kipan aa, tua in van biakbuk siansuahna kici hi. Kilemna ni in thukhenna ni hi aa, 1844 in vantung ah thukhenna kipan ta nahi hi. "Thukhenna ding hun kipan a, laibute a kiphen hi" (Dan 7:10). Hun bei ciangin bawlsiatna thuak ding mawhnei mite thukhenna hi aa "dawpkholh thukhenna" kici hi.


Khris in van biakbuk ah biakna na a sem Siampi lianpen hi aa, vantung vanglianpi ziat lam ah tu in aom hi (Heb 8:1,2).  Eite ading tu in palai na sem aa, hong thumsak den hi. Amah in eite hong Tanpa, leh hong Thumsakpa hi aa, van akah khit teh, hih a nasep hong kipan pah nahi hi. "Leitunga siampite' sepsepte pen vantungah a om thu, Pasian nasepnate a limin a sem uh ahi hi" (Heb 8:5). "Siangtho Pen Mun-ah a tawntungin a kimang dingin khatvei bek Khrih a va lut ciangin biakpiakna dingin keel sisan leh bawngno sisante va keng loin ama sisan va keng a, eite-a' dingin tawntung hotkhiatna a hong ngahsak hi" (Heb 9:12). " … A si mite tungah thukhenna ding hun … atung zo hi. Vantunga Pasian biakinnpi kihong a, ama biakinnpi sungah ama thukhun singkuangpi kimu hi (Mang 11:18,19).


Tomkaihna: Leitung biakbuk in van biakbuk ii alim ahi hi. Leitung biakbuk dei khatna siampite nisim in alutna mun pen van biakbuk dei khatna Khris vantung akah khit teh alutna mun ii alim ahi hi. Lei biakbuk aa Siangtho pen Mun pen thukhenna ni (siansuah ni) in kilut aa, van biakbuk aa Siangtho pen Mun ahih leh genkholhna ni 2300 acin ni dawpkholh thukhenna kipat panin kilut hi.


Leitunga siampite' zat keel nihte in, 

1) Topa' keel, Khris kipumpiakna limcing hi aa,

2) Scapegoat or Azazeal keel, Satan limcing ahi hi.


          Vantung ah dawpkholh thukhenna a kiman ciangin Khris in a siampi nasepte koih khia iin, Kumpi bangin van biakbuk pan hong pai khia dinga, Ama tatsa mite' pulak khiat mawhnateng nusia ding hi. Hihteng khempeuh siatna mangpa Satan lu tungah kisuan ding hi. Satan' keel gamsung tawng ah a ki paipih bangin, Satan zong taw neilo kuam sungah kikoih ding hi (Mang. 20:1-3). A tawpna ah kaat leh meikuang sungah ki susia ding hi. Hidan in van biakbuk siansuahna kizo ding a,  mawhna bei siang tading hi.


Thukhenna ah koi bangin ding zo ding nahiam?

"Mi khat peuh in mawhna a bawl leh Pa tawh a om khawm Sitni khat i nei a, amah in midikpa Zeisu Khazih ahi hi" (1 John 2:1, ZSV). "A gualzo mipa puanpak ka silhsak dinga, a min zong Nuntakna Laibupi sung pan ka phiat ngei kei ding hi. Ka Pa mai le ama vantung mite mai ah ama min ka pulak ding hi" (Mang. 3:5, ZSV).


Ih nuntakna ah Gumpa ih belh leh, thukhenna ah lau nading omlo hi. Eite in ama tate ih hi aa, Pa mai aman hong laamsang ding hi. Nuntakna laibupi sungah ih minte kigelh ding hi.


"A thumanlo mi, thumanlo in omsuak tahen. A gamtatsia mi, gamtatsia in omsuak tahen. A dik mi in a dik in omsuak tahen. A siangtho mi in a siangtho in omsuak tahen," a hong ci hi. En in, a manlang in kong pai dinga, mi khempeuh a gamtatna uh tawh kizui in ka piak ding thaman kong pua ding hi" (Mang 22:11,12 ZSV).


Thukhenna pen Jesu nih vei kumkik madeuh in kikhak tading hi. Ih tangthu (case) khempeuh seal kitum suak tading hi. Kikheel kik theih hun om nawnlo dinga, zekai tading hi. TU MAHMAH in Christ leh Ama Thumann pom ciat ni.

 

by Jerry Mung

 


Thursday, April 23, 2015

SINNA 5. April 25 - May 1 "NIPINI’ (SABBATH) TOPA AHI KHAZIH"

NIPINI (Sabbath) Nitak lam Apr. 25
SIM DINGTE: Mark 1:21; Mark 6:2; Luke 4:17-19, 31-37;
2 Cor. 5:17; Luke 6:1-11; Luke 13:10-16.

KAMNGAH: "Nipi ni mite ading a piang hi; mite Nipini
ading apiang kei hi. Tua ahih ciang in,
mihing tapa in Nipini nangawn ukpa ahihi,"
aci hi. (Mark 27:28).

Luke in athubu pen Gentile te ading a a at hi diak hi.
Nipini (Sabbath) vai agen zelna thute ih et ding thupi hi.
Lungdamna thubute leh Sawltak thubute sung ah Nipini vai
54 vei hong gen hi. Luke sung ah Nipini vai 17 vei leh Sawltak
sung ah 9 vei kigelh hi. Matthew ah 9 vei, Mark 10 vei, leh
John ah 9 vei ahihi. Gentile thu um mi khat hi a, Jew te leh
Gentile te ading in Ni 7 ni pen Nipini (Sabbath) hi ci in um hi.
Khazih hong pai masak lai in Nipini tan' vai khel lo hi.
"Leitung a na hong sep sung in, Khazih in Nipi (Sabbath)
thupi bawl hi. A thu gennate ah apiak sa Nipini
azahtakna lak hi. Khazih hun lai in Sabbath tanzia pen
kizang khial gawp a Pasian zia leh tong alah sangsik in
mihingte ang sung khual vai peuh suak mawk hi. Tua hun
lai biakna makaite' hilhzia dik lo te Khazih in puah ding
hanciam a biakna makaite in lah Amah pen kamsang zuau
bang a aki muh na ding in hanciam uh hi." E.G. White,
Tulpite leh Kamsangte, P.P. p. 183.

Tu kal sinna ah Zeisu pen Nipini (Sabbath) Topa
ahihna hong mu sak hi. Atan' akepzia etteh ding a hong
lahzia te zong kimu thei hi. Nipi kal sung a Nimasani (Sanday)
pen Nipini bang a tanna in Laisiangtho thak sung a Khazih
genna ah dik cih pih lo hi.

NIMASANI (Sunday) Apr. 26
"Angeina Bang In" (Luke 4:16-30; Isa. 61:1, 2)

"Angeina bang in Nipini (Sabbath) in kikhopna mun
ah pai hi (Luke 4:16, NKJV). A Adventist vai mahmah
Laisiangtho mun hi. Hilhcianna a ih zat theih zel mun zong
hi a Zeisu in Nipini tang ahihna kawk hi.

Jew te kikhopna mun pen biakna vai ah thupi hi.
Jew mite Babylon a sall a aom sung un biakinnpi kisusia hi.
Biakpiakna mun ding leh naupangte' thu leh late sinna ding
a kilam ahihi. Jew mi inn 10 aphak nak uh leh kikhopna
inn khat lam uh hi. Nazareth a khangkhia Zeisu in Nipini
(Sabbath) a biakinn pai pen ahih den thu ahihi. Akhua ah
aciah kik masak hun in, kikhopna inn ah Nipini in Amah
om hi.

Mark 1:21; Mark 6:2; Luke 4:16-30; Luke 6:6-11;
Luke 13:10-16; leh Luke 14:1-5 sim in. Hih munte in Zeisu
leh Sabbath thu bang hong hilh hiam? Na sim kawm in na
kidot ding thu pen Nipini (Sabbath) tang a ni dang khat zat
na ding leh tua ni tan ding vai na koici gen, cih ki dong in.
"Angeina bang in" Luke 4;16, NKJV) Luke bek in hih
kammal na zang hi. Luke 4:16 sung ah Zeisu Nazareth
kikhopna inn ah pai hi. Luke 22:39 ah zong Singlamteh vai
hun nai ta a, Zeisu in "angeina bang in Olive (Tanluan) mual
lam zuan hi." Amun nih in ama ngeina pen biakna piakna
leh thungetna ahihi.

Nipini (Sabbath) in biak inn pai ding, bang hang in
Zeisu bang in ngeina neih ding ih hi hiam?
Amasa pen ah, Pasian mun khempeuh ah om hi.
Mun citeng ah ki bia thei hi. Piancil pan leh Pasian thukham
10 te genna ah akitelsa ahihi.
Nihna ah, Pasian pen piang sakpa leh honkhiapa a
mihonte tawh ih lahna ahihi.
A nunung pen ah, ih lungdamna leh ih patauhnate
ih ki gen sawn hunpha ahihi.
Thukham vai lua hong ci zong om mah hi. Pawl
khat te in Nipini (Sabbath) hang in thukham khut nuai a sal
te hong ci uh hi. Nipini (Sabbath) hong puak thuphate angah
kha lo suak uh hi. Sabbath tanna in bang ci bang in
lungmuanna hong koici piak cih na bang ci tuah ngei hiam?

NINIHNI (Monday) Apr. 27
Nipini (Sabbath): Akhiatna leh Athupuak (Luke 4:17-19)

Nipini (Sabbath) pen biakpiakna nei ding a biak inn
a pai ding ni ahihi. Pasian kammal Laisiangtho thu zak ni
ding zong ahihi. Ama kammal lo tawh nuntak pen mawhna
thang pan gamla lo hi: "na tung ah ka khialh khak loh nang
in na thukham (na thupiakte, na kammalte) ka lungtang ah
ka guang hi" (Late 119:111, NKJV).
Luke 4:17-19 sim in. Tu ni in Zeisu thu ih theihsate
en kik in. Amah kua hi a eite ading in bang sem bang bawl
cih thu hi. Tua bang dan in Luke 4:17-19 sung a kammalte
koici tel ih hi hiam? Zeisu pen na honpa ahihzia koici theih
na hi hiam?
Isa. 61:1, 2 asim khit ciang in Zeisu in, "hih thu no
zakna ah hong picing ta hi" aci hi (Luke 4:21, NKJV). Tu ni
in hih kammal limet ni. Jew mite in ahong pai ding Pasian
gam leh ama honpa pen agal teng uh abenmang sak ding
galkap mang David tokhom a tu ding in ngaihsun uh hi

Ahi zong in Zeisu in tua gam Ama tungtawn in hong tung zo
hi ci in agen kawm in mawhna vang susia in dawimangpa
sawnpai ding a, Satan silate Ama gam nuam ah suakta sak
ding hi.
Zeisu in teltuam (Messiah) ahihna agen kawm in
Sabbath tawh koici memat hiam cih ngaihsun in. Nipini pen
khawlngakni hi a, Khazih sung ah khawlngakna ahihi (Heb.
4:1-4). Nipini pen suahtakna, Khazih sung ah ih ngah
suahtakna lahnani ahihi (Rom. 6:6,7). Nipini in Pasian pen
piang sak pa ahihna leh Khazih sung ah pian thak kikna
kamciam zong lak hi (2 Cor. 5:17; 1 Cor. 15:51-53). Natna
tawh athongkiate damsakni ding in Zeisu in Nipini (Sabbath)
na teel hi.

Nipini pen suang tung a gelh sang a sau vei akimang
zaw, hun tungtawn in hong lak hi. Nipini (Sabbath) pen
Pasian in deih sakna tak tawh hong piak te kal sim a hong
phawksak ding thu ahihi.

Upna tawh diktanna thu Nipini (Sabbath) in hong
bang ci telsiam sak hiam? Vantung luah nang ei hanciam
tawm mawk tawh hi lo in Khazih hong kipiakna muanna in
hong koici lungmuan sak thei zaw ding hiam?

NITHUMNI (Tuesday) Apr. 28
Kapernaum ah Sabbath Ni a Damsakna (Luke 4:31-37)

Nazareth khua mite in Zeisu na sang lo uh hi. Tua
ciang in Zeisu in Kapernaum ah pai kik hi. Tua mun ah
nidang in (Matt. 4:13) sepna nei ngei khin hi. Hih khuapi
Galilee gam nasepna ah Zeisu "inn" hong suak hi. Hih khuapi
ah kikhopna inn om a, Rome uliante zong hi kha sop ding
hi. Zeisu in ama ngeina bang in kikhopna inn ah Nipini
(Sabbath) in pai hi.

Hih Nipini (Sabbath) in, nasep namkim-hilhna,
damsakna, thugennate nei hi. Zeisu hilh thu bang hiam cih
kigen lo hi. Mipite in lamdangsa uh hi. "Athu gen ah thu
neihna om hi (Luke 4:32, NKJV). Zeisu hilhzia leh Rabi te
hilhzia kilamdang mahmah hi. Hih mun ah Laisiangtho thuneihna
pen bulphuh ahihi. KhaSiangtho vangliatna tawh
kigenkhia a, mawhna ahih bang in gen a, kisikkik na ding
hanthawn hi.

Luke 4:31-37 sim in. Bang thu vang neite hih munte
ah kilak hiam?
1. Kikingkalhna thu (Khazih leh Satan kikal kigalneihna thu
2. Dawite thu
3. Nipini (Sabbath) i deihna, leh
4. Siatna tunga Pasian deihna thu vaite?
Luke 4:31-41 sunga Nipini (Sabbath) ni a dam sakna
Luke ciapteh 5 te lak ah akhatna hi (Luke 4:38, 39; Luke 6:6-
11; Luke 13:10, 16; Luke 14:1-6 sim in). Nazareth a thugenna
ah Zeisu in noptuamna pia ding ahihna ah; damsakna, gimna
thuakna leh haksatna thuakte ading ditkikna cih te ahihi.
Nipini khat kikhopna inn ah mi adim lai tak in dawi veipa
khat Zeisu kiang hong pai in: "Nazareth khua mi Zeisu aw
hong susia kei in . . . . Pasian teltuampa na hih thei ing" ci hi
(Luke 4:34, NKJV). Tua dawi, mawhnei vanmi in mi banga
piang Honpa ahih lam hong pulak hi. Hih thu ah muh theih
leh muh theih loh kikal vai hong kilang khia hi.

Hih mun ah kikingkalhna vai hong kilang thei zel
cih ngaihsun in. Kitel siang tak lo zel hi. Nang ma nuntakna
sung ah hong ki koici muh hiam? Hih kidona ah a zo mi ih
hih theih nang a ih lamet om sun bang hiam? (1 Cor. 15:2
zong sim in).

NILINI (Wednesday) Apr. 29
Nipini' Topa (Luke 6:1-5)

Luke 6:1-11 in Zeisu leh Pharisee te Nipini (Sabbath)
vai a akiholimna uh thu 2 hong lak hi.
A thupiang masa Luke 6:1-5 pan sim in. Pharisee
te'n Zeisu leh anungzuite in Nipini (Sabbath) thudon mel lo
cih in mawh sak uh hi. Zeisu in bangci don kik hiam?
Lo zau lak ah apai lai tak un nungzuite in
mangbuhgui zuut in ahawng nuaikhia in ne uh hi. Pharisee
te in Nipini palsat in ngawh uh hi. Zeisu in Pharisee te
kiang ah kumpipa David vai tawh gen hi. David agil kial hi.
Biak buk ah lut a, anungzui te tawh biakna tau khomun
simpite bek akinesak pen ne hi. Tua vai agenna tungtawn
in Zeisu in Pharisee te upkhialhna ahi mite bawltawm thu
zuihna tawh vantung gam ngah thei ding a angaihsut khialh
khak na vai uh athei sak nuam ahihi. Thukham tung ah
thukham bawl tawm toto uh hi. Amaute in Nipini pen
lungdamni ahih sak sangsik un van gik suak sak uh hi.
Athu nihna Luke 6:6-11 ah sim in. Nipini vai bang
sinna ih mu thei ding hiam?

Lungdamna thubute Matthew, Mark leh Luke te in
hih thu hong gen uh hi. Luke bek in khat zawpa vai pen
atak ahih thu hong gen hi. Dr. Luke i gencianna in tua
mipa anuntak ahak sak pi ahih ding zia hong telsiam sak
hi. Tua vai in thu 2 piang sak a: amasa pen ah, Pharisee
te'n Zeisu pen Nipini adamsakna hang in Nipini apalsak bang
a angawhna vai uh ahihi. Anihna pen, Zeisu in alungsim
uh mu ahih man in Nipini' Topa ahihna lak hi. Nipini piang
sak pa hi a, mawhna adim hih leitung a mawhna sila hihna
pan honkhia lo in om lo ding hi. Tua hi a, Zeisu in Nipini
tanzia dik omzia hong lak hi. Sabbath ni in na hoih sem a
nuntakna huut ding kilawm hi (Luke 6:9-11).
Hih makaite'n amau thukhamte uh tawh khuamu
thei lo a Pasian thukham sa kha uh hi. Amaute mah bang
in mihingte bawltawm ngeina thang ah awk a Pasian
thumann athuk zaw te amu kha lo te ih hih lo nang bang ci
kidop thei ding ih hi hiam?

NINGANI (Thursday) Apr. 30
Nipini (Sabbath): Cinate maw 
Bawngtal leh Late (Luke 13:10-16)

Lungdamna thubu 3 Matthew, Mark leh Luke pan
Luke bek in hih Nipini a damsakna vai 2 te na ciamteh hi
(Luke 13:10-16; Luke 14:1-5). Amasa pen vai in kikhopna
inn ukpa Zeisu tung ah lunghaam hi. Anihna in Pharisee te
daisak hi. Tua thute ah Zeisu agal bawlte in thukham deihna
azangkhial uh hi a, Zeisu Nipini palsat bang a amawh sak
kha uh ahihi.

Luke 13:10-16 leh Luke 14:1-6 sim in. Hih thute ah
athupi Laisiangtho deihna thumann kideihkaih thei zel ahih
zia bang thudikte hong lak hiam?
Khebainu thu ngaihsun dih ve. Zeisu khanglai in
numeite Pharisee te in na neu bawl diak se uh hi. Hih numei
nu kum 18 sung khebai in om hi. Hih tan vei lungduaizia ki
ze et pen sauvei in nuntak kha kei cih thei huai mai hi.
Amah leh amah kihonkhia thei lo hi.

Zeisu ama kiang ah pai in va mu in, Ama kiang ah
pai ding in sam a dam sak ding in hopih in atung ah akhut
angak ciang in "amah hong dingtang hi" (Luke 13:13, NIrV).
Kum 18 thuaksiat khit nung in tha khat in kipahna hun
hong tung a "Pasian phat hi" (aneu 13). Luke gen gamtatziate
Khasiangtho in tua numeinu manh neih zia lak hi.Mi
simmawh mi khat pepeuh tua bang hi den zel hi.

Na lamdang nihna ah (Luke 14:1-6), Zeisu pen Pharisee
khat inn ah Nipini in ann ne ding in va pai hi. Tua mun
ah cibawk natna nei khat dam sak hi. Makai pawl in a et
sim gige lam Zeisu in thei hi. Tua hang in dotna 2 dong a:
amasa in thukham deihna ("a Nipini in cidam sak ding
kilawm hiam?" (aneu 3); nihna ah, mihingte manh neihzia
vai hi a ["bawngtal ahihkeh Laa Nipini in dum sung kia leh
ahonkhia pah lian lo ding kua om na hi uh hiam?" (aneu 5<
NKJV)]. Zeisu deihna kitel kha sop ding hi. Amau te in
adawng thei kei uh hi ci ahih ciang in atel lam uh kidawk hi.
Hih thu ah alungngaihzia uh nam 2 alak ahihi. Maidal tawh
kiliah kineih khemna hi a asuk pen hi in Pasian thukham
palsatna leh asiangtho bang kek a omna ahihi.
Ih kidop mahmah kul hi.

KIGINNI (Friday) May 1

SINBEH DING: Nipini in Pasian in thupha pia lo a om theih
hi lo hi: pia kei mawk leh mite simai mang ding uh hi. Tua
ahih man in mite in zong Nipini in bawl ding nei uh hi.
Nuntak nang a kisam thute bawl kul hi. Cinate don kul hi.
Micimawhte zong khual kul hi. Haksatna anoptuam sak ding
a Sabbath ni a azang lo mi mimawh suak hi. Asiangtho Pasian
khawlngak ni pen mite ading a kibawk ahihi. Hehpihna tawh
panpihna pen Nipini a bawl theih ahihi. Dam sak theih ding
khat peuh Nipini ahi a ni dangte ah ahi zong ih thuak ding
deih lo hi. E.G. White, Khancin lunggulh, DA., p. 207.
"Jew mite, akiim a mite lak pan atuam piak sak thu
in Nipini vai ahihi. Pasian Nipini tanna tungtawn in Jew te
pen Amah abiatuam diak mite hi ding uh hi. Milim biakna
tawh akikhen vilvelna uh leh ih Pasian mann tawh akizopna
uh alak ahihi. Nipini siantho sak nang un mihingte mahmah
asiantho uh kul hi. Upna tungtawn in angaihsutzia
agamtatzia uh leh alungngaihzia uh Khazih abat ding uh
ahihi." Khangcin Lunggulh, D.A., p. 283.

KIKUP DINGTE:
1. Laisiangtho ah Zeisu leh Nipini vai kician pha mahmah
hi. Ahi zong in leitung a om mihon makk tampite in Nipini
(Sabbath) siantho sak ding awlmawh lo uh a, thukham
vai a gamtatna bang in ngaihsun uh hi. Hih thu in Pasian
thu manh kimna athupitzia bang hong gen hiam?
Athubul mahmah Pasian thukham siangtho vai ah
mihonte bang hang in khim zawh in om uh hiam? Mark
13:22 sung ah athupi bang vauna Zeisu in hong pia hiam?

2. Satan in Nipini vai suksiat ding ahanciamzia en dih ni.
Israle makaite'n Nipini pen vangik suah sakna tawh
adeihna mann nasia tak in mangthang sak mawk hi.
Pawlpi makaite'n a khanglui vai, athukham vai, a Jew
ngeina bang khat in mu sak hi. Nipini ih cih bang hi a
Satan' muhdah leh muitum ahih theih nang in bang teng
tawh kipaikan hi mawk ding hiam?

3. Zeisu in "Nipini mangpa" ahihi. Hih kammal in Christian
te ading leh alungngaih ding uh thu ding in bang
khiatna Nipini (Sabbath) in nei mawk hiam?

Wednesday, April 22, 2015

Mrs. White Nuntakna leh Nasep


Mrs. White Nuntakna leh Nasep

            Ellen G. Harmon leh a peen pih sanggamnu November 26, 1872 ni-in, America sak-nisuahna Gorham a kicihna mun ah suak uh hi.  Kum kua a phak lai takin up mawh loh pi, a taan pih lawmte khat suang lot in kha hi.  A maitang liamna nasia a hih manin a nuntakna bei dek phialin thaneem saka, a sang kah zom zo lo hi.

            Kum sawm leh khat a phak ciangin Pasian' tungah ki-apa, tuipi sungah phum teekteekna tawh kibaptize-a, Methodist pawlpi mi suak hi.  A innkuanpih dangte tawh Portland, Maine-a William Miller leh a pawlte in Khris hong kum kikna ding nai ta hi, ci-a a tangkona uh lungsim tak tawh hong sang uha, muang takin Topa hong pai ding na lam-en uh hi.

            Kum 1844, December kha zingsang khat, numei dang  li tawh thu a nget lai takin Pasian' vangliatna ama tungah hong tung hi.  A masa-in leitung nate khempeuh mangngilh hi;  tua ciangin Topa' hong pai ding a lam-en mite Pasian khuapi manawha khual zin lam pai bangin a lim mu hi.  A letsong ngah ding te uh zong mu hi.  Lau pipi lingpi liang mahin, hih kum 17 mi in a mangmuhna a baana te zong Portland, Maine-a thu-um mite kiangah gen khia zel hi.  A hun hong pai zela, amah zong Maine leh a kiim gamte-a Adventistte tungah tua a mangmuhna gen kawikawi hi.

            Kum 1846, August kha ciangin Ellen Harmon zong Adventist sia a sem tangvalno James White tawh hong kiteeng hi. A baan kum 35 sung a pasal tawh kikopin thupha tangkona na sem khawm uha, 1881 kum August ni 6 ni-in a pasal in sih san ta hi.  Amau in United States sung teng ah khual zin khawmin thu hilhin, lai gelh-in, suan kawmin, lam khawmin, pawlpi phutin, makaih hi.

            Mrs. White leh a pasal Pastor White leh a pawlte' nasepna pen a hun zong hong kicingta-a, a sep a bawl, a lam khiat a phuh khiat uh nasepnate hoihin kip mahmah ta hi.  Amau in Sabbath tang Adventistte a makaihna uh 1849 leh 1850 kum ciangin laikhetna, lai hawm khiatnate zong hong nei to uha, pawlpi kibehlapin, pawl sung sum zeekna maan tawh 1850 kum bang hong tung to ta uh hi.  Tua teng baan ah, Seventh-day Adventist General Conference zong 1863 kum ciangin hong ding to sak ta uh hi.  1860 kum kim ciang bang a hong hih toh ciangin, zato zong hong phuan to zela, 1870 kum kipat lam ciangin pawlpi ngimnate tawh kizui pilna ngah theihna dingin sang lian pipi te zong hong phuan to uh hi.  1868 kum ciangin kum sial kikhoppite hong phuan khia uha, 1874 kum ciangin gam dang ah sangmang puak khiat zong hong kipan ta uh hi.

            Hih nasepna lian pipi te mai a nawtna dingin Pasian in mipi a makaihna pen Mrs. White tung tawna kam tawh genna a hi zongin, lai tawh gelhna a hi zongin hong sawlna bangbang zui-in a khangto a hihi.

            Hun masa lai-a, thu kizak saknate pen amah mah lai khakna pan leh, Tulai Thumaan cih thu kizak sakna (tadensa) neih masak pen sung pan a hi zongin kizang pen hi.  1851 kumin laimai 64 a pha "A Sketch of the Christian Experience and Views of Ellen G. White a kici aibu no masa pen Mrs. White in khen khia zo pan hi.

            1855 kum kipat cil lamin, Testimony of the Church a kici min pua, lai hawm dal pawl khat a nambat a pai toto te kihawm khia leuleu hi.  Hih laite tawh Pasian in Ama mite hong thuhilh, hong telkheh, a hunhunin thupha hong pia-a, hong sitin hong makaih hi.  A kisam banga zat theih dingin, 1885 kum ciangin tua thuhilhnate bu 4 kisuahin laibu-in ki bawla, a baana om laite tawh 1889 1890 sungin Testimonies for the Church ci-in bu kua kipha to sakin kikip sak hi.

            White-te nupa in ta 4 nei uh hi.  A tapa upa pen Henry Kum 16 a phak dong nunta-a, a taneu pen Herbert kha 3 a phakin si hi.  A ta laite nih Edson leh William a khang ham dong uh nungta uha, Seventh-day Adventist pawlpi nasepna sungah nasem muanhuai te suak uh hi.  General Conference-te' deihna a zuihna-in Mrs. White 1885 kumin, Europe ah pai hi.  A kipan tung tua gamte thahat sak ding, mainawt sak dingin, kum 2 sung va om hi.  Ama omna inn Basel, Switzerland ah koih a, a hih hangin Europe khang lam, laizang, leh sak lam gamte zin kawikawi-in pawlpi kikhopna, thu-um mite kikhopna tuamtuam te ah va kihel kawikawi hi.

            Kum 4 sung America ah hong ciah kik khit ciangin, General Conference-te' sawlna a manna-in, kum 63 a phak lai takin Australia ah va pai leuleu hi.  Tua lai takah kum 9 va oma, nasep kipat tungnate va makaihin, va khang sak hi.  A diakdiakin pilna lam leh zato lam va pan khia pha deuh hi.  1900 kumin Mrs. White hong ciah kika, America nitumna lam gam St. Helena, California ah 1915 kum a sih dongin om hi.

            Mrs. White in a nasep sung America ah lum 60 leh gam dang ah kum 10 valte sawt hun sungin, mangmuhna 2000 val ngah hi, gim ing, tawl ing, ci lo-in, mimal te, pawlpite, mihon kikhopnate leh General Conference kikhop nate ah, hih ih nasepna mai a nawtna dingin ngaihsutna pia-in, makaih-in pantah to hi.  Pasian in ama tunga hong pai sak thute, a mawkmai sak om lo-in, mipite hong hilh sawn teekteek zel hi.

            Ama laigelhte a vekin laimai tulza val dim hi.  Lai tawh gelha hong puak thute, mimalte tungah a hi zong-in nipi kaal siala kihawm khia lai thuzaksakna bute ah a hi zongin a laibu tuam mahmaha kibawlte a hi zong-in, ih ngah thei hi.  A thupuakte in Lai Siangtho tangthute, nisial Khristiante' gamtat zia dingte, cidamna ding thute, pilna lai siamna ding thute, thupha tangkona ding thute, a kizang pah ding thute ngen a hihi.  Leitunga pau nam lian zaw deuhdeuh te tawh ama gelh laibu tuamtuam bu 46 bang kikhen khia khina, bu awn tam pipi kizuak khia khin hi.

            Kum 1909 kum, Mrs. White kum 81 a phak lai takin General Conference kikhoppi a pai dingin Continent khengin hong pai hi.  Tua baanah kum guk a hin' lai sungin a laigelh ding te zo siang to hi.  A nuntakna a bei kuan a laigelhna khat ah, "Ka nuntakna a om lai-a, a bei zongin, ka laigelhte in thu gengen lai dinga, a nasepte uh hun bei dongin mainawt ding hi," ci hi.

            Khalauna omlo, muanna tak tawh July 16, 1915 ni-in ama teenna inn sungah amah si-a Battle Creek, Michigan gam Oak Hill han ah, pasal leh a tate kiangah a tawlnga dingin kivui hi.

            A nasep pihte, a pawlpi leh a innkuan pihte mahmah dongin, Mrs. White pen zahtakin, nu hoih, nu hanciam, nu taangtai sak, biakna nasep gim thu gen ngei lo, ci-in a paakta ciat uh hi.  Amah in pawlpi zumte pen a malnei-in len ngei lo hi.  Pawlpi in hi ta leh, amah mah in hi ta leh, amah pen Pasian in A mite' tunga a thuzak sakna 'kamtai nasem' ci-in ngaihsun uh hi.  Amah in kuamah tungah huhna ngen ngei lo-a, letsong kipia te zong ama nop tuamna dingin zang ngei lo hi.  Ama nuntakna leh a neihsa khempeuh Pasian nasepna dingin ap tawntung hi.

            A sih lai-in, Nipi sial magazine "The Independent' (thu zaksakna lai minthang khat) editor pa in, August 23, 1915 ni-a suak sungah a hin lai-a a nasep hoih gah pha te hih bangin gelh hi: "Amah in a mangmuhnate ah upna kip a nei hi.  A nuntakna tawh lei ngam hi.  Kha lam kisaktheihna nei lo-a sum siangtho lo zang ngei lo hi.  A nuntakna in kamsang ding maha manpha leh, a kilawmin nungta hi,' ci-in suak sak hi.

            A sih madiakin Mrs. White in makaite lakah 'Muante committe khat phuana, amaute a laigelhte kama khen khia-in hawm khiat beh zel dingin ap hi.  Leitung bup Seventh-day Adventist headquarters Washington D.C., USA-a General Conference zum ah, hih 'Muante' Board in, Ellen G. White laigelhte mangpau-in theh khia uha, pau dangdang te-in zong a bupbup a hi-a a bu phelphel in a hi zongin theh khiatna ding hanciamin na sem uh hi.  Mrs. White thuhilhna om sa te, tadensa pan a hi-a, ama khut gelh om laite pan a hi zongin, suak sak zel uh hi.  Hih laibu zong tu-a ih gen Board te thupiakna tawh a ki hawmkhia hi pah hi.

Source: Pawlpi Thu Lamlak 

Thursday, April 16, 2015

SINNA 4. April 18 - 24 "NUNGZUI DINGA SAPNA"


NIPINI (Sabbath) Nitak lam Apr. 18
SIM DINGTE: Luke 5:1-11, Luke 6:12-16; Luke 9:1-6;
Matt. 10:5-15; Luke 10:1-24; Luke 9:23-25; Matt. 16:24-28.

KAMNGAH: Mi khempeuh kiang ah Zeisu in: "Mi khat
peuh in kei hong zuih nop leh apumpi nial a
Ama singlamteh nisim pua in hong zui ta
hen." (Luke 9:23).

"Nungzui" ih cih pen sangnaupang, mi cih bang a
ata mi khat peuh ahihi. Laisiangtho sung ah hih kammal
250 vei val bang om a Sawltak sung leh Lungdamna thubute
sung ah tamdiak hi.

Nungzui hihna in lungsim thalawp sak a lungsim
tawn'bawl in Pasian leh mite tawh ih kizopna ah hanciamna
sang pen kisamh hi. Khazih tung ah muanhuai takpina leh
athupuak ah nuntakna lo tawh nungzuihna cih om thei lo
hi. Hih sang a athupi zaw bang dang om thei ding?
"Pasian in mite ahih bang un sam a Ama nasepna
ah pantah hi. Ama tung ah ki pumpiak kul hi. Pasian Kha
Siangtho ih san ciang in akisam pilna siamnate hong kilang
ding hi. Kha Siangtho makaihna nuai ah lungsim ngaihsutnate
Pasian ah kipumpiak in hong khangto ding a Ama
deihna tawh kituak telsiam in hong semkhia ding hi. Azawngkhal
zialehtongte hong thakhauh ding hi. Muanhuai tak a
omna tungtawn in Amah tawh kikhawl khawm in Lungsim
leh omziate ah Amah kisunn semsem ding hi. E.G. White,
Khangcin lunggulh, D.A. p. 251.

Tu kal Zeisu in anungzuite asapzia tungtawn in Ama
nasepna ih zoptohna ah ih sin theih ding thute ih en ding hi.

NIMASANI (Sunday) Apr. 19
Mi Amante (Luke 5:1-11)

Simon leh Andrew te in zan tha pai in na sem
tangtangh uh hi. Ngabeng nasep asiam mahmahte hiuh a,
bang hun a tawlnga ding cih zong thei uh hi. Zan thapai
nga bang mah man lo uh hi. Lungkia thanem a aom lai tak
un amau ngaihsut tawh kituak lo sawlna ngah uh hi: "tui
thuukna lam ah pai un la ngente vapai un" (Luke 5:4, NIrV).
Peter in lungkiatak leh lamet bei tak in adawn kikna ah:
"zan thapai ka sep uh hi a bang mah kingah lo hi ven; nang
cih mang ung ei leh . . . ." (aneu 5, NKJV).
Hih ngabeng siam mahmah te tung a thu apia
khutsiampa kua hi mawk hiam? Simon in thudon lo thei
lua hi. Ahi zongin Zeisu hehnepna sa te leh thuhilhnate in
huzap nei lo thei ding hiam? Tua hi a, adawn kikna ah: "na
cih bang mang ung ei leh!".

Nungzui ih hih leh sin ding amasa pen thu in Khazih
kammal man'na ahihi. Andrew, John leh James te'n zong
agimhuai zan teng pen ngamat honpi teng tawh lametna leh
lawpna ading phalvak hun hong tung hi ta hi. Peter zong
tha khat thu in khuk din in agenna ah: "ka geinai ah om
ken, kei mawhna tawh akidim mi hi ing" (aneu 8, NKJV).
Pasian sianthona leh ih ninhuaizia theihna in nungzuihna
vai ah athupi kahlei dang khat ahihi. Isaiah in tua kahlei
tawn khin hi (Isaiah 6:5). Tu in Peter in zang leuleu hi.
Luke 5:1-11; Matt. 4:18-22; leh Mark 1:16-20 sim
in. Tua apiang na lamdang, ngabeng siamte lamdang sak
thu, Peter kipulakna, leh Zeisu' thu neihnate ngaihsun in.
Hih thupiangte sim kim in. Khazih nungzui suahna lampi a
thupiangte vai bang hong gen hiam?

"Lau kei in. Tu a kipan mite na man ta ding hi"
(Luke 5:10, NKJV). Ngabeng pana mi akikhel sakte suahna
in thu nasia mahmah hi a: Zeisu ah kipumpiak kul in,
1. Thanemna leh mawhnate phawkna,
2. Theihkholh loh khat tang a nungzuihna lampi ah
thatang ding a Zeisu upna tawh zuatna, leh
3. Khazih leh Ama tung bek a kingak dennate ahihi.
Ngabengte nuntak' genkholh theih om lo in lauhuai
hi. Tuihual gilo nawk kul a mailam thu genkholh theih
omlohi. Mi kikhel sakna vai zong tua bang mah hi a, ahi
zong in Topa in hong kamciamna ah, "laukei in" hong ci hi.
Nungzuih ih cih baih lo hi. Nopna dahna leh asuk ato om a,
hi mah leh khat tang a pai cih om lo hi. "Lau kei in" hong ci
pa in amuanhuai nungzuipa tonpih den hi.
Peter mawh sutna ngaihsun kik dih in. Amawhna
in Zeisu kiang pan kikhenkhia nuam sak hi. Eite Pasian
kiang pan hong sawnkhia nuam bang mawhna hiam?

NINIHNI (Monday) Apr. 20
Tua 12 te Telna (Luke 6:12-16)

Ei leh ei nungzui a kibawl tawm theih hi lo hi. Zeisu
sapna ih san'na hang ahihi. Luke genna ah Zeisu in Peter,
Andrew, John, leh James (Luke 5:11; Matt. 4:18-22 te sam
khin a Levi Matthew, siahdongpa zong sam hi (Luke 5:27-
32). Tu in lai at pa Luke genna ah Zeisu in 12 te hun dik tak
ah tel hi. Khutzawpa Nipini (Sabbath) a adam sak khit ciang
in (Luke 6:6-11), Pharisee te in Zeisu thah nading gel kipan
uh hi. Tua hi a, Topa in anasep adal kul a, singlamteh ah
asih khit ciang a tua nasep azom ding nasem hon khat tel
kul cih thei hi.
Luke 6:12-16 leh Luke 9:1-6 sim in. Hih munte in
nungzui makai 12 te asapna vai bang hong gen hiam?

Zeisu azui mi honte lak ah nungzui tampi om hi.
Sangnaupang in asia azuih bang a azuite ahi uh hi. Khazih
nasep pen hilh mawk bek hi lo in hotkhiat mihon, pawlpi,
ahotkhiatna thupuak leitung khempeuh ah atangko ding
uh thu ahihi. Tua ding in nungzui bek ahi lo kisam a, "tua
teng pan in ateltuam 12 te sawltakte cih min guan hi" (Luke
6:13, NKJV). "Sawltak" cih akhiatna in thutuam ading a
kisam tuam mite cihna hi. Luke in hih kammal 6 vei
alungdamna thubu ah na zang a sawltak thubu sung ah 25
vei val (Matthew leh Mark ah khat vei tuak bek) na zang hi.
12 te akitelna pen pilna, hauhna, lang'na, siangtho,
kilawm ahih man hi lo hi. Amaute in mi mawkmawkte sung
pan: ngabengte, siahdong khat alunghei nei khat leh lehekpa
asuak khat ahi uh hi. Amaute vai khat ading a kisam hi a:
kumpipa leh agam huam ading a sawlpi ding te ahi uh hi.
Pasian in mite sam a amah thei a akipuah uh leh
Ama na asem ding in kisin sak hi. Paubang lo ahih man uh
hi lo in Amah thei a Khazih hehpihna tungtawn in thumann
a agamtat uh leh Amah sun semsem thei ding uh hi. E.G.
White, Khangcin Lunggulh, D.A. p. 294.

Ei zong ih kicin loh hang, kipan in mapang ni.
Midangte zong akicing hi tuan lo uh hi. Kha lam thu ah
akhangto san ih hihi. (Midangte ih deih zah a akhangto kei
zong un!). Tua bang teng kawmkal ah amau hih thei bang
in sang phot in koici sepkhawm thei ding ih hi hiam?

NITHUMNI (Tuesday) Apr. 21
Nungzui Ding a Puahna leh Thupiakna (Luke 9:1-6)

Luke 9:1-6 leh Matt. 10:5-15 sim in. Hih munte ah
Zeisu in amaute asapzia pan bang kha lam thumann ih sin
thei ding hiam? Luke in nungzui ding a puahna leh nungzui
suah sakna vai thu thum in na gen hi.

Amasa pen ah, Zeisu in amaute samkhawm hi, Hih
sapna pen Christian nasepna leh Christian kammal zat ah
thupi hi. Ih sepna ih bawlna a ih kihelzia hong suak hi.
Nungzuipite in Zeisu sapna sang in, Ama kiang zuan in,
"om khawm" ding uh hi. Zeisu sapna mang in Ama tung a
kipumpiaknate pen khut khat tawi bang a mite leh Pasian
tawh sepkhopna ahihi. Tua kipumpiakna in masuan picin
na ding in thupi mahmah hi.

Nihna ah, Zeisu in vang leh thu neihna amaute pia hi.
Zeisu in Ama nasemte khut hawm in paikhia sak lo hi. Ei tha
tawh Ama na asem ding in hong koih mawk lo hi. Ih pil ih
teina, ih gualhuaizia, ahihkeh neihlehlamhte in Ama nasep
zawh nang in vang nei lo hi. Pilna siamna leh vang hong pia
Khazih ahihi. Greek pau in "vang" pen dynamis hi. Tua
kammal pan khuavak tha apia "dynamo," leh "dynamite"
halkhapna cih kammal hong pai hi. Mual tung teng azan sak
thei tha zong pia hi. Zeisu' hong piak vang leh thuneihna in
dawite leh agelnate uh zo mang thei hi. Zeisu in ih vangliatna
ahihi. "Mihingte in Pasian deihna tawh hong kop ciangin
hong vang lian mahmah hi. Ama hong sawlnate Ama tha
tawh kisem ding hi. Pasian sawlnate Ama panpihna tawh
mite in sem uh hi". E.G. White, Khazih Gentehnate, COL
p. 333.

Thumna ah, Pasian gam thu genna leh cinate dam
sak ding in sawl hi (Luke 9:2, NKJV). Thuhilhna leh dam
sakna tawn khawm hi. Nungzuite masuan in mi pum vekpi
kepna donna hi a; pumpi, lungsim, leh kha kihel khawm hi.
Mawhna leh Satan in mi pum hong mancip hi. Tua ziak in
mipum buppi Zeisu' vang siangtho sung ah a om kul hi.
Mi khat peuh in Khazih akipumpiak ciang in akawm
kal ah bang mah a om loh ciang bek in nungzui hoih suak
thei hi. Khazih leh nungzuite kikal ah ngun leh khamm ahi
a nu leh pa, tu leh ta, sihna leh nuntakna, tu ni leh zingciang
vai tuamtuamte a om lo ding ahihi. Khazih, Ama gam, leh
amangthang hih leitung a teci pan ding pen na dang teng
sang in thupi zaw hi.

"Na khualzinna ah bang mah keng kei in" (Luke 9:3,
NKJV). Ih tel ih ngaihsut ding a thupi bang thukhun hih
mun ah hong kilak hiam?

NILINI (Wednesday) Apr. 22
70 te Puak Khiatna (Luke 10:1-24)

Luke 10:1-24 sim in. Kha man ding a 70 te
puakkhiatna pen Khazih leh Satan kikal kikingkalhna kawm
kal vai ah bang hong hilh hong thei sak hiam?
Zeisu nasep sung in nungzui 12 sang tam zaw te in
zui uh hi. Peter in thu um mite kiang ah Judas tang tel ding
agen in mi 120 val bang pha hi (Sawl. 1:15). Paul genna ah
Zeisu van akah ma in nungzui 500 val bang pha hi. Tua hi
a, mi 70 te asawlna ah atam zaw om lai cih ki thei hi. Atel
tuam te agen hi bek zaw hi. Galilee gam khuate ah pai a
Ama pai theih hun ading a kiging khol sak ahihi.
70 te vai Luke bek in hong gen hi. Hih pen nasep
ding angaihsun den Luke om dan ahihi. Leitung bup huam
ngaihsutna tawh lai at pa zong ahihi. Nanbat 70 pen
Laisaingtho sung leh Jew te tangthu ah atuam deuh lim la
hi. Piancil thubu in Noah tate pan a piang minam 70 na
ciamteh hi. Moses in ahuh ding mi upa 70 tel hi. (Gamlak.
11:16, 17, 24, 25). Sanhedrin upa pawl mi 70 pha uh hi.
Hih pen Zeisu in 70 asap vai tawh kizopna om maw cih ih
thei kei hi. Athupi ah Zeisu pen pawlpi ading a makai sin
sak pa khat ahihi. Vang leh mawh puak mi tawmcikte tung
bek ah pia lo hi. Anungzui mi tuamtuamte huam kim hi.
Mi 70 te hong tun kik uh ciang in lungdamna leh
lawpna tawh kidim uh hi. Zeisu kiang ah: "Topa aw, dawite
nangawn in na min tawh ka gen uh ciang in mang uh hi" ci
uh hi (Luke 10:17, NIrV). Gualzawhna pen thu gente' nasep
hi lo a, amaute pen lungdamna thu gente hi bek uh hi.
Gualzawhna pen "nang min" - Zeisu tungtawn ahihi. Zeisu
min leh vang lungdam thutangkona masuan ah gualzawhna'
laigil ahihi.

Zeisu in 70 te gualzawhna thu lamdang 3 gen hi.
Amasa pen tangkona ah gualzawhna, dawimangpa
gual lelhna, (aneu 18).
Anihna ah, nasia taka asemte in Zeisu kiang pan
vang ngah uh hi (aneu 19).
Thumna ah, nasemte lungdamna pen leitung a
nasepte tawh hi lo in amin uh vantung ciaptehna ah akigelh
man hi zaw ding hi (aneu 20). Satan kiang pan hotkhiat te
vantung in lungdam pih hi. Topa gam a hotkhiat mi in
Satan gelnate zawhmangna ahihi.
Luke 10:24 sim kik in. En ih muh khak kamsangte
leh kumpite in amuh nop amuh loh uh bang te khawng
hiam? Eite ading bang khiatna aneih kul hiam?

NINGANI (Thursday) Apr. 23
Nungzuih Thamanh (Luke 9:23-25)

Socretes a Plato hi a, Gamaliel a Saul ahihi. Biakna
makai tuamtuamte in nungzui muanhuai nei tek uh hi. Zeisu
makaihzia leh leitung makaite makaihzia bang kilamdang
pi pen hiam? Adawnna ah leitung makaite mi ngaihsutna
ah kinga uh hi. Zeisu nungzuite ahi leh Zeisu in hih leitung
a asep abawlte tung ah kinga uh hi. Nungzui hihna pen
Khazih' thuhilhte leh mihingte hotkhiatna dinga asepte' tung
ah kinga hi. Zeisu in anungzuite kiang ah Ama tung ah ki
ap siang a, asinglamteh uh pua in amakaihna zui ding in
thu pia hi. Calvary khekhap azuih kei uh leh Christian
nungzui hihna aom lo suak hi.

Luke 9:23-25; Matt. 16:24-28; leh Mark 8:34-36 sim in.
Christian hing akici khat peuh ading in athupi
mahmah thupuak bang hiam?

Christian nungzui hihna thu in gumpa leh gupkhiat
mite kizopna vai ahihi. Gupkhiat te ih hih man in gumpa
nung azui ding ih hihi. Tua hi a, Paul in, "singlamteh ah
Khazih tawh ka si khawm a kei ka nungta nawn kei hi. Ahi
zong in Khazih in kei sung ah nungta hi" (Gal. 2:20, NIV).
Luke 9:23 ah nungzui hihna mawhpuak manh hong genna
ah: mi khat peuh in ka nung hong zuih nop leh ama deihna
nial in asinglamteh pua in ka nung hong zui ding hi. Hih
kammalte ngaihsun in: "nial," "puak," leh "zui" Peter in
Zeisu anialna ah nial cih kitel muh thei hi. Peter in "Zeisu
thei keng" aci ahihi. Tua hi a nungzui ding a sapna in eima
pumpi nial ding cih ciang in, kei ka om nawn kei hi; kei ka si
ta hi. Tua mun ah Khazih anuntak kul hi (Gal 2:20). Nihna
ah, nisim a singlamteh pua ding cih thu in ei thua tat
ngeilohna ahihi. Thumna ah, ih zuih ding ih mungtup pen
Khazih leh Amah bek ahihi.

Zeisu in nungzuih mawhpuak man hong telsuutna
hong lak hi (Luke 9:57-62). Zeisu ma a bang mah om lo hi.
Amah bek mah lawm leh kikholh pih pi pen, sepna leh
biakpiaknate ah zong hi ding hi. Christian nungzui hihna ah
ei vai ah sih ding pen ih tel hi lo in akul ahihi! "Khazih in
hong sap ciang in, hong pai in la, hong si in. . . . Akibang den
hi a - Khazih sung ah sih ding ahihi. Amanh hong sap ciangin
ih milui asih kul hi. . . . Ama angsung vai a sikhinte bek in
Khazih zui thei ding uh hi" - Adapted from Dietrich Bonhoeffer,
The Cost of Discipleship (Newyork: The Macmillan Company,
1965), p. 99.

Khazih nung na zuih bang zah ciang dong bei lawh
na hi hiam? Na dawnna khauh ngaihsut in. Bang khiatna
nei hiam?

KIGINNI (Friday) Apr. 24
SINBEH DING: "Singlamteh ih puak ciang in ei nuntakna
pan akipaikhia ahihi. Khazih van apua thei ding mun ah
hong koih ding hi. Ama hakkol pua lo in Khazih kizui thei lo
hi. Singlamteh liik khia a pua in anung zuih kul hi. Zeisu
hong toona tawh ih deih zia aki bat kei leh, ei lunggulhnate
ih nial hong kul ding a, ih lunggulh pen paikhia in, Khazih
khekhap ih zuih kul hi." E.G. White, Sons and Daughters
of God, p. 69.

KIKUP DINGTE:

1. Nilini sinna a Luke 10:24 sung a dotna en kik ni. Tu lai
a eite'n ih muh "kamsangte leh kumpite' '' muh nop amuh
khak loh te uh bang khawng hiam? Genkholhna thute
tangtunna vaite sem zong? Dan. 2, 7, leh 8 te amau
hun in amailam pek ahi lai tampite tu'n eite ading in
tangthu hi ta hi. Adangdang bang teng zong om lai hiam?

2. Zeisu thu genna sung a leitung khempeuh ngah a,
anuntakna atanpa vai ngaihsun in. Bang gen nuam hi
a? Honkhia nuamm kisa a asih zawk sop vaite e leh?
Bang cih nopna? Thu um lo mite'n angsung khual takin
hih leitung vaite sem hi leh zong thu khat hi mah lo
maw? Amau tua bek mah anei a kingaihsun uh hi ven.
Zeisu thu aum eite ading in zong hih leitung bei a athak
akipan ding hi ta hi. Tua nangawn atam ngah ding ki
tuh tha pai sawn lai? Hih kha lam thu a alauhuai thangg
pan koici ki dal thei ding ih hi hiam?

3. Luke 10:17-23 sim in. Dawite nangawn in Zeisu min
tawh acih bang uh aman ciang in alunglawpzia uh
ngaihsun thei hang. Zeisu dawnna en leng. Tangkona
nasemte tel ding athupi hong gen bang hiam?


4. Eite sang a Khazih telna hang a athuaksia zaw
Laisiangtho sung a kihel lote vai ngaihsun leng? "Hih
bang mite in bang tann uh a? Khazih nungzuihna hang
in bang tuak uh hiam? Kei zong tua bang mah in ka om
ngam diam?"


DOTNA LEH DAWNGNA TE

DOTNA LEH DAWNNA TE

Dotna: Tua ahih leh mi pawl khat, bang tan sung hiam aw khat si khin, ahong thokik te in, a sih lai in vantung mi na mu a, vantung gam ah hong pai pih uh, vantung gam ah vak kawikawi un acih te amann mah dia?

Dawnna: Mann lo, tulai mi pawl khat te, sihna pan athokik akici mi tampi tak te in, asi sa te leh a hu dip te khawl in hun saupi vei sung si bang kek in a om uh hang in, ataksa akhauh gega khin masiah na si taktak lo cih pen Siavuan (doctor) siam te in hang santak in na gen khia hi.A mangmuhna a amuh uh leh a vantung gam a avak kawikawi na agen te uh leh Lai siangtho a vantung gam agen na tawh na ki leh bulh zel hi.Mangmuhna a mu ahi phial zongin Satan ii muh sak hi ding in ummawh huai hi.Lai siangtho a misi thokik te leh ii muh te khempeuh in asih lai in bangmah amuh thu kam khat na nangawng gen ding nei peuhmah lo hi.
Zeisu mahmah zong han pan in ni 3 na ah athawhkik lai in, bangmah gen ding na nei hetlo hi.Lai Siangtho in,"mi si te in bangmah theihna nei lo," cih in siang tak in hong hilh laitak in, mi si thokik aki ci te in asi lai in vantung gam ah vak kawikawi leh leitung na khempeuh te, a innkuan pih te thu te thei bang a agen uh pen zuau khem a agen uh hi lel hi.Mangmuhna amuh taktak ahih leh pen silo cihna ahihi. A hih kei vek aleh Satan in mangmuhna apia cih na hibek ding hi.Tua ahih man in hih pen Lai Siangtho tawh kileh bulh ahih man in hih pen umthei ding nam hi lohi.

Dotna: Mi pawl khat pen tawnvei sung si in, hong nunta kik a, vantung gam a avak kawikawi na thu ten a gen thei uha, na vak kawikawi taktak lo hi ding hiam?Sih khit lian leh apusuak thei kha nei kei leh vantung gam ah vak kawikawi thei ding ahi hiam?

Dawnna: Tawnvei sung hong sipak te in vantung gam ah avak kawikawi ci a akigen te ii thu gen pen na kibang lo thei mahmah hi.Wales gam a tawnvei sung si pak a, thokik hi a akithei vantung gam ah avak kawikawi a kigen te in- vantung gam pen zaang gam zaang munnuam mahmah leh azai mahmah bang in gen hi.Scoltland gam ah zong a si, thokik inzong vantung gam pen mual leh guam te nuam mahmah bang in na gen lel hi.Ni dang lai a Mizo pi leh pu te hun lai a si a, thokik ci a akigen te inzong , Rih bual te, Rih a pak te na mu uha,"mi si te pen Rih dil kantan in mi si khua ah na pai zel uhhi," ci in kihilh ngei uh hang ahihi. Nungak ma a asi te pen Pawla thal tawh na kap in Va ak in na tu gawp thei ci in kihilh uh ahih man in nidang lai in misi thokik ci a kihilh te in Pu Pawl thal kap te, Va ak te van gam ah mu in na gen uhhi.

Khristian ii suah khit na ngawng in zong sih lian leh vantung gam kitung in kihilh ii hih man in, si a thokik akici te in vantung gam ah vak kawikawi in kigen uhhi.A vantung gam muh dan uh nak ki bang hetlo uhhi.Lunglei khua kiang a Zotlang khua a pitek khat Bawngeka pi akici pen Voksa hai mahmah khat ahihi.Tawn vei sung na si in, hong khanglo kik in,"vangam ah ka pai a, van gam ah Vok tukguk ka go uha, kan ne dektak man uha, mi te in hong awtsan hong awtsan uha, ne man lo in hong tuaksuk kik hing," na ci hi.

Singtang khua a teng pitek khat si thokik hi acih zong,"vantung gam pen na thupi mahmah hi,a puansilh nikten te limlim zong, kum 30 ciang to ding vive hi," na ci hi.Zotlang khua a Ranga pa pen sun thapai ciang dong bang in na si a, tu lai hun bang in hi leh naphum man ding uhhi.Lum kuan ding ciang in hong khawng lo kik a, " bang a na muh ?" na ci uhhi.A mah in "Bang a ka muh ding, si hi ven ," na ci lel hi.

Kawnpui khua a mi si thokik akici khatpa in zong," Ka si a, vantung mite in vantung gam ah hong paipih uha,ka luang pen taih khedap(shoe) bang lel bek in ka mu a, hong kahkah te uh zong thupi ka sa kei lua a, vantung gam ah pen vantung mite in inn lianpi azai mahmah anuam mahmah ah hong lutpih a, nuam mahmah in,"Hih pen nidang ciang a na omna ding hi" hong ci hi.Asawtlo in hong paipih leuleu in, ka omna inn kiang lampi ah meisa nasia mahmah hong kuang khia ziahziah hi.Gupkhiatna ngah lo mite kha pen mei kuang sung ah na tau ziahziah uhhi.Vantung mi in," hua lai a mite pen gupkhiatna ngahlo mite ahi uhhi,hua hell khuk sung ah pen atawntung in kang ding uhhi, nang na hih leh hih pen na omna ding" hong ci hi.Ahih hang tu in om suak thei lo ding hi teh, leitung ah hih thu na hilh in, hong ci in, tua ahih man in ut lo pipi in kong pai khia a, anunta kik ka hihi" ci hi. Vantung gam aa a inn kiang ah hell khuk om ahih leh,hell khuk kiang a om deng ding pen nuam khawl lo ding cih thei hi.

Hih lo adang tampi tak, vantung gam ah pai a kigen, gen khin zawh loh in tampi tam na om hi.Ahih hang in, a thu gen te uh leh avantung gam gen te ahih uh leh kibang kim khin hetlo uhhi.Hih pen zuau phuah ahihna ki nak lat mahmah hi.Lai Siangtho sung ah mi si thokik bang zah hiam aw khat kimu a, Lazarus, Zair tanu, Dorkas, galkap bupa ta te……Hi bang a Lai Siangtho sung a misi thokik te ahih uh leh asih lai uh bangmah gen ding nei lo uhhi.Tua hi a misi thokik akici te pen nasi taktak lo cih pen kitel mahmah hi.

Mi a sih taktak kei a leh alungsim in ngaihsut tuamtuam na nei in. sih ding in akingaihsun ahih uh leh a up dandan in vantung gam ah pai kawikawi hi ding in upmawh om hi.Satan in zong a up na tawh kituak dan ding in mangmuhna bang in na musak cih ih theih ding ahihi.Lai siangtho tawh kilehbulh mahmah ahih man in hih pen thu mann hilo cih pen thei cian ding kisam hi.

Bangbang ahi zong in , ih gen sa mah bang in Lai Siangtho sung ah soul cih leh spirit cih pen 1700 vei val bang na om in,ahih hang in tua pen taksa paalo inzong amah bek a nunta leh gamtang thei kha bang a genna khat mahmah omlo hi.Sihna leh sihkhit ciang a omdan tawh kisai thu ah pen Lai siangtho gen (gelh) pen um leng muan huai pen ahihi.

Pulaakna:Mihring:Siam ANihdan & Thih Hnu Awndan Tur cih laihawm pen Mihing:Akibawl dan & Sih khinciang a omdan ding ci in Zopau tawh aki tuakthei pen ding a akilet khia ahihi….Zop lai ding. Thulu dang…Kamtuam pau or pau lam dang.

Cin Ngaih's photo.



Sunday, April 12, 2015

THEIHSAKNA LEH SAPNA


Dear Khazih Sungah Unai laizom teng,

Hong tung ding April 17-19,2015 ah Spicer Buaihpiakna om ding ahihman in U leh nau te aw nong uap ciat nang un kong sam uhhi. Tukum a om ngeinai lo Zomi buaih ngah a tam pen kum hi kha ding hi. Zomi sung pan in 17 bang pha ung. Kawlgam pen 20 bang pha thei hi ung. Hong gualzosak a, Zogam ken lak guaklak pan aa hong lamto tawntung Pasian in minthanna leh pahtawina tang tawntung ta hen. Amen. A nuai abangin min hong khak ing. Khialhna a om leh ngaihdam bawm ah........

Min                          Major              Khua

1.  Zam Khen Pau        M.A.Education       Chantakyi@ Kawlpi

2.  V. Khawl Zam Kim    M.A.Education   Sawbua

3.  Mung Kim Sing       M.A.Education   Kaptel@Kawlpi

4.  Pau Biak Sang       M.A.Education   Thuklai@Kawlpi

5.  Khual Sian Nem      M.A.Education  Nanphalong

6.  Cing Sian Nuam      B.A.Education    Sialthawzang

7.  Lun Ngaih Don       B.A.Education   Zampi@kawlpi

8.  Cing Za Khawm       B.A.Education    Ngente@kawlpi

9.  Cing Za Hau         B.A.Education   Talek@Kawlpi

10. Thang Suan Sum      M.A.Religion   Anlangh@Sakol Lam

11. Kap Do Thang        M.A.Religion    Zampi

12. Zam Suan Khai       B.Th Religion   Pyidawtha

13. Thang Muan Sang     B.Th Religion    Zampi @ Kawlpi

14. Than Min Tuan       B.Th Religion    Kawlpi

15. Thang Sian Hang     B.Th Religion    Tonzang

16. Nang Lian Mung      BB.A Bussiness   Anlangh

17. Go Sian Lam Dim     BB.A Bussiness   Nagphalong


Thupuak,

Kap Do Thang,

Pune, India



By,
K.D.Thang(TangPua)
'' KA KISUANTAK NA KHAT KA LUNGSIM SUNGAH OM DEN AA, TUA IN, " HUH DING A KI TANGSAMTE KA HUH ZAWH LOHNA AHIHI" -BY KAP DO THANG

E-mail:Sophiathang@gmail.com


Saturday, April 11, 2015

Zo Phualva Thupuak - Volume 05, Issue 08

A Sung aa Om Thute:

PASIAN' HOTLINE
KAAL SUNG NASEPTE
  • Sabbath Thupuak
  • Dorcas Program
  • Adventist Youth
  • 13th Sabbath Program
  • Bible Study & Home visit
  • Burmese Bible Letsong
  • Kum khat cin LUngdam Kohna
  • Cheras Homecell
  • Hang Tuah HOmecell
  • Hehnep Hun Bawlna
  • Sunway Homecell
  • Subang Homecell
  • Dorcas Lawmbawm
  • Thungetna Khawk

THU ZAKSAKNA
  • Pawl Lutna
  • ZSM / CDK
  • Laibu Hoih Pawlkhat
  • Homecell Zaksakna
  • Lungdam Kohna
  • Church Address

PASIAN' HOTLINE

 Tuhun ciangin cell phone neilo ki om nawn lo aa, phone neilo in ki om zo nawn lo uh hi. Midangte tawh kizopna ding phone neih loh pak sung na-ngawn, cimlua in kilung leeng gawp thei hi. Thungetna in Pasian' hopihna (hotline) ahi hi. Thungetna tungtawn in Pasian in koi-koi ah ih om zongin eite hong vaan hi.

 

I.  Thungetna ih cih in

          Thungetna cih tawh kisai akhiatna atuamtuam in kibawl hi. A tatak in thungetna ih cih in Pasian tawh kihona hi aa, ih lungsimteng Pasian kiangah lawmta bangin gen khiatna ahi hi. Kha huih dikna zong kici hi. Thungetna sunga kihelte in paaina leh phatna, lungdam kohna, ngetna, thumsakna, Pasian thu lungngaih dide na leh daih dide-na ahi hi (1 Tim. 2:1-2; Mang. 5:13-14; James 1:5; Zech. 2:13).

 

II.  Thungen ding Sapna

Jesu in thungetna ah eite a' ding limpha hong lak hi (Mark 1:35; 6:46; Luke 5:16; 6:12; 9:18, 28, 29; 11:1; 22:41, 44). Jesu in zong thu na ngen hi (Matt 26:39,42,44; Luke 23:34, 46; John 11:41-42; 12:28; 17:1-26). Jesu in thunget dan ding hong hilh hi: Topa' thungetna (Matt 6:9-13). Jesu in thungen dingin eite hong sam hi (Matt 5:44; 7:7-11; 9:38; 24:20; 26:41; Luke 18:1; 21:36).

 

III.  Pasian' Hong Dawn'nate


1. Pasian in thungetna awl-mawh lo

Khat veivei Pasian in ih thungetnate hong awl-mawh kei ci-in mite'n ngaihsut thei uh hi, a taktak in tua in thu dik hilo hi. Pasian in ih thungetnate lam tuamtuam in hong dawng (1 Sam. 28:6) aa, Ama zia bangin a tate hoih nading in hong sem hi. Ih ngetnate sung pan hong dawn pah lo tawm khat bek om hi. Tua in Pasian langpan' in gal bawl napi hangin, haksat hun ciang Pasian kiang kikona ahi hi (1 Sam. 28:6; Late 18:41).


2. Pasian in ih nget nate hong pia lo

Thuhilh kikna 3:26 sungah Pasian in Moses pen gam ciamna sung lut dingin phal lo hi. Ahang in Moses in ama' thuneihna tawh nasem aa, Pasian' deihna alangpan man ahi hi (Gam. 20:1-13). Moses ii ngetna in ama lamet bangin kipia lo hi. Ahih hangin tua ngetna ahoih zaw lam in kipia aa, Moses pen vantung ah kila to hi (Jude 1:9; Matt 17:1-3).


3.  Pasian in ngetnate hong pia

Pasian in thungetnate hong za aa, ngetna bangin hong dawn'na Thubu mun tampi ah kimu thei hi. 'Na nget peuhpeuh uh kong pia ding' cih Jesu in hong kamciam zo hi (Matt 18:19; 21:22; John 14:13-14; 15:7,16; 16:23). Upna tawh thungetna in cina mi damsak aa, mawhna zong maisak hi (James 5:13-16). Elijah zong eite mah bangin mihing khat hilel napi Pasian in athungetna dawng hi (James 5:17-18). Daniel in zong thu ngen aa Pasian in tua thukhukte hilh hi (Dan. 2:16-23; 29; 10:12-14).

 

 IV. A muibun Thungetna a' ding Kisamte

          Pasian in thungetnate adawng dingin kiging tawntung hi. Lungsim siangtho takin upna tawh ih nget nak leh ngah takpi ding cih hi aa, anuai aa theih huai thute en leng:

1). Topa sam ding (Luke 11:9-13; Late 50:15).

2). Mawhna peel ding (Late 66:18).

3). Upna nei ding (Matt 21:22).

4). Jesu min suang ding (John 14:13-14).

5). Jesu sungah omna (Jesu tawh kizopna) (John 15:7)

6). Midangte tawh thunget khopna (Matt 18:19).

 

V. Thungetna leh Khamuanna

Nuntaknate pawl khat sungah Pasian' deihna koici bang cih ih tel siang pah kei hi. Tua bangpi tawh thu ih ngen veve aa "Nangma deihna bang hita hen" cih ih behlap hi. Tua thungetna sungah cidamna, sum-le-paai, nasep leh adangte kihel hi.


Ahi zongin, nuntakna pawl khat leuleu te ah Pasian' deihna kitel sinsen hi. Pasian' deihna koi bang cih thubu in hong lak tel hi. A kamciamte zong 1 John 5:14-15 ah kimu thei hi. Tua sungah Pasian' deihna tawh kituak in ih nget nak leh ih nget khit ma-in hong dawng khin ta ci hi. Pasian' deihna bang ih nget theih nadingin athupi thu nih na om hi:

1). Pasian' thupiak khempeuh in Ama' deihna kilang sak hi.

2). Pasian' kamciam khempeuh in Ama' deihna kilangsak hi.


Ih thungetna sungah Pasian' kamciam khat ngen (ahk) Ama thupiakte zuih zawh nading thahatna ih nget leh, Topa'n hih thungetna hong za khin cih khamuanna na ngah ding hi.


Pasian' kamciam pawlkhatte in, lungkhamna pan tawldamna (1 Peter 5:7), suahtakna (John 8:36),  Khasiangtho silpiak (Luke 11:13),  pilna (James 1:5), tawntung nuntakna (John 3:36), ih kisap khempeuh (Matt 6:33), adim nuntakna (John 10:10), mawhmaina (1 John 1:9).


Pasian' hong thupiak pawlkhatte in, thukham sawmte (Pai. 20:3-17), galte itna (Matt 5:44), lungdamna (Phil. 4:4), lungdam kohna (Ephe. 5:20), Christ thu lungsim sungah tengsak (Col. 3:16), lungdamna thu taangko (Mark 16:15), thu-um mite tawh kipawl khopna (Heb. 10:25).


Pasian' thupiak (ahk) kamciamte sunga khat peuh ka kisap leh, 1). Pasian kiangah tua ka kisap pen ka ngen ding hi. 2). 1 John 5:14-15 sunga Ama deihna tawh kituak in ngen leng hong pia ding cih a lamdang kamciamte ka gen ding hi. Ka upna thahat nangin tua thupiak / kamciamte ka kawk ding hi.  3). Ka ngetnate hong dawn manin ka lungdam hi. Keima nopsakna tungah ka kinga kei aa, Pasian muan in ka nei hi (Rom 1:17; Heb. 11:6). Tua bek lo, upna khauh nading thu ka ngen ding hi.


Tuni tuhun leh nisim nuntakna ah ih Pasian in a kimu thei Pasian ahi hi. Ama' deihna bangin lungkim ding ih khensat nak leh na lianpi hong sem dinga, ih ngetnate hong za in ei a' ding ahoih pen hong sem ding hi.  


? Ekkehardt Mueller