Tuesday, May 19, 2015

PAWLPI THU LAMLAK -KHAWKPI 37. KHRISTIAN PILSINNA

https://www.youtube.com/watch?v=-t4vjOsqwsE&feature=youtu.be



          Leitung tangthu sunga a thupi hun nunung ih naih hanhan ta hi. Tua a hih manin ei' sangte pana kipia pilsinna lam hamphatnate pen mun dang sangte in a piak tawh kilam dang ding a hihna zong ih theih ding thupi hi. CT, Iaimai 56.

          Pilsinna tawh kisai-a ih ngaihsut dan pen toi lua-in niam lua lai hi. A zai zaw muhna leh a sang zaw ngimna ih neih ding kisam hi. Pilsinna maan in lai sinna nam khat bek hi lo hi. Tu-a nuntakna ding kigin kholhna bek zong hi lo hi. Tua in mihing pumpi bup, mihing' nuntakna hun bup huam hi. Thatang, lungsim leh khalam hatnate kituak taka khantoh sakna ahi hi. Tua in a sin mite, hih leitung nasepna ah nuam a sa ding, hong tung ding leitunga nasepna zai zaw ah zong nuam a sa zaw dingin kiging khol sak hi. Ed, laimai I3.

          Pilsinna nasep leh tatkhiatna nasep pen pum khat hi kici thei hi. Pilsinna leh tatkhiatna ah "Jesu Khris a hi bulpi longal kuamah in bulpi dang a phah kei hi." Ed, laimai 30.

          Pasian tawh kilem dinga mihing bawl kikna, Piangsakpa' Iim a kilang sak kik thei dinga mihing' pianzia a hoih dinga domkangna in, pilsinna leh hilh pilna khempeuh ii ngimna pi ahi hi. Tua nasep thupi mahmah a hih manin, Honpa in vantung munpi nusia-in, nuntakna a sang zaw tawh kilawmna a ngah theihna dingun mihingte a hilh theihna dingin, hih leitung ah Amah mah a hong pai ahi hi. CT, laimai 49.

          Leitung tawh kipawl ngimnate, hihdante leh ngeina-te zuih khak ding baih mahmaha, Noah hun lai-a mite sangin eite in, ih nuntak hun tawh kisai hi ta leh, ih sep ding nasep lianpi tawh kisai hi ta leh ngaihsutna ih nei zaw tuan kei hi. Ih sangsiate in Judah mite' totna mun mah tawnin, Pasian' piak a hi lo ngeinate, gamtatnate leh khanglui thuciinte a zuih khak ding uh patauh huai den hi. Kim khatte in zongsatna luite len kenkon uha, a kisam lo thusinna a tuamtuamte khenglah tentanin, tuate' hanga hot khiatna a ngah kisa lai uh [230] hi. Tua banga a hihna uh tawh Pasian' nasep a thupi amaute in sem kha lo uha, sang naupangte' tungah pilsinna a kicing lopi, a maan lopi pia kha uh hi. 6 T, laimai 150,151.

          Pawlpi sungah na a sem ding, mite in Jesu a muh theihna dingin nasepna lam tuamtuam ah ih khangnote a pantah ding siamna a nei numei pasal ih kisam hi. Eite' phuh sangte in hih ngimna a neih ding uh hi-a, pawl dangte' phuh pawlpi sangte' paizia, leitung tawh kipawl sangpite' paizia a zuih ding uh hi lo hi. Paizia a sang zaw thamin pai dinga, upna maan lo them kha zong a lut lohna, a kideih lohna mun hi sak ding hi. Sang naupangte pen Khristian taktak hihna hilh dinga, Lai Siangtho pen a sang  bel, a thupi bel laisimbu-in ngaihsun ding hi. FE, laimai 231.

 

Pawlpi' Nasep Ding

          Zana ka mangmuhna ah a kikhawm khempeuh' Iungsim a phawng pilsinna lam kikuma om mi honpi khat lakah ka om hi. Kum tampi ih sangsia a sem khat in thu gen-a: "Pilsinna thu in Seventh-day Adventist buppi a phawn ding kisam hi," ci hi. 6 T, laimai 162.

          Sang a kahna uah a hi-a, a kikholhna dangte uah a hi zongin, zongsatna hoih lote in amaute a huzap theih lohna dingin, ih naupangte ih pattah ding Ieh pilna ih sin sak ding nasep thupi khat pawlpi in ih nei hi. Leitung in mawhna leh Pasian' deihna awlmawh lohna tawh kidim hi. Khuapite Sodom bang hi uha, ih naupangte in ni simin siatna tampi mu uh hi. Mipi sangte-a a kahte pen amaute' sanga aki-awlmawh lo zaw mite, sang sung a om hun sung longal uha konglak pilna a ngah dinga kizan khah te tawh kikhawl pahpah uh hi. Khangnote' lungsim pen zawh nop mahmah hi. Zia-le-tong a maan in amaute a kiim-uum kei leh lim taka kipantah zaw te a zol zawhna dingin Satan in tua a kizan khah naupangte hong zang ding hi. Tua bangin, Sabbath a tang nute Pate in bang teng piang cih a theih ma-un, gamtat sia teng kihih khina, a tanote uh' nuntakna kisia khin hi. [230-231]

          Innkuan tampi in a tate uh' pilsinna ding a ngaihsutna-un ih sang golte a omna mun ah peem uh hi. Amaute a teenna mun mah uah om suak hi le-uh Topa'aadingin na hoih sem thei zaw ding uh hi. Amaute in pawlpi sang a phut dingin a min uh a omna pawlpi
hansuah thei ding uha, khua sunga om naupangte in Khristian pilna namkim sin thei ding uh hi. Amaute a kisap lohna mun ah khalam thadahna sung a tung dingin mawh zolna om pah a hih manin, pawlpi golte' kiangah a pai uh sangin amau' huhna a kisapna pawlpi neute ah om suak zaw le-uh a tate uh' aading amau mahmah' aading leh Pasian'na sepna' aadingin hoih zaw tham pek ding hi.

          Sabbath tang mi hon khat a omna peuh ah, nute pate in a tate uh leh khangnote a kihilh theihna ding sang khat kipawla a vai hawm ding uh ahi hi. Amaute in Khristian sia khat a cial ding uh ahi hi. Amah in a hanciam thuhilhsia bangin, naupangte zong thuhilhsia a suah sak theihna dingin amaute a hilh ding ahi hi. CT, laimai 173,174.

          Eite in ih tate, leitung' aading hi lo, Pasian' aadinga a khoi dingin; a khutte uh leitung ii khut sungah koih lo-a, Pasian ita a zahtak ding, Ama thupiakte a zui dingin, amaute a hilh dingin Pasian' tungah kiciamna siangtho a nei ih hi hi. Amaute a Piangsakpa' lim suuna amaute a kibawl a hihna leh, Khris in amaute' etteh ding lim a hihna phawk det sak ding kisam hi. Hotkhiatna thu a thei sak ding leh Pasian' lim suuna a nuntakna uh leh a zia a tong uh a zuun ding pilsinna neih sak ding pen ngaihsut bela neih ding ahi hi. 6 T, laimai 127.

          A kisam nasemte a kingahna dingin, a muan huai khangnote in pilna a tuamtuam leh Lai Siangtho thumaan a sin theihna ding uh pilsinna phualpite gam tuamtuam ah a kiphuh ding Pasian in deih hi. Tua mite in na hong sep uh ciangin, mun thak te-a tu lai thumaan tangkona ah hong madawk ding uh hi.

          Ih munpi luite panin thuhilhsia dinga ih sawl khiat
ding te' pilsinna banah, amau' gam mite leh amau' vengte' [231-232] aadinga na a sem dingin, leitung mun tuamtuam ah mite pattah ding kisam hi. A hih theih liai nak leh amau' nasepna ding mun mah ah pilsinna nei le-uh amaute' aadingin hoih zawin muan huai zaw hi. A nasempa' aading a hi-a, nasep mai nawtna dingin a hi zongin, khual gamlapi-a pilna va zon pen a hoih bel hi khol lo hi. 6 T, laimai 137.

          A pawlpi-in a hi-a a mimalin ih hi zongin, thukhenna ah ih pen nop leh, ih khut sungah hong kipia nasep lianpi pen lam tuamtuam tawh a sem siam dingin ih khangnote ih pattahna ding ah ih hanciam mahmah lai kul ding hi. A masuan uh cihtakna leh hanciamna tawh a sem ding nasem siamte a kisap manin Khris' nasepna a nuakai lohna dingin, kivakna (talent) a nei lungsim siangthote tha pia-a a kihilh theihna ding, a sang bel paizia dung zila a kipuah theihna dingin vai hawmna hoih ih neih ding kisam hi. CT, laimai 43.


Ih Sangte A hoih Na'nga Panpihna

Nute pate in a tate uh a pianthakna dingin sang siate tawh kikopin hanciamin a sep ding uh ahi hi. Ih inn uah khalam lawpna thaksuaha a cidam denna ding leh, a tate uh Topa' deihna bangin pantaha a hilhna dingun hanciam uh hen. A tate uh tawh ni simin Lai Siangtho sin khopna hun khatta zang uh hen. Tua hi leh pilsinna hun pen a nuam leh phattuamna a nei khat suak sak thei ding uha, a tate uh hot khiatna a ngah sak theihna ding uha a hanciamna uah a tate un amaute a muanna uh hong khang ding hi. 6 T, lainai 199.

          Sang naupang kim khatte a phunsa leh a lungkim losa-in inn hong ciah uha, nute pate leh pawlpi mite in amau' thu-uanggen leh thu-langgente na ngai uh hi. Amaute in a thu a lang nih tuaka a ngaihsut siam ding uh kisam hi. Tua hi Io in amaute in tua deih kaih thu zak saknate pen, sangpi tawh amaute kikal ah kidalna suak sak zaw uh hi. Tua tak ciangin amaute in sangpi a paiziate a lauthawngna uh, a lungkim lohnate uh leh a muanmawhnate uh hong pulak ta uh hi. Tua banga hihna in siatna lianpi piang sak hi. Lungkim lohna [232-233] kammalte a kilawh thei natna bangin kizelin, mite' lungsim sung a tun khit ciangin phiat kik ding haksa ta hi. Lim takin kikan tel hi leh siate leh siapite' tung- ah khialhna a kimu lo ding kim lai, a thu a kigengen ciangin behlapna hong tam semsemin, a sawtna ciangin thusiapi khat hong suak hi. Siate in sang ki-ukna zanga a sep ding uh a sem na hi lel a, tua bangin sem kei leh lah sang pen a gina lo ding na hi zaw hi.

          Siate mun ah a om dingin nute pate kiseh uh hen la, lai tan khempeuha lungsim tuamtuam tawh a om sang naupang a zalomte' omna sang uka; hilh ding pen bang zahta-in haksa ding cih mu le-uh, a ngaihsutna uh hong kilamdang pah ding hi. Naupang kimkhatte a inn uah kihilh ngei lo ahih lam zong a ngaihsut ding uh ahi hi. A citak lo nute pate in a don loh uh naupangte' aadingin bang hiam khata a kihih kei leh Jesu in amaute sang zo lo ding hi. Amaute liam taka a ki-uk zawh kei leh tu-a amaute' nuntakna in man nei lo dinga,  tawntung nuntakna zong ngah kha lo ding uh hi.  4 T, laimai 4 .

          A citak siate' hanciamna a thukim pih lohna uah nute pate tampi in khial uh hi. Theihna lah a kicing nai lo, khen tel siamna lah a nei nai lo khangnote leh naupangte in, siate' ngimna leh sepziate a vekin thei khin zo den lo uh hi. Hi napi sang ah a kihih a kigente inn ah a hong gen uh ciangin nute pate in innkuan bup kikup pihin, siate' sepzia pen gensiat talai ciam thei uh hi. Hih mun ah naupangte in a mangngilh kik pak theih loh ding uh thute sin kha uh hi. Amaute in a kingeina-seh nai loh uh ukna a thuak khak uha, nakpi-a lai sim ding khawnga a kisawl ciangin, khen tel siamna a nei lo a nute a pate uh kiangah hehpihna leh noptatna ngen uh hi. Tua bangin lunghaamna leh lungkim lohnate tha kipia ahih manin sang buppi in ginat lohna huzap thuak lawha, siate' van puak hong gik semsem hi. A hi zongin supna lian a thuak pen nute pate in a uk siam loh tanote hi zaw hi. Maan taka pattahna tawh a kibawl pha thei ding ginat lohnate pen kum tampi ki-awi-am a hih manin, a mite' kiman theihna kisia mang khin sak hi. FE, laimai 64,65. CC-18 [233]


Pasian' Khut Nuai-a Siate

          Topa in a ki-ap sia khempeuh tawh na sem hi; tua thu siate in a theih ding lawp huai mahmah hi. Pasian' hilhna nuai-a om siate in, naupangte' tunga a piak sawn ding uh hehpihna, thumaan leh khawvak te, Kha Siangtho tung tawnin ngah uh hi. Leitung in a theih ngei Sia Lianbelpa' (Christ) khut nuai ah amaute a om hi-a, amaute in lungsim gi lo khawng, awtol khawng leh hehna khawng a neih ding uh pen kilawm het lo ding hi. Tua bangin amaute in naupangte' suangah amau' ginat lohna a teeng sak ding uh ahi hi.

          Pasian in A Kha Siangtho tawh mite hong hopih hi. Lai Siangtho na sim kawmin, "Na thukham panin a lamdang nate ka muh theihna dingin, ka mitte hong hon sak in," ci-in thu ngen in. Psalm 119:18. Siate in thungetna tawh Pasian a belh uh leh amaute' tungah Khris' Kha hong kum dinga, Pasian in Kha Siangtho zangin ama tung tawnin sang naupangte' lungsim ah na sem ding hi. Kha Siangtho in sang naupangte' lungsim leh ngaihsutna ah na semin, lametna, hanna leh Lai Siangtho theih theihna guan ding hi. Thumaan kammalte thupi sa semsem dinga, ni danga a theih ngei loh pen a khiatna a zai leh a kicingin hong mu ding hi. Pasian' Thu a hoihna leh a thupina in lungsim leh zia-le-tong kiakhelna piang sak hi. Naupangte' lungtang tungah vantung ki-itna mei-amte va tu-in, lawpna piang sak ding hi. Naupang' aadingin na ih sep nak  leh amaute a zalom a tul-lomin Khris kiang ih tun thei ding hi. CT,laimai 171,172.

          Mite a pil taktakna dingin Pasian' hang beka nungta a hih lam uh a kiphawk uh kula, tua hi leh Ama pilna tawh kidim thei pan ding uh hi. Theih siamna leh khalam hatna pen Pasian' kiang pan bekin kingah hi. Pilna lamah a sang mahmah a, mite in a ngaihsut uh mi lian bel te nangawn pahtak Johan leh sawltak Paul te tawh teh ding hi nai lo hi. Theih siamna leh khalam hatna a kigawm ciangin mihing dinmun sang bel a kitung thei hi pan hi. Tua bang mite mihing lungsim pattahna ah Amah tawh nasem khawm dingin Pasian in zang hi. CT, Iaimai 66.  [233,234]


          Tu huna ih pil sinna sangpite' nasep thupi bel in,
mite' mai ah Pasian' min a thang sak ding lim hoih lahna ahi hi. Mihing mah zangin vantung mite in tua nasep hong vaan ding uha, sepna bawlna khempeuh ah Pasian' hoihna lim kilang sak ding hi. CT, laimai 57.

Sangsiate' Neih Ding Siamnate

          Na sang uah siapi a sem dingin mi-thahatte teel un. Mite a hilh-pilna ah lim taka a sep zawhna dingin thatang a hat mi, sang naupangte hi-sinsena, siangtho-a, hanciama a, a om theihna ding uh a pantah thei ding mi hi ding hi. Na sep ding khempeuh lim takin sem in. Nasepna tuamtuam te lim taka na hilh nak leh na sang naupangte pen thugen-siamte, laibu-zuak-siamte leh thuhilh-siamte suak thei pah ding uh hi. Nasem khempeuhin pilna-sang neih kul hi cih, ngaihsutna ih neih ding hi lo hi. CT, Iaimai 213,214.

          Sangsia ding te teelna ah, thuhilhsia ding te teelna zah mahin a thupi a hih lam phawkin, ngaihsut kholh mahmah ding kisam hi. Zia-le-tong a thei thei mipilte in a teel ding uh kisam hi. Khangnote' lungsim puahpha-a a hilh thei, ih pawlpi sangte-a siate in a sep ding uha a phamawh, nasep tuamtuam te hoih taka a sem zo ding talent nei mahmah te teel ding kisam hi. Uk-siamna a nei lo, theihna a nei nai lo a khangno lai siate' khut sungah na tate uh koih kei un. Amaute' hanciamna in buaina piang sak zawding hi. CT, Iaimai 174,175.

          Pasian ita, Pasian' tungah a khialh ding lau a hih lam sittelna leh zia-etna tawh na theih cian lohpi uh sia khat peuh na cial ding uh hi lo hi. Sangsiate pen Pasian' hilh a hiha, Khris' sang ah amaute in ni simin pilna a sin nak uh leh, amaute in Khris' deihna bangin na hong sem ding uh hi. Amaute in Khris tawh pawl leh gual huai ding uh hi; bang hang hiam cih leh naupang khempeuh leh khangnote khempeuh manpha hi. FE, Iaimai 260.

          Sangsiate pen amau' lai-siamnate sangin amau' zongsatnate leh lungsim puakziate a thupi zaw thama ih ngaihsut ding ahi hi. Amaute in huzap maan a neih [234-235] theihna dingun, amau mahmah hoih takin ki-uk zo dinga, amau' lungtang pen a sang naupangte a itna uh tawh kidim phitphet ding hi; tua pen a mithek, a kampau leh a gamtatna uah kilang khia ding hi. FE, laimai 19.

          Siate pen Khristian hoih khat bangin gamta den ding hi. A sang naupangte' tungah lawm lungsim leh sia lungsim nei khawm ding hi. Ih mite khempeuh- sang siate, thuhilhsiate leh pawlpi mite-in Khristian thusiamna lungsim nei uh hi leh, amaute in mite' lungsim neh zo khin tham ding uha, mi a tam zaw in thumaan kan telin hong sang khin ta ding uh hi. Sia khempeuh in amau' angsung mangngilh hen la, a sang naupangte zong Pasian' neihsa mah a hih lam phawkin, amaute' lungsim leh zia-le-tong tungah amau' huzap tawh kisai-in thusitna thuak ding a hih lam uh thei-in, a khantoh a mainawt ding uh deih sakna taktak nei le-uh, ih sangte ah vantung mite hong khawl den nuam ding uh hi. CT, laimai 93,94.

          Ih pawlpi sangte in gamtat hoih mahmah a nei siate kiphamawh hi; a muanhuai mite, upna ah a kho te, navakna leh lungduaina a nei te, Pasian tawh a ton khawm te leh a sia ding lamsang khempeuh a pelh te kipha mawh hi.

          Kiphasaka ki-itna a nei lo mite, khangnote' sia dinga koih ding pen gitlohna ahi hi. Zia-le-tong a nawh khan mahmah khangnote' aadingin hih bang siate in siatna lianpi piang sak ding hi. Siate in Pasian' thu a man kei uha, a khut nuai uha om naupangte itna a neih kei uh leh; amau a lungdam sak (mai-et) te pakta tuama, a pahtak loh te uh leh a meidawi leh a ommawh khawng te a don kei uh leh amaute sia dingin cial ding hi lo hi; amau' nasepna hangin Khris' aading mi kitaan zaw ding hi.

          Sangsia ih kisam hi; a diakdiakin naupangte' aading, a hi hithiat, a migi, itna leh thuak zawhna a kisam phadiakte' tungah itna leh thuakzawhna a nei siate ih kisam hi. CT, laimai 175,176. [235]


          Siate in thungetna a kisap lam a phawk kei uha, Pasian' mai ah a lungsiin uh a niam khiat kei uh leh,
amaute in pil sinna ii deihna bulpi sia sak ding uh hi. CT, laimai 213.


          Siate' thatang zong thupi a hih lam gengen kul lo hi; bang hang hiam cih leh a ci dam semsem leh a nasep zong zo zawsem ding hi. Thatang hanta in zawng khalna leh natna khawng a thuakiciangin Iungsim zong siangtho lo-in hat zo lo hi. Lungtang pen lungsim in gim sak hi; thatang a hat kei leh lungsim hatna zong kiama, a sang zaw ngaihsutnate leh ngimnate zong kisia a hih manin, tua bang siate in a maan leh  a maan lo khen tel thei lo zawsem uh hi. Dammawhna hanga gimna ih thuak ciangin, lungduai ding a hi-a maitai ding a hi zongin, cihtak ding a hi a, thutan ding a hi zongin hong thu baih nawn lo hi. CT, laimai 177.

Khristian Pilsinna Ah Lai Siangtho

          Pil sinna-a zat dingin Lai Siangtho pen laibu dang khat peuh, a hih kei leh laibu dang khempeuh kigawm sangin mui bun zaw hi. A thu-i thupina, a kammalte-i hoihna leh a gen khiat dan-i kilawmna te in na dang khat peuh sangin ngaihsutna hong phawngin hong dom to zaw hi. Lai Siangtho thumaante theih theihna ding hanciamna zaha lungsim hatna hong pia zo zaw laisim ding dang om lo hi. Pasian' ngaihsutna tawh tua banga a kizom lungsim pen tanzau lo, thahat lo-in om lo ding hi.

          Khalam omzia khantoh sakna ah Lai Siangtho in nakpi-in sem zo zaw hi. Pasian tawh a kikhawl dinga kipiang sak mihing in, tua pan mah bekin ama nuntakna leh khantohna ding ngah thei hi. A sang bel lungdamna Pasian' kiang pan beka a ngah dinga a kipiang sak a hih mah bangin, a lungtang ii deihgawhna a kam sak thei, a kha ii duhna leh deihna a lungkim sak thei ding pen mun dang ah mu zo lo ding hi. Lungsim takpi leh zuih nopna tawh Pasian' Thu sina, a thumaante a theihna dinga a hanciam mi pen a Thuphuanpa tawh hong kimu ding hi; a khantoh nop nak leh ama khahtoh theihna ding ciangtan om lo hi.  Ed, laimai 124,125.[235] [236]


          Lai sinna tawh a kizom Lai Siangtho mun a thupi zaw diak te, gim huai-in ngaihsun lo-in hamphatna bangin ngaihsunin lotngah ding hanciam in.  A masa-in limtakin na ngah zo kei zongin, hanciamin kisinsin lecin, a sawtna ciangin thumaan kammalte tua banga na khol
ding nuam na sa ding hi. Tua bangin zongsang lecin khalam khantohna ah hong manpha mahmah ding hi. CT, laimai 137,138.

A Moi Lua-a Sang Kah Sak A Lauhuaina

          Eden huana omte in nate panin pilna a muha, Mose in Arabia gam a mual a zang ah, naupang Jesu in zong Nazaret gam mual pang khawng ah, Pasian' laigelhte a sin mah bangin, tu huna naupangte in zong Ama thu sin thei ding uh hi. A kimu thei lo pen a kimu thei te ah hong kilang hi.

          A hi thei zahzahin, hih a lamdang laisim bu pi amaute' mai-ah a kilem theihna ding mun ah a neutung uha kipan naupangte om sak un. Ed, laimai 100,101.

          Na tanote uh a neu (moi) lua laipi-in  sang  ah kha kei un. Midangte' khut sungah a moi lai lungsimte a kipuah phat ding a muan pen nu in lim taka a ngaihsut ding kisam hi. A tanote uh kum giat hiam kum sawm hiam bang a phak masiah nute pate pen amau' sia hoih bel ahi hi.  Amau' sanginn pen inn pua khawng, paak leh vasate a omna mun khawng hi dinga, a laisim bu ding uh pen a piang nate hi ding hi. A lungsim un a theih zawh ding a hih nak leh nute pate in a tate uh' mai ah Pasian' nate-laibu pi a Iem pah ding uh ahi hi. Tua bang muna a kihilh, pilna pen kimangngih kik pak lo hi. FE, laimai 156,157.

          Naupangte sang kah sak baih luat pen a thatang uh leh a lungsim cidamna uh a lau huai bek hi lo-in, gamtat hoihna pan-in zong supna ngah uh hi. A omzia uh a kipuah lo naupangte tawh amaute hong kikhawl kha uh hi. Zuau a gen, a tomlo, a guta, a khem hat mi, a maute sanga a moi zaw te' tungah gamtat hoih lo a hilh nuam mite, a awtol, a ngongtat mihon lak amaute a tung uh ahi hi. [236-237] Naupang neu te amau' thu-in khah khong lehang, a hoih lam sangin a sia lam hong thei pah uh hi. Pianpih Iungsim leh zongsatna hoih lo te kilem mahmaha, a neu lai, a naupan lai uha a muh a zak te uh pen amaute' lungsim sungah teeng cip den pah hi. A moi lai lungsim sunga a kivawh khaici hoih lo in zung hong kha dinga, nute pate'lungtang a sun ding ling hiam mahmah hong suak ding hi. CG, laimai 302.

 

Nuntak Nasepte Hilh Ding Thupi

          Israel mite' hun lai mah bangin tu-in zong khangno khempeuh, nuntak nasepte a kihilh ding kisam hi. Amaute in khut tawh nasep pawl khat peuhmah a theih ciat ding uh kisam hi; a kisap leh zong tua pen a ki vaakna ding uh hi pah hi. Tua pen nuntak kikhualna-a kimang ding bek hi lo-in, thatang, lungsim leh gamtat khantohna ah zong a kitangsam ahi hi.

          Ih sangte ah khut leh kol(set) tawh nasepna a tuamtuam ih om sak ding kisam hi. Tua siamsinnate sungah sazian bawl dan, sing lep siamna, lo khawh dan leh gan khawi dan cih khawng te hi ding hi. Sik seek dan, za zut dan, khedap khui dan cih te-a kipan an huan dan, moh bawl dan, puan sawp dan, puan phop dan, sik tawh lai khet dan, set tawh lai khet dan cih te a kihilh thehna dingin zong mapat ding hi. Sang naupangte in nuntak nasepte a sep theih pah liana dingun hih bang nasep pattahnate ah ih hih theih zaha ih hanciam ding ahi hi.

          Sang naupang numeite in zong a kicing a zat theih pah ding uh pilna a ngah theihna dingun nasep ding tampi vaihawm sak ding kisam hi. Puan khui dan leh huan bawl dan khawng hilh ding ahi hi. Paakte ciingin stawbery (thankik tangmai) khawng suan ding ahi hi. Tua bangin kimanna nei pilna a sin kawmun, amaute in cidamna ding inn pua thasaanna a nei uh ahi hi. CT, laimai 307-312.

          Lungsim in pumpi a huzapna, pumpi in zong lungsim a huzap kikna pen theih ding kisam hi. Lungsim thasaanna tawh tha a ngah khuak' hanta in pumpi bup
[237,238] gamtang saka, tua bangin natna dalna ding a manpha mahmah huhna piang hi.

          Lai Siangtho sungah, ih ngaihsut dinga a kisam, pumpi tawh kisai thumaan khat oma, tua in: "Lungnopna in zatui bangin a pha bawl hi," cih ahi hi. Ed, laimai 197.

 

          Naupangte leh khangnote in cidamna, maitaina, tangzanna leh, thatang leh khuak hoih a neih theihna dingun, inn pua lamah hun tam a om ding, hun maana nasepna leh kimawlna a neih ding uh kisam hi. Sang sung bek ah oma lai a sim niloh naupangte leh khangnote in a cidam thatang hoih nei thei lo uh hi. Thatang saanna om lo-a lai bek simna tawh khuak zatna in, khuak lamah sisan tung sak khin ahih manin, pumpi sung tenga sisan pai dan kikim sak nawn lo hi. Khuak in sisan tam ngah lua-in, mun dang teng ah tawm lua leuleu hi. Naupangte leh khangnote in manmaana lai a sim hun ding uh seh sak dinga, a hun khat uh pen thatang nasepna in zang sak ding hi. An nekna, puan silhna leh ihmutna te a hun maanin nei thei peuh le-uh, lungsim leh pumpi cidamna sukha lo-in pilna hong ngah thei ding uh hi. CG, laimai 83.


Nasep A Manphatna

          Nasep a manphatna khangote theih sak ding kisam hi. Pasian in na sem den a hih lam amaute thei sak un. Na khempeuh in amau' sep ding ciat sem uh hi. A kipiangsak na khempeuh a gamtang hi-a, ei zong ih masuan ih zawhna dingin ih gamtat kul hi. Ed, laimai 214.

          Lungsim ngaihsutna tawh kop khawma kimanna a nei ding thatang nasepna in, nuntakna ah kisekna hoih khat hi-a, lam tuamtuam tawh mite in a sep ding uha Pasian in a sawl nasepte a sep siam zawkna dingun, lungsim leh pumpi kisin sakna leh, hilh pilna hi ci-a ngaihsutna in thanuam sak tawntung hi. FE, laimai 229.

          Za-neu huai-in sila nasep a bang phial zongin, nasep khat peuh pen kuamah in maizum pih ding hi lo hi. Nasep in mi-manpha hong suak sak hi. Lu tawh a hi-a [238] khut tawh a hi zongin na a sem khempeuh in, na a sem numei, na a sem pasal ahi hi. Kikhawm dinga a pai uh mah tawh kibangin, puan a sawp laitak, kuang a sil laitak mah-un zong a masuan uh a sem, a biakna uh a zahtak hi veve uh hi. Khutte in nasep thupi lo bel khat a sep laitak mahin zong, a siangtho ngaihsutnate in lungsim pen dom to-in pi suak sak hi. 4 T, laimai 590.

          Thatang nasep a ki-et neuna pen, a hoih theithei ding ngaihsun lo-a zulhtat sepna hang hipi pen hi. Sep nopna tawh hi lo-in sep loh a phamawh a hih man peuh tawh kisem hi mai hi. A sem te in zong lungsim tak tawh sem lo-in, amahmah in zong thupi ngaihsut lo a hih manin, midangte in zong thupi ngaihsut sak lo pah hi. Khut tawh nasep kipat tahna in tua khialhna hong puah pha ding hi. Tua in kiciatna leh belna zong hong guan ding hi. Sang naupangte in sianthona leh navakna a sin ding uh kisam hi; hun zat siam ding leh gamtatna khempeuh man nei a suah sakna ding uh a sin ding uh ahi hi. Sep zia a hoih pen te bek hilh lo-in, siam zawk sem nopna lungsim a neihna dingun hansuah ding hi. Mihing' khuak leh khut in a sep theih zah a hoih pen a suahna ding dong tupna nei sak un. Ed, laimai 222.

          Naupangte thadahna tawh khan sakna in mawhna ahi hi. Tawl a kisa phial uh zongin a khut, a khe a sazang te uh saan sak un. A khengvala sem hi kei peuh le-uh, tawlna in nang hong gim sak sangin amaute bangci gim sak zaw thei ding hiam? Tawlna leh tha kiamna kilamdang mahmah hi. Naupangte in khangham sate sangin nasep khel kawikawina leh a kallaka tawlngakna kitam sap zaw uh hi; a hi zongin a neu mahmah lai mahun nasep kisin sak dinga, amaute in kimanna nei a hih lam uh hong ngaihsun thei le-uh hong lungdam ding uh hi. Cidam huai nate a sep uh ciangin a ihmut uh hong lim dinga, a zing cianga sep kikna ding tha thak hong ngah ding uh hi. AH, laimai 289.

Minam Pau Simmawh Lo Ding

          Pilsinna khempeuh lakah khut siamna bek tawh a kingah pilna sanga a thupi zaw pilna om lai hi. Gentehna-in [238-239] kampau ahi hi. Minam dang te' pau  va sinna sangin, a ki-zang lai-a a kizang nawn kei a hi zongin, eima minam pau ciat hoih tak leh kician taka gelh theih pau theih ding thupi zaw tham hi. Kammal gualhzia a maan theih ding sinna sangin, kampau thupi sakna tawh sinna pen thupi zaw lai hi. Tua banga sinna in a tam penin nuntak nopsakna hiam, dahna hiam khat tawh zong kisai hi. Ed, laimai 234.

Thu-um Lo Te' Nasep Pasian In Deih Lo

          Ih khangnote leh ih naupangte'ngaihsut khak dingin thugui maan lo te, paulap maan lo te leh Satan' zuau seelnate ih om sak den ding pen Topa' deihna hi ding hiam? Amau' thu theihna behlapna dingin lawkite leh Pasian' thu um lote' ngaihsutnate, ih sang naupangte' tungah hilh ding ih hi hiam? Thu um lo, a ngian siamte' nasep pen, galpa' na a sem dinga lungsimte hei khiat sakna ahi hi. Puahphatna a sem hi'ng a ci te, naupangte leh khangnote lam maan ah puak ding a hanciam te, Topa' tatsate' paina ding lampi a sial hi'ng a ci te in, khangnote' tungah Ama zia-le-tong a hi lolo-in a kidawk sak, Amah a maan lo khawvak sungah a kimu sak ding thute a hilh dingin Pasian in a phal ding hiam? Phal peuhmah lo ding hi. CT, laimai 25,26.

Khristian Pil-Sinna A Meetna

          Naupangte in biakinn tual ah, "Hosanna, Topa' min tawh hong pai pa in thupha ngah ta hen," (Marku 11:9) ci-a la a sak mah bangin, a kisia ding mite' kiangah hilhna thupuak nunung a gen dingin tu hun nununga naupangte zong a kiko ding uh ahi hi. Thumaan tangko dingin papite a kiphal nawn lohna vantung mite in a muh uh ciangin, naupangte' tungah Pasian' Kha hong tung dinga, a khanghamsa nasemte in kiphal lo a hih mana a sep theih loh uh thumaan tangkona pen amaute in hong sem ding uh hi.

          Ih pawlpi sangte pen naupangte in, hih nasep lianpi a sep theihna ding uha a kigin kholhna dingin Pasian' seh ahi hi. Tua lai ah tu lai'a ding thumaante leh, thupha puak khiatna nasep dante' naupangte a kihilh ding [239-240] ahi hi. Cinate leh gentheite a huh ding nasemte' lakah amaute zong a kihel ding uh ahi hi. Zatui-zaha tawh kopa thupha puakna ah naupangte zong kihel thei ding hi. Amaute' sep theih sunsun tawh nasepna mainawt ding hi. Amaute' sep theih tawm kha ding a hih hangin, amaute' sep theih sun leh amaute' hanciamna in thumaan lamah mi tampi ngah ding hi. Amaute hangin Pasian' thupuak kizel dinga, Ama hot khiat damsakna minam khempeuh kiang tung ding hi. Tua a hih ciangin tuu-no honte' aadingin pawlpi in na sem ta uh hen. Pasian' aading na a sem dingin naupangte hilh pil un la pantah un. Amaute zong Topa' neihgil mah ahi hi.

          Lim takin kihih peuh leh, pawlpi sangte in a kiphuhna munmun ah thumaan dial sang khai ding uh hi. Bang hang hiam cih leh Khristian pilna a ngah naupangte in Khris' aadingin teci-pangte ahi hi. Siampite leh ukpite in a theih zawh loh uh thuthukte Jesu in biakinn sungah a hilh tel mah bangin, hih leitung nasep mahialna ding ah, lim taka a kihilhsa naupangte in, tu-a "pilna sang zaw" khawng a gengen papite in lamdang a sak mahmah ding uh thute, olno takin gen khia ziau lel ding uh hi. 6 T, laimai 202,203.

          lh sangpite zong mite hot khiatna ding nasep lianpi a kizawhna dinga Pasian' geel a hihna kei hong kilak hi. Pasian' Kha in a ukna nuai a kibil-om  ciang bekin, mite' siamnate a kicingin kizang khia thei bek hi. Thu theihna zonna ah biakna thuguipite leh ngeinate a thu masa hi-a, tua te in pilsinna maan-i bulpi ahi hi. Thu theihna leh pilna in ngimna hoih te a sep theihna dingin Pasian' Kha-i panpihna kisam hi. Khristian bek mahin thu theihna a maanin zang thei hi. Science pilna zong a maan taka a kitheih theihna dingin biakna lam dinmun tawh et kul hi. Pasian' hehpihna tawh a pi suah lungsim in pilsinna taktak thei zo bek hi. Ama pian sak nasepte pana a kimu thei Pasian' hoihnate zong Piangsakpa ih theih ciang bek mahin a maanin kithei thei pan hi. Thumaan tuinak lam, leitung mite' mawhna a puakhia Pasian' Tuuno lamah khangnote ih tun pih nop leh, sangsiate in thumaante a thu-in thei bek lo-in, Sianthona [240—241] lampi zong a pum a tak uh tawh a theih uh kul hi. Pasian ki-apna taktak tawh a kikop ciangin thu theihna in vaang(hatna) nei hi. 4 T, laimai 427.

Sang Naupangte In Amau' Sang Pahtawi Ding

          Pasian ka ita thumaan ka zui hi a ci sang naupangte in, mawh zolna lakah liing lo-a, a kip suak zawhna ding uh leh, sangpi ah a hi-a, hostel ah a hi zongin, a omna peuhpeuh uah Jesu' aadinga a din zawhna dingun, amaute in' pumpi kiukna leh biakna lam thu zuihna khauh a neih ding uh kisam hi. Biakna' pen Pasian' inn sunga puan tungsilh bang beka siih ding hi lo-in, nuntakna buppi in biakna thu zuihna  a neih ding ahi hi.

          Nuutakna tuinak pana tui a dawn mi in leitung mite bangin thu kip lo leh nop tatna khawng lunggulh lo ding uh hi. Jesu' khe phung ah a nisim Iungkhamnate uh leh a vangikte uh a ngakna uh tawh amaute in Ama sunga a ngah uh tawldamna, lungnopna leh lungdamnate, amaute' gamtatna leh zia-le-tong ah hong kimu ding hi. Thumanna leh sep ding te sepna lampi ah lungkimna leh lungdamna om a hih lam amaute in kilang sak ding uh hi. Tua in a sang naupang pih te uh' tungah huzap nei dinga, tua panin a sang buppi ah kilawh ding hi.

          Hih a thumaan mihon sungah a kihel mite in, cihtak lohna, kilem lohna, sang ngeina leh thukhamte zuih nop lohna thu tuamtuam te tha a piak lohna uh tawh siate leh siapite' hanciamna thakhauh sak tuam ding uh hi. Amaute' huzap in a honkhia lam hi dinga, amaute' nasepte in Pasian' ni lian ni ciangin kisia lo-in, hong tung ding leitung ah amau' nung zui ding hi. Tu-aa nuntakna uh' huzap in a bei thei lo khang tawntung ah thu gen den ding hi.

          Sanga a hanciam, a thukhual, a citak khangno pen a manpha mahmah sumgil ahi hi. Vantung mite in pahtakna tawh amah en uh hi. Ama Honpa in pakta-in, vantung laibu sungah ama diktatna khempeuh, mawh zolna a nial zawhna khempeuh leh siatna a do zawhna khempeuh kiciamteh ding hi. Amah in nuntak tawntungna [241] a letcip theihna dingin, hong tung ding hun' aading amah in bul kip a phut suak ding hi.

          Ama nasepna a mainawtna ding khata Pasian in a seh a hi sangte a kip a khona ding pen Khristian khangnote  tawh kisai pha mahmah hi. Pawi lahna tau tung a hong tung ding a hi tu ni-a khangnote' tungah tua tavuan lianpi kiga hi. Kuamah ta' khangin tua zah a thupi nasep a kipiak hun om ngei nai lo hi; Pasian in khangnote Ama khutzata a neih theihna dingin, tua nasep lianpi a sem thei khangnote a hihna ding uh bang zahta-in thupi hiam! Amaute a Bawlpa in na dang khempeuh laka a thupi bel te, amaute' tung panin deih(ngen) hi.

          Amaute' tunga om nuntakna, thatang leh lungsim khempeuh Pasian' piak ahi hi. Khang tawntunga kimang ding nasep amaute a piak theihna dingin amaute in a khantoh sak ding uh siamnate Pasian in amaute pia hi. Tua Ama thuphate amaute in a thuh kikna-in amau' pilna leh thatang siamnate a puah ding uh leh a zat ding uh Ama'n deih(ngen) hi. Tua siamnate amaute in noptatna beka a zat ding uh, Ama deihna leh Ama makaihna tawh a kilehbulh nasepna-a a zat ding uha A piak hi lo-in, leitung ah thumaan theihna leh sianthona a khan sakna ding uha A piak ahi hi. Ama migit lailaina leh a kicing hehpihna hangin amaute' Iungdamna, zahtakna leh itna Ama'n ngen hi. Satan' ngian siamna panin khangnote khemin cinga lungnopna Iampi ah amaute a kha ding ahi Ama thukhamte leh ngeina hoih te a zuih ding uh Ama'n deih hi.

          Khangnote in ih sangte-a thukhamte leh ngeinate a zuihna uah, mite lakah amau omzia a khangto sak ding, a zia a tong uh a tawi to ding, a lungsim uh a pi suak sak ding leh a lungdamna uh a khang sak dinga a gamta uh a hih lam kimu thei uh hi leh, amaute in tua thukhamte leh ngeina hoih te hong do nuam nawn lo ding uha, ih sangte muanmawhna leh gensiatna zong hong nei nawn lo ding uh hi. Ih khangnote in amaute' tunga kingente a hih zawhna ding uh hatna leh cihtakna lungsim a neih ding uh kisama, tua in amau' mainawtna ding [241-242] taktak ahi hi. Tu lai huna khangno tampi te' zia-le-tong phangphang te in ih lungtang hong na sak mahmah hi. Tua te pen inn-a nute pate' khialhna hi pha pen hi. Pasian zahtakna a om kei leh kuamah in lungdamna taktak nei thei lo hi. 4 T, laimai 432-435.

No comments: