Tuesday, May 5, 2015

Mrs. White pen Midangte In A Muh Dan

            Mrs. White in Pasian kamtainu hihna tawh midangte bang lo-in, a nuntakna te a kimuh ciangin mi kimkhat in, Amah bang ci mi hiam?  ci-in dong thei hi.  Eite bang mah mihing a hi hiam?  amah hau hiam, zawng hiam?  ci thei uh hi.

             Mrs. White pen thu ngaihsun pha mahmah nupi khat a hihi.  Kidawm taka innsung nupi siam khat a hihi.  Zin do siama, ama inn ah mite zin tung mun mahmah uh hi.  Vengte a huh thei mahmah khat a hihi.  Amah leh amah a ki-uk zo mahmah nupi khat hi-a, a omna peuh ah lungkim thei-in, a aw neem den hi. Koi lai koi lai ah a om hangin, mai khingin heh mai cih bang mai gum cih bang om ngei lo hi.  Ama kihelna peuh mah a kiima omte in nuam sa uh hi.  Mrs. White pian zia teltheih nadingin a hoih penpen ci leng, 1859 kum pana nisial ciamtehna diary a khol toh te sim leng kitel pen hi.

             White-te innkuan pen, Battle Creek dai nawl huan, zapi-a inn neuno khat ah teeng hi, cih kimu hi.  Huang zaa a hih manin, meh huan khat, singkung gah nei huan khat, leh bawngpi khat nei a, ak tawm zong khawi in naupangte kimawlna mun ding leh na sepna ding zong mun om hi, cih kithei hi.  Hih hunin Mrs. White pen kum 36 pha hi Tu-in tapa thum nei uha, kum 4, kum 9, kum 12 pha uh hi.

             Tua inn sungah Khristian numeino hoih khat zong oma, Mrs. White in thu gen leh lai gelhin a manlah ciangin a hi zongin, inn pan a pai khiat ciangin a hi zongin, inn sung nate sem hi, cih kimu hi.  A hih hangin Mrs. White in bel, an huan, bel nawt, kuang sawp, inn phiat, puan khui te pum-ap lo-in tavuan lak pihin sem veve hi.  Ni khatkhat gam dai takin lai a gelh theihna dingin lai hawm khiatna innpi ah pai suk hi A nidangte-in huan ah paak suan, meh-teh suanin puahin na sema, a vengte peuh tawh paak suan kilawm thei hi.  Amah in a inn sung uh a nop thei penpen ding hanciama, a tate in a inn uh nop a sak pen na mun uh a hih theihna dingin bawl hi.

             Mrs. White in na a lei ciangin kician hi, a lawmte in na alei ding uh ciangin amah tawh kithuah thei ding ut uh hi.  Bang hang hiam cih leh, lei khial ngei lo zaw deuh uh hi.  A nu zong tua bang maha nupi kician hi-a a tate gina takin pantah hi.  A meel-et hoiha, a kigina bawl lo nate in sawt kimang lo-a, a tam man a ginate lei sang kisum zaw cih mu hi.

 

            Sabbath ni pen a tate a dingin nipi kaal sungah lungdam pen ni hi sak hi.  Biakinn kah den uh ahih ciangin, Pastor White a hi-a Mrs. White a hi zongin thu hilh ding tavuan a neih loh ni uh ciangin a innkuanun a tukhawm uh hi.  Sun an zong tua ni-in nidanga a neih ngei loh uh, a lawp huai zaw deuh te ne uha, an nek khit ciangin lungdam diak ni a hih mah bangin Mrs. White a tate tawh gamlak khawngah vaakin, Pasian' bawlsa nate a pian pih tawh a meel hoihna khawng en in, ngaihsunin sin uh hi.  Khua peuh a dam ni ciangin Mrs. White in a tate mei kiangah khawma, a khual zinna khawnga a kaih khop lai sim ding a hoih thu tuamtuam te sim pih hi. Tua tangthute pawl khat kai khawm in kikhen khia a nu leh pa a hi ding te in zong a tate uh zakin sima, a pattah theihna ding uh deihna-in laibu in kibawl hi.

             Mrs. White a ci dam pha lo hi.  Sun-in a om nuam lo hi.  A hih hangin inn sung nasepte leh Pasian' nasepte ah bangmah khiam tuan lo hi.  Tua zawh a sawt lo 1863 kum ciangin cinate kepna ding cidamna lam tawh kisai mangmuhna hong nei hi.  A mangmuhna ah puan silh dan gina, an gina nek ding, a kisam zah thasanna leh tawldamna neih ding leh pumpi cidamna leh thahatna a kipna dingin Pasian muan ding a thupinate mu hi.

             Sa nek a lau huaina leh zantak an tawh kisai Pasian' kiang pana khuavak in, cidamna leh thahatna dingin sa kisam hi ci-a Mrs. White ngaihsutna hong tukalh lian hi.  A mangmuhna in a lungsim khua vak saka, an vui an gah, an teh thei puam, bawng nawi leh aktui pana kibawl an hoih te bek sabuai tungah a lui dingin a anhuannu sawl hi.  Singgah tam zat pen uh hi.

             An kuang hong um uh ciangin an hoih tampi kioui napi, sa na kihel lo hi.  Mrs. White in sa bek duhin an dang duh lo a hih manin, an a kici peuh a duh mateng an kuang a zuan lo dingin pai khia hi.  An nek kik ciangin zong tua bang mah hi-a an a kici peuh duh tuan nai lo hi.  An kuang hong um kik leuleu uh hi.  A mangmuhna-a kilak bangin cidamna, hatna leh khanna ding an hoih te bek na kilui hi.  Zongsang lua ahih manin sa mah lunggulh lai hi.  Tu-in a hih leh sa pen an hoih a hih loh lam thei ta hi.  "Ka tilpi tungah ka khut nga-in, 'an vui an gahte na nek theih masiah hi ci om phot oh' ka ci," ci-in ama'n hong gen hi.

             A sawt lo-in Ellen White in an vui an gahte hong duh ta-a an nek kipuah phatna hangin a ci zong dam zaw pah hi.  A nuntak lai teng hong cidam to suak thei hi.  Mrs. White zong eimah bangin haksatna nei ve a hih lam kimu thei hi.  Eite in zong ih duhna ih uk zawh ding a kisap mah bangin amah zong a kisam ve a hihi.  Leitung bupa om SDA innkuante' a dingin cidamna ding kipuah phatna in thupha lian bel khat a hih mah bangin, Mrs. White-te innkuan' a dingin zong hi veve hi.

             Cidamna ding kipuah phatna tawh kisai mang mu-a, a baih lam cina khoina hong zat uha kipan Pastor White-te nupa a veng a pamte un a dammawh uh ciang-in a khoi dingin sam zel uha, Topa in zong a nasepna uh thupha tampi pia hi.  Khat veivei cinate amau' inn ah kipuaka, a dam siang dong uh lim takin khoi sak uh hi.

             Mrs. White in mual tung khawng, bual tung khawng leh tui tung khawng ah va kizia-a va tawl ngak hunte nuam sa hi.  A khan kim sat lai tak, America gam nitumna lam Pacific Press phualpi nai ah a teen lai-in, kitawldam sakna ni dingin ni khat seh khia uh hi.  Mrs. White-te innkuan zong lai khetna phualpi-a nasem teng tawh tua ni nuam zang dingin kizawna, na thukim pah hi.  A pasal bel nisuahna lam gam ah pawlpi nasepna khat tawh manlah hi.  Tua pen a lai khakna pana ih nung theih sak thu a hihi.

             Tuipi gei ah sun an a nek khit uh ciangin, San Francisco tui dawk ah a vekpi-un tembaw tuang dingin pai uh hi.  Tembaw hawl pa pawlpi mi khat na hi-a, tua ni pen nuam sa mahmah ciat uh hi.  Tuipi thuk lam dong pai hong sawm uh hi.  Tua tawh kisai Mrs. White in a gen kikna ah, "Tuipi hualte sang mahmaha, hong lam to hong khia suk zel hi.  Ka lungsim ah sang pi kilam to-in kuama kiangah lah ka gen khia thei kei hi.  Nuam mahmah hi!  Tui in hong theh zaizai hi.  Golden Gate pua lam huih hat mahmaha, ka khan sung in tua bang anuam ka sakna a om ngei kei hi," ci hi.

             Tembaw ukpa' mit heek leh ama thu a mang lian dinga tembaw nasemte' om zia a muhna tawh kisai-in amah in, "Pasian in Ama khut tawh huihte len hi.  Tuite zong uk hi.  Ko lah Pacific tuipi mai za lua, thuk lua, tungah nin thelno khat ka bang lel uh hi.  Tui hual tunga tai hih tembaw neu khat a kem dingin vantung mite hong kisawl hi.  A lamdang Pasian' nasepna!  Eite'n ih thei khin zo kei hi.  A sang bel vantungte leh tuipi sung zong et khatin Ama'n hong mu thei hi," ci hi.

             Mrs. White a neu tunga kipan mai tai hi.  "Kei, mai khing, lung ngol, phun hat, cih banga ka om nong mu ngei uh hiam?  Tua te a kham cip thei upna ka nei hi.  Tua te in Khristian gam tat maan leh nasep maan neihna ding dal hi... Lung kim tak leh lawp taka Jesu' na ih sepna in biakna nuam piang sak hi.  Khris' nung a zui cinten mi mai khing ngei lo hi," ci hi.

             Khat vei mah, "Thu pawl khatte ah, mai taina pen Khristiante' mipi suahna tawh kituak lo hi, kici nuam hi.  Tua pen maan lo hi.  Vantung pen lungdamna vive hi," ci-in gelh hi.  Mi na mai tai leh nang hong kimai tai kik dinga, kam khum na pau leh kam khum mah na za kik ding hi, cih thu ama'n thei hi.

             A hih hangin Mrs. White zong a lung kham luat hun hong om thei sam hi.  Australia-a nasep huh dinga a pai a sawt lo-in tua bang thuak ngei hi.  Kum khat phial ding dam lo-in thuak sia mahmah hi.  Lupna tung ngakin oma, zanin zong ihmu thei khol lo hi.  Tua thu a lawmte khat a lai khakna ah, "Ka cihmawh ciangin tuipi zaipi kan tana ka pai ka kisik mahmah hi.  Bang dia America ah om lel mai lo ka hiam?  Sum hih zahta bei-in bang dia hih gam pai ka hiam?  Ka puanbu sungah ka mai phumin ka kap thei zel hi.  A hih hangin ka khitui tampi ka luang sak nuam kei hi.  Tua ciangin, Ellen White, bang cimawk na hiam?  Conference in Austrilia pai dinga hong sawl khit ciangin, ka pai kul hi, ci-a na ngaihsut sa hi lo hiam?  Khual na zin ngei mah hi lel lo hiam?  ka ci-a 'Hi mah e' ci-in ka kidawng kik hi.

 

            'Tua a hih leh bang dia lung zuang khawngai-a om na hia?  Tua pen gal pa' deihna hi lo maw!"  ka kici-a 'Hi mawk mah ei!  ka kici kik zel hi.  Tua ciangin ka khitui ka nul samsama, 'Pha zo, a mial lam en nawn kei ning.  Sih leh sih, hin leh hin, kei'a dinga hong si pa' a dingin kipum piak ning! ka ci hi.

             "Tua panin Topa in na khempeuh vai hawm ding hi, ci-in ka uma, tua kha 8 sung, bang mah cihmawna leh kha launa ka tuak kei hi.  Hih thu hih gama kipan America gama Topa' mite leh keima hoihna dinga Topa' vai hawmna a hih lam ka thei ta hi.  A hang leh a zia ka gen theih loh hangin, tua mah hi ci-in ka um hi.  Tua ka gentheihna hangin ka lung dam hi.  Vantunga k.  Pa ka muang thei hi.  A hong itna ka muang khial kei ding hi," ka ci hi.

             Mrs. White a hun nunung kum 15 sung California-a a ten lai-in teek ta napi huan sungah nasepnate nuam sa-in, ama nasep a huh innkuan dangte tawh nuam sa khawm uh hi.  A lai gelh ding tawh kicing laha, zan kim khit a sawt lo-in tho-in kipan zel thei hi.  Khua phat ni ciangin a nasep a kinusiat thei leh vak khia-a huan sung hiam, inn kiim hiama a muh nupi khat peuh kiangah khawl thei hi.  An leh puante a kisam a theih leh ciah kikin ama inn sung zat laite panin pia zel hi.  Ama sih khit ciangin zong a teenna veng kuam khempeuhte in, "Nupi sam kaang, Jesu' it huaina a gengen nu," ci-in phawk den uh hi.

             A sih lai takin nuntak tawmna-a kisam a hi lo van a val zek nei hi.  Amah etteh dingin kuamah sawl lo hi.  Bang hang hiam cih leh amah zong eite mah bangin Seventh-day Adventist khat mah hi lela, a tho kik Topa' hehpihna muanga, sep dinga Topa in a sawl nasep, muan huai taka sep a sawm khat hi lel hi.  A lung sungah kha muanna tawh a khan zong hong cing ta-a, Khristian nuntakna ah zong kip cinten hi.

Source: Pawlpi Thu Lamlak

No comments: