Saturday, June 13, 2015

SINNA 12. June 13 - 19 "ZEISU JERUSALEM AH"


NIPINI (Sabbath) Nitak lam June 13
SIM DINGTE: Luke 19:28-40; Zechariah 9:9; Luke 19:45-48; 
Matt. 21:12-17; Luke 20:9-26.

KAMNGAH: "Zeisu in anaih ciang in khuapi mu in akap
hi." (Luke 19:41).

Zeisu in leitung a anuntak Nipi kal tawpna Jerusalem
ah zang hi. Alip khap huai thupiang teng en le hang:

1. Gualzo tak a lutna;
2. Don anei lo khuapi Zeisu in akahna;
3. Biakinnpi siansuahna;
4. Amah langdo ding a athei loh kala gelnate;
5. Alungngaih huai nitak ann nek leh Gethsemane a lunggimna;
6. Bawlsiat thusitna;
7. Singlamteh tung ah thahna; leh, atawpna ah,
8. Thawh kiknate ahihi.

Hih bang vai buai thupi, bang khuapi mah in kal
khat sung in tuak ngei nailo in zong tuak ngei nawnlo ding
hi. Hih kal sung sia leh pha kikal kidona sang pen hun hong
suak hi. Zeisu bek in apiang thute thupitna telsiam hi.
Zeisu in Jerusalem khuapi pen tamveipi kantan zel
hi. Matthew, Mark, Luke, leh John thubute in Zeisu agol
ciang Jerusalem ahawhna na ciamteh kik hi. Hundang a te
bel ki thei kim hi. 

Gentehna in,
1. Naungek Zeisu biakinnpi ah apna kinei(Luke 2:22-28),
2. Kum 12 apha Zeisu biakinn sung ah thu kikum a om (aneu 41-50),
3. Satan in biakinnpi tung sang pen ah paipih (Luke 4:9- 13).
Ahih hang in Zeisu' Nipi nunung hun sung Jerusalem
a anasepna vai lungdamna thu at te'n limgen mahmah
uh hi.

NIMASANI (Sunday) June 14
Gualzo Tak a Lutna (Luke 19:28-40)

Zeisu Bethlehem ah suak hi. Nazareth ah khangkhia
hi. Galilee, Samaria, Judea, leh Perea cih bang munte ah thu
gen, thu hilh, leh cinate dam sak in vak kawikawi hi. Zeisu in
khuapi sung pai ding "khentat" (Luke 9:51, NKJV). Leitung
tangthu ah tutung tang apai pen athupi pen Nipi kal ahihi.
Khazih kumpi bang a khuapi hong lut in singlamteh ah hong
si hi. Hih tungtawn in ei agal ahite "Atapa sihna tungtawn
in Pasian tawh ih ki lem ta hi" (Rom. 5:10, NKJV).

Luke 19:28-40 sim in. Nungzuite lunglawp mahmah
uh hi. Jerusalem a David tokhom kumpi Zeisu in luah ta
ding ci in ngaihsun takpi ding uh hi. Hih lamet khialhna
pan alamdang bang sinna hih vai ah ih sin thei ding hiam?
Zeisu hong suah in mipilte in Jerusalem ah kong
hong kieu uh hi. Lungsim asukha dotna hong dong uh a, "mi
bang a hong piang Jew te kumpi pa koi ah om hiam?" (Matt.
2:2, NKJV) ci uh hi. Singlamteh ma ni pawl khat sung,
nungzuite leh mihonpite in khuapi sung ah dim uh hi. Jerusalem
kim teng ah "Topa min tawh hong pai pa in thupha ngah
ta hen" cih aw ging in Jerusalem kim vantung teng zel hi
(Luke 19:38, NKJV).

Hih thupiang in genkholhna picing sak hi. "Zion
khuapi lungdamna tawh kidim hi. Jerusalem khuamite in
awng un! Kumpipa hong pai hi. Mann tak in Asem den Pa
hi. Hotkhiatna vangg nei hi. Amah nunnem in laa tung ah
hong tuang hi.

Laano tung ah hong tuang hi" (Zech. 9 : 9, NIrV). Hi
mah leh, Zeisu in, "Hosana" tawh akipan awtkhai a lam paina
pen Golgotha ah tawp ding hi. "Azo zo hi" cih zawhna kammalte
hong awtkhiat na ding mun ahihi.

Pasian gelkholh-nasa bang in hong piang to hi. Zeisu'
nungzuite lungsim pen ngeinate, amau hun a lametna leh
ngeinate tawh apiang ding leh akhiatna thu Zeisu' genkholhna
tuamtuamte leh adeihna thute mangngilh cip ding uh hi.
Khazih in hopih napin ngai nuam lo uh hi. Angai
kha zong un amau lamet dan hilo in langpan uh hi. Laisiantho
thumann tawh kisai vaite ah, tua bang ih hih khak loh nang
in bang ci kidop thei ding ih hi hiam?

NINIHNI (Monday) June 15
Jerusalem: Biakinnpi Siansuahna (Luke 19:46)

"Ka innpi in mite thunget theihna mun hi ding hi"
Topa in ci hi ci in kigelh hi. "Ahi zong in note in guta buluhte'
kuaa na suak sak uh hi" (Luke 19:46, NIrV).
Gualzo taka Alutma in, Jerusalem Zeisu in kah hi.
Khuapi sung alut khit ciang in, biakinn pi ah pai masa pen
hi.

Luke 19:45-28; Matt. 21:12-17; leh Mark 11:15-19 sim
in. Zeisu hihna bawlna pan bang sinna thupi ih ngah thei
ding hiam? Biakinnpi a na akisep dan maha asem eite lak ah
hih thu in bang hong gen, hong thei sak ding hiam? Eph. 2:21
zong sim in.

Lungdamna thubu 4 te in avek un biakinnpi siansuah
vai gen ciat uh hi. John in asiansuah masak pen vai AD 28
lai a Zeisu biakinnpi avahawh laitak a thupiang hong gen
hi. Adangte in Zeisu nasep tawp kuan a 2 veina siansuahna
vai gen uh hi. A.D. 31 kum a paisan pawi kikham lai tak vai
ahihi. Tua hun, biakinnpi siansuahna vaite in Zeisu nasepna
vai hong genbeh hi. Biakinnpi leh asung a akisem akibawl
vaite ah sianthona api ngaihsutna hong lak hi. Messaiah
ahihna amasuan leh athuneihna phatak a alah siangna zong
hong lak hi.

Nih veina hong pai lai tak, asih ma deuh a biakinnpi
a aomzia ahihi. Hih thu in lunglawp huai dotna khat piang
sak a: Zeisu in si baih ta ding cih ki thei hi. Biakinnpi a
silbawlnate tawp-kuanta cih thei hi. Ahi zong in, avanzuak
te uh tawh aninhuai-sakte hawlkhia hi. Kum 40 khit ciang
a kisusia ding ahih ciang bang hang a koih lel lo ahih tam?
Adawnna ding hong kipia kei na ven. Pasian' inn hilai
veve ahih man hi kha ngel ding hi. Hotkhiatna vai kilahna
mun hi lai veve hi. Zeisu sih ding vai teng tawh lam khat leh
biakinnpi a kisem vaite, Jew thu um takpi mite in Zeisu kua
hi a, singlamteh a hongsihna in bang khiatna nei cih atelsiam
nadingun thupitna nei lai hi. Tua hi a biakinnpi in hotkhiatna
vai lak thei lai veve a Zeisu pen leitung piancil pan a kithat
tuuno ahihzia telsiam theihna in nei thei lai ding uh hi" (Mang.
13:8).

NITHUMNI (Tuesday) June 16
Amuan-huailote (Luke 20:9-19)

Lenggah lo cing diklopa gentehna (Luke 20:9-19) in
mite hotkhiatna vai sinna hong pia hi. Tua thu laigil pen
Pasian leh azawngkhal mi mawhte hong it thu ahihi. Tua
gentehna pen tua hun lai Jew makaite vai hi a, "amaute
agenna ahih lam thei uh hi" (aneu 19, NKJV)". Hong sinna
piak pen mi khempeuh ading ahihi. Khang khempeuh, pawlpi
kim, Pasian itna leh muanna akilak kha mi khempeuhte
tung a Pasian in citak-muanhuai dinga alametna vai ahihi.
Tu laia "asemte," ih hihna tawh hih gentehna pan Pasian
muhzia ih mukhia thei hi.

Luke 20:9-19 sim in. Hih lai a hong kilak thukhun in
hih gentehna sung-ate mah bang a akhial-khate ihhih leh ei
ading in bang khiatna nei hiam?

Pasian' lolai a nasemte in itna leh nin banlohna
gahpha agah ding uh kimlai gahpha gah lo hi. Ahi zong in
Pasian in, lo neipa hihna tawh kizui in Sawltak khat khit khat
sawl a (aneu 10-12), kamsang khat khit khat sawl hi (Jer.
35:15). Pasian' lampana itna tawh azolna leh acin akep
amawhpuak uh ah muanhuai ding a azolna ah citak hi. Ahi
zong in kamsangte pen bawlsiatna thuakte suak uh hi.
"Mipite'n bawlsiat ding ahanciam loh uh kamsang aom ngei
hiam?" (Sawl. 7:52, NIrV).

Pasian thu pen itna tangthu saupi ahihi. Dah huai
thuping kik zelzel hi. Ahi zong in atawpna ah vangliatna in
gualzo ding hi. Thawhkikna in singlamteh hong zom ding
hi. Akinilkhia suangtumpi in Pasian gam ading in innkieu
khuambul suangpi suak in; gupna ngah ahau azawng, Jew
leh gentile te, numei pasalte khempeuh mi nam khat suak
ding uh hi. Atawpna ah van lenggah huan ah vak kawikawi
in agah ane tawntung ding uh hi.

Bawlsiat ding kamsang tu lai in nei lo kha mah ding
hi hang, ahi zong in nidang lai mite mah bang in athu awlmawh
lo kha thei hi hang. "Tua huan a agah apakte" ih piak ding vai
leh thupuak hong pia te leh athupuakte uh ih awlmawh loh
khak ding kingaihsun pha ni.

NILINI (Wednesday) June 17
Pasian Maw Caesar (Luke 20:20-26)

Luke 20:20-26 sim in. Zeisu in hih mun a hong hilh
thu ei gam ei lei ciat ah koici zat ding cih bangci theih ding
na hi hiam?

Zeisu hun lai in, Rome te siahdon pen mi deih het loh
thu ahihi. AD 6 lai pawl in, Josephus genna ah Galilee mi
Judas akici kipuah phatna makaipa in Caesar tung a siah
apiakna pen Pasian langpanna hi ci hi. Hih thu in Rome
langdona piang sak zelzel hi. Siah vai pen thu leng lai hi a,
biakna makaite in thu lian sim te zang in siah piak huai maw
piak huai lo cih Zeisu kiang ah va dong sak zel uh hi. Adotna
thu uh lah ki thei sak lo uh hi. Gentehna in Zeisu in piak ding
hi ci leh, tua bang a dawnna in Rome te lam suak sak ding hi.
Mipite in Jerusalem hong lut a a awtkhaina bang un Amah
kumpi hi thei lo ding hi. Piak huai lo hi ci leh lah, Jew te
lungtang mah apua suak in Rome te ukna adeih lo suak ding
hi. Tua hi leh amah leh amah kumpi langpang kisuah ding
hi. Suahtakna lam om lo thangg asiah uh ahihi.

Zeisu in bel amaute zia atheih sa hi. Sum tung a Caesar
lim lak in "Caesar a te Caesar pia un. Pasian a te Pasian
pia un" ci in agen hi. (Luke 20:25, NIrV). Caesar nuai a nungta,
nisim vai a asum azangte in Caesar tung a siah piak ding
mawh puak nei hi. Mawhpuak dang khat om a, alian zaw
ahihi. Pasian lim leh mel sun a kipiang sak ih hih man in
Ama thumanh ding ih leibat ahihi.

"Khazih in ahi linlian in dawnga . . . Rome te dalna
nuai a nungta na hih man un akilawm panpihna piak ding
ahihi. Pasian thu tawh aki kalvalh mateng hih banga sep ding
ahihi. Ih tenna mun i thukham ih zuih mah bang in mite in
Pasian tung ah akipum piak phot ding uh ahihi. E.G. White,
Khangcin Lunggulh, D.A. p. 602.

Ih tenna gam ah gam mi hoih ih hih nang in koici
nuntak ding a, ih gam mi hihna taktak pen "abawl apiang sak
Pasian" tawh akisai lam koici lah thei ding ih hi hiam (Heb.
11:10, NIrV)?

NINGANI (Thursday) June 18
Topa' Nitak Ann (Luke 22:13-20)

Luke 22:13-20 sim in. Pasian pawi hun a Topa' nitak
ann in bang hang in thupi hiam?

Zeisu in Topa nitak ann pen paisan pawi tawh memat
hi. Paisan pawi omzia in mihingte tha nemna leh Pasian
vangliatna tehkaak hi. Egyptte sall hihna pan Israel te suakta
thei zo lo uh hi. Tua bang mah in eite zong mawhna thusung
pan ih kisuakta sak thei kei hi. Suahtakna pen Pasian hong
itna leh hong hehpihna pan in hong piang ahihi. Hih thu
Israel te in atuu ata te uh khang khat khit khat agen suksuk
ding uh thu ahihi (Pai. 12:26, 27). Atangthu ih et ciang in
Israel te suahtakna pen Pasian nasep ahihna kimu thei hi.
Tua mah bang in mihingte mawhna pan asuahtakna uh in
singlamteh a thupiang vai ah kinga hi. Zeisu in ih "paisan
pawi tuuno" ahihi (1 Cor. 5:7 sim in). A nitak ann in Khazih
hong sih athupitna vai hong thei hong phawk sak thu suak
hi." Adapted from GC Berkouwer, The Sacraments (Grand
Rapids: Wm. B. Eeerdmans, 1969) p. 193.

Topa nitak ann in "amah akilehhek nitak" (1 Cor.
11:23, NKJV) leh akikhailupna zan a Ama nungzuite phawk
ding a akisam thute agen ahihi. Annlum leh lengtuite pen ei
tang a akikek ama pumpi leh mawhmai na ding a aluang
asisan limlahna ahihi (Matt. 26:28 sim in). Zeisu' sihna bek in
mawhna pan hong honkhia thei hi. Hih bang dan in Zeisu
hong sihna pen eite hotkhiat na ding a letsong ahihna
mangngilh lohna ding ahihi. Zeisu in tua nitak ann thupha
pia in Ama hong pai kik hun dong tua bang a azang ding in
thupia hi (1 Cor. 11:24-26).

"Mitampite mawhna hang a asisan hong bua" ahihna
thu Zeisu' hong genna (Matt. 26:28, NIrV) in leitung hun bei
dong phawk ding ahihi. Hih thu hilhna nial a hotkhiatna
lampi dang telna in Pasian leh Ama hotkhiatna lampi anial
suak sak hi.

Athupi thu sin ding 2 om hi. "Eite ading in Khazih
hong si hi" cih thu in Topa tawh kikal thu ah ih phawk
ding ahihi. Thu sin 2 na in tua sihna thu hang in eite pum
khat suak in hong gawmkhawm hi. Ih tutkhopna ah zong
huntawp Khazih gupkhiatte ih hihna leh Topa hong pai kik
ding ih ngak thu ahihi. Tua hun mateng in hih annkuang
umkhopna tungtawn in abeisa thu in khiatna nei a ih
nuntakna in lamet hong nei thei ta hi.

Tawntung nuntakna kamciam hong piak theih nang
in Zeisu in ama pumpi leh sisan hong pia hi. Hih thumann
pen lametna hong pia den thu bang na cih suah sak thei ding
hiam?

KIGINNI (Friday) June 19

SINBEH DING: "Khazih pumpi ne a Ama sisan ih dawnna in
eite gumpa a ih sanna ahihi. Tua bang ih hihna tawh, Amah
in ih mawhnate hong maisak cih ih um a, Ama sung ah ih
kicing hi. Ama hong itna mu a ih ngaihsutna tungtawn leh,
Amah ih "dawnna" tungtawn in Amah tawh anungta khawm
ih suak hi. Pumpi ading ann akisap bang in nuntakna ading
Khazih kisam hi. Ann ih nek kei leh hong huh thei lo hi. Hong
nungta sak nate lak ah hong kihel thei lo hi. Tua mah bang in
Khazih zong eima gumpa ahih kei leh manh nei thei lo hi.
Amah theihna bek in hong huh thei lo hi. Amah "ne" in ih
lungsim sung ah sang in, Ama nuntakna ei a' asuah kul hi.
Ama hong itna, hong hehpihna, ih nuntakna sung ah hong
lut kul hi. E.G. White. Khangcin' Lunggulh, DA p. 389.
Kikup Dingte:

1. Zeisu' biakinnpi siansuah vai ih upna leh ih cihtakna
koici bang in kizuak kha thei hiam? Biakna pen met
nang, tuptun' nang, mun ngah nang in ki koici zat thei
ding hiam? Athupi zaw lai ah, hih thanggte ah ih pawlpi
a awkk khalo dingin koicih thei ding ih hi hiam?

2. Pasian um lo lai at siam Alex Rosenberg in na khempeuh
pilna siamnate tawh ih telkheh theih kul hi. Leitung a
om nate khempeuh; ngimna, deihna, pianzia ahihkeh
Pasian cih om lo hi. "Vannuai buppi' deihna bang hi mawk?
om peuh mah lo hi" ci hi. "Van nuai buppi ah bang teng
apiang hi mawk? amawkna vive. Nuntak ih cih in khiatna
leh deihna taktak nei lo hi. Hih thu in hong lung hih mawh
sak kha thei ding hi. Tua khit ciang in na lungkhamna
teng lim ngaihsut in. Bang hang? Ih ngaihsutna, ih
lungkiatna, te pen thudang hi lo in ih pumpi cell te leh dat
kikhelna hang ahihi. Tua bang phamawh?" ci sawn lai hi.
Ahi zong in Rosenberg in alungkiate ading in adawnna
pen anuntakna uh in khiatna nei lo hi. "Lungkhamna ih
cih cell omzia hang leh datte hang hi lel a, hih te zatui
khauhte (drugs) tawh kibawl thei hi. Zingsang ciang
noptuam nasak kei leh . . . . kal 3 khit teh zatui dang
khat tawh kilaih thei lel. Kal 3 cih pen zatui tuamtuam
ahi Prozac, Wellbutrin, Paxil, Zoloft, Celexa, ahihkeh
Luvox te'n kal 3 sung in hong sem lel ding hi." Rosenberg
i dawnna pen alamdanna ah acih takpi hi sawnsawn hi.
Na lungkiat leh zatui zang ziau in ci mawk hi. Rosenberg
ngaihsutna leh Zeisu Khazih ih upna leh singlamteh tung
a hong sep saknate ngaihsun in. Bang hang in Topa
nitak ann a ih kihelna in Rosenberg' ngaihsutna ahi
nuntakna ih cih in khiatna nei lo a, Pasian omlo acih
tawh ih thu kim lohna lahna suak bangci suah hiam?

No comments: