Monday, April 6, 2015

Sinna 2. Luke: Tuiphumna leh Ze-etnate

SINNA 2 April 4 - 10

TUIPHUMNA LEH ZEETNATE

 

NIPINI (Sabbath) Nitak lam Apr. 4

SIM DINGTE: Luke 3:1-14; Rom. 6:1-6; Luke 3:21, 22; Luke 4:5-8; Isa. 14;13, 14; Luke 4:9-13.


KAMNGAH: Kha Siangtho pum nei in vakhu bang in Ama tung ah kum suk a, "nang mah in ka lung hong dam sak ka it ka Tapa na hihi," ci in vantung pan in aw khat aging hi. (Luke 3:22).


Nung Nipi a ih muh sa bang in Luke in ama hun lai a ukpi minthangte pawl khat hong lak hi. Hong lahna thu pen hih mi vangliante mah bang in a om takpi leh apiang takpi thu ahihna hong lak ahihi.

 

Hih mi vang lian huzap neite min akigenna ahang thudang khat om hi. Gam palak a kiniamkhiat tak a nungta John tawh akilamdanna lah nang zong ahihi. Tuiphumpa John pen mihingte athupi pen hun a Pasian kamsang a "lamsial" ding a hong paina in leitung honkhia ding a hong pai Zeisu hang ahihi. Pasian in leitung miliante khat peuh tel lo a, atualniam zaw te atel zawk pen lamdang sak huai alunglawp huai thu ahihi.

 

Laisiangtho thu ngaihsunte in hih makaite genkhawm in nasep akipat hun pen A.D. 27 ahihkeh 28 kum hong suah uh hi. Hih bang Rome gam makaite hin lai in Zeisu tui hong kiphum in "Pasian Tapa it" (Luke 3:22) hihna van thupha sang hi. Luke in apat lim in Zeisu khazih nasep thu "abanban a agen" ma in hih thu kip sak phot hi.

 

NIMASANI (Sunday) Apr. 5

Topa Lampi Sial Un (Luke 3:1-14)

 

Luke 3 a John in athupi hotkhiatna thu ah ama aituam mawhpuak nasep asepkhiatna hong kidawk hi. John in thu ahilh ciang in mipi lungkim na ding in kamzol valthau zang lo hi.

 

Luke 3:1-14 sim in. Ama kammalte ah eite ading a athupi thumann te kihel hi. Hih mun ah John genna pan bang na sin thei ding hiam?

 

Kisikna pen ngaihsutna hawmpi khat peuh hi lo hi. Greek kammal metanoia pan hong pai hi a lungsim kikhelna pan a nuntakna lampi thak zuatna ahihi. Ki "baptize" cih ciang in tui sung a kidiah vek cihna hi. Tui ah diah vek cih in khiatna thukpi nei hi. John mapek in Jew te in tuiphumna pen tui sung a "kiphum vek" cih na ahihi. Gentile te Jew te upna ah hong lut uh ciang in ahih ngeina uh ahihi.

 

John in Jew te zong tuiphum ding a agen ciang in thuthak aphuang hi a: kituiphumna in mawhna tawh kipawl gamtatnate nuai siat in Messiah hong pai kik na ding kiging a om cih atangko ahihi. Tuiphumpa John in mawhna nusia a van mite bang in nuntak siangtho ah kalsuan cih alahna ahihi. Hih nuntak thak Zeisu tawh akipan ding hi ta hi. John in agen lai na ah ken tui sung ah kong phum a, ka nung a hong pai ding pa in "Kha Siangtho leh mei tawh hong phum ding hi" na ci hi (Luke 3:16, NKJV). Tua hi a tui sung a "phumna" pen sung lam kikhelna lim la ahihi. Tua pen Kha Siangtho a kiphumna tawh kip sak ding ahihi.

 

Rom. 6:1-6 sim in. Tui phum vai tawh kisai bang kha lam sinna Sawltak Paul in hong pia hiam? Tui sung a "kiphumna" leh tui sung pan a paikhiatna pen mawhna ah si a dikna ah nuntakna tawh na genteh hi. Khazih sung ah nuntakna thak nang a in bangci ciang dong taksuakk hiam?

 

NINIHNI (Monday) Apr. 6

"Ka It Ka Tapa Na Hihi" (Matt. 3:13-17)

 

Luke 2:41-50 sung ah, Joeseph leh Mary in Jerusalem ah Zeisu amatsuahna vai uh ih sin hi. Angaihsut huai thu in Mary in atai ciang in Zeisu dawnkikna thu ahihi (aneu 48). Zeisu dawnna ah Amah Pasian Tapa ahih lam atheihna hong lak hi. "Bang hang a no kei hong zong lai zang? Ka Pa inn ah ka om ding ahih thu thei lo maw?" na ci hi (aneu 49, NIrV). Zeiseu dawnna Joseph leh Mary in telcian lo hi.

 

Bang telcian na lai zang mah ding? Nungzuite na ngawn, akum a akikholh khit mah un, Amah leh anasep telcian lo uh hi. Gentehna in, athawh kik khit ciang in Zeisu in Emmaus khua lampi a nungzui 2 te tawh kiho uh hi. Khat in Zeisu thu agenna ah Amah "kamsang khat hi; agen ahawmnate ah, Pasian mai leh mite mai ah vang nei hi" (Luke 24:19, NIrV) ci hi. Zeisu bel kamsang bek hi lo lai zaw hi. Nungzuite mahmah in zong amah kua hi a, bang vai a hong pai cih tel lo uh hi.

 

Matt. 3:13-17; John 1:29-34; leh Luke 3:21, 22 sim in. Zeisu' ki tuiphum pen bang hang in thupi hiam? A ki tuiphum laitak in Zeisu pen Pasian Tapa ahihna van pan hong ki gen hi. Zeisu in amah tui akiphum kul ahih man hi zaw lo in midangte etteh ding a abawl ahihi (Matt. 3:14, 15). Zeisu aki tui phum vai athupi thu thumte in:

1. tui phumpa tangkona, "leitung mawhna apuakhia! Pasian tuuno en un!" (John 1:29, NKJV);

2. Zeisu na sepna ding a anuntakna ah Kha Siangtho' makaihna;

3. Zeisu pen Pa lungkimna, Pasian Tapa ahih thu van pan a tangkona cih te ahihi.

 

NITHUMNI (Tuesday) Apr. 7

"Ann bek" Tawh Hi Lo (Luke 4:4)

 

"Zeisu pen, Kha Siangtho tawh kidim in . . . Khasiang- tho in gampa lak ah ni 40 sung dawi ze etna thuak ding in paipih hi (Luke 4:1, 2, NKJV). Pasian sawl bang sem ding a hong piang ahihi. A ki tui phumna ah a nasep kipan hi. Kha Siangtho in panpih hi. A masuan ading kiging khol ding in gamlak zuan hi.

 

Gam lak a athuak zeetna in Khazih leh Satan kikal kidona ahihi. Hih kidona pen van ah Satan hong lehtat a kipan ahihi. Gamlak a, ih gumpa in ni 40 ann ngawlna tawh thanem a, ih masuan liap in lam et om lo hong bang hi. Tua hun mah in Satan in a nasep masuan hong pan a "amahn azawh kei leh amah ki zo ding cih mu hi. Hih kidona pen adangte khat peuh' khut ah ngak ding in thupi lua hi. Amah ngiat mah hong pang hi." E.G. White, Khangcin' Lunggulh, D.A. p. 116.

 

Khazih kiang ah Satan cih ngaihsun leng: "Pasian Tapa na hih takpi leh hih suangte khomun suak sak in" na ci hi (Luke 4:3, NKJV). Hih mun ah Satan in van a asep sa sep ding a hanciamm bang hiam? Ann pen hih vai ah athupi pen hi lo hi. Ni 40 sung honpa a ann ngawlna in agilkial mahmah hi. Satan in Zeisu' gilkial pen mawhna sung lut sakna in neih sawm hi. Ahih hang in Satan in Zeisu pen piang sak pa ahih lam thei hi.

 

Van nuai khempeuh bangmahlo pan a apian sak ahihi. Suangte khomun suah sak pen avai buai hi lo hi. Avai buai pen amasa kammalte vai hi a, "Pasian Tapa na hi takpi leh" cih thu ahihi. Tua ma ni 40 hun in Pasian Tapa ahih takpi lam van pan kitangko khin hi. Tun tua vai Zeisu in lunghei nei ding maw? Pasian kammal muan lohna pen ze-etna sung lutna masa pen hi. Vantung ah Satan in Zeisu' thu neihna dem ngei zo hi. Tun adem leuleu hi a, van a ahih sang a aki thei lo zaw tham in abawl ahihi. Pasian kamciamte muang mawh kha lo ding in bang ci kisin thei ding na hi hiam?

 

NILINI (Wednesday) Apr. 8

"Kei Hong Bia In" (Luke 4:5-8)

 

Luke 4:5-8 sim in. Bang hang in Satan in Zeisu' biak ding ut se hiam? Bang vai thupi om hiam? Pasian bek biak ding ahihi. Biak huai hihna pen piang sakpa leh piansakte' kilamdanna ahihi. Vantung a Lucifer in Pasian alangdona vai zong kibiak vai mah na hihi. Isaiah in Lucifer lungtup Isa. 14:13, 14 a agenna ah: atokhom van aksite' sang a asan sak zawk a, sangpenpa tawh kibat ding ahihi.

 

Pasian bek in aneih theih thuneihna atuh na hi gige hi. Tua hi a hih ze-etna ah bang thu piang cih ih telsiam thei zaw hi. Zeisu in hih leitung, Pasian neihna leh ukna sung ah aguan kik ding ciang in Satan in mual dawn ah paipih hi. Satan in Zeisu hih leitung kumpi gam khempeuh mu sak hi. Tua teng gamtat na neu no khat tawh piak ding gen a: "nong biak leh avekpi in nang a suak ding hi" ci hi (Luke 4:7, NKJV) Satan in Zeisu' thuneihna pen ama a bang in ngaihsun sak nuam hi. Satan in Zeisu pen liatna leh minthannate tawh ze-et ding hanciam in ama kiang ah kun sak ziau ding bek ahihi. Vantung a angah zawh loh thu Zeisu kiang pan a ngah ding ahanciam ahihi.

 

Khazih in ze-etna angawh dawnzia ngaihsun leng, "Satan aw kihemkhia in!" (aneu 8, NKJV). Ki biak vai thute piang sak pa bek tawh akisai ahihi. Pasian kammal mah zang in na dawng kik hi. Kha Siangtho in Moses kiang ah na ci khin hi lo hiam?, "Israel te aw, ngai un: Topa Pasian in Too khat ahihi! Na Topa Pasian it in, . . Na Topa Pasian zahtak in, Ama na nasem ding hi (Thuhilhk. 6:4, 5, 13, NKJV) ci hi lo ahi hiam? Upna leh thumanna tawh kiptak a Pasian zuihna pen Satan zuauthu leh khembawlnate' dawnna hoih pen ahihi.

 

Ih upna azawm sak ding khialkhemna "thu neu no khat" tungtawn in zong kituak kha thei tek hi. Gentehna in, na nasep masuamte, na college lai zawhna, na za khanna vai cih te in Nipi ni Sabbath khawng hong zawikaih sak nuam thei hi. Koici ciang tawh lungkim ding? Akilawm takpi hun a om thei ngei ding hiam?

 

NINGANI (Thursday) Apr. 9

Khazih Agualzo Pa (Luke 4:9 - 13)

 

Luke leh Matthew in ze-etna nihna leh thumnate kilaih sak hi. Ahang ih theih loh hang, thupi sam lo hi. Lungdamna thubute sung a avai thupi pen abu 2 tuak ah Zeisu in Satan tung ah gualzo dikdek cih thu ahihi. Athupi dang khat ah Zeisu Khazih pen eite mah bang in ki ze-et a khialkha tuan lo hi (Heb. 4:15). Ze-et khialkhemnate ah gualzo a Satan tung a Pasian kammal bang a genna leh thungetna tawh, Pasian gam thu tangko ding in Zeisu hong kipankhia in Christian thuhilhna hun hong kipan theita ahihi.

 

Luke 4:9-13 leh Matt. 4:5-7 sim in. Ze-etna masa te gel ah Zeisu in Satan anntah pen Laisiangtho zang in zo hi. Tun, athum veina ah, amasate mah bang in Laisiangtho siksan in Pasian kammal sittel sinsen maw cih ze-et hi. Hih mun ah bang piang a, Zeisu in bang ci dawn hiam? Satan in Zeisu pen Jerusalem, Jew tangthu ah asiangtho-pen, biakinnpi dawn ah paipih hi. Pasian amite tawh a omna mun pen Zeisu leh Satan kidona mun hong suak hi. "Pasian Tapa na hih leh" cih thu tawh hong tawngg kik hi. Satan cihna ah:

 

Pasian pen na Pa takpi ahih leh, na masuan ama thupiakna tawh ahih leh, hih biakinn dawn pan ki kia sak in. Amann takpi leh hong liam sak lo ding hi. Satan in Laisiangtho man in: "Pasian in avantung mite hong kem ding in sawl ding hi. Amaute in akhut uh tawh hong len ding uh hi" (Luke 4:10, CEV).

 

Satan in Laisiangtho thei napi kawilaak hi. Ama bawlzia banga Zeisu pen Pasian asittel sak ahihi. Zeisu in Pasian deihna bang asep lai teng Pasian in avantung mite tungtawn a, kep ding kamciam hi. Daniel leh alawmte zong tua bang mah ahihi. Laisiangtho man in Zeisu in Satan dawng kik hi. Pasian pen ei sittel ding hi lo hi (aneu 12). Ei hih ding pen ama khut ah kiaap a ama deih bang a hong sepkhiat ding ahihi.

 

Ze-et khialkhemna vai ah athupi thu 4 te in:

1. Ze-et khialkhemna apengg kuamah om lo hi.

2. Pasian in ze-etna hong tun' sak ciang in zawh nang akisam hehpihna leh thatang zong hong pia hi.

3. Ze-et khialkhemnate ki bang den lo hi;

4. Athuak zawh loh ding uh a, ze-et khialkhemna atuak kuamah om lo hi (1 Cor. 10:13).

 

KIGINNI (Friday) Apr. 10

SINBEH DING:

"Josep leh Mary te in Pasian lungngai in thu ngen den uh hi leh amau sep ding thute telsiam in Zeisu mansuah lo ding uh hi. Ni khat a awlmawh lo khak man un Honpa mansuah uh a ni thum sung lungkham a zon' hong kul hi. Eite zong, kam nainawng, kam hoih lo te zang in thunget ding ih phawk kei leh ni khat sung in Honpa ih mansuah kha ding a lungmuanna ih muh kik nang in ni tampi sung lungkham ih thuak' hong kul ding hi." E.G. White, Khangcin' lunggulh, D.A. p. 83.

 

KIKUP DINGTE:

1. Ze-et khialkhemnate mawhna hi pah sam lo hi. Sian thona lam hong manawh pih theih thu Laisiangtho in hong gen hi. Hong ki khen ding pen thu khat hi a, mawhna sunga puk ding pen thudang khat ahihi. Ze-et khialkhemnate ih pelh theih nang in ih hih theih banga pelh ding vai ah bangci ding ihhi hiam?

 

2. Laisiangtho thu ngaihsun te leh ngaihtuah a thumann kansuut te in "metannarrative" acih uh thupai pi khat leh thu neuneu te zong kihel hi. Thu dang khat in enleng metannarrative ih cih pen tangthu leh thupiangte ahuam kim thu ahihi. SDA te ih hihna tawh, kikingkalhna thu pen vantung leh leitung ah thu teng apianna thute ahuampi ahihi. Laisiangtho bang munte in hih kikingkalhna a om den lam hong lak hiam? Bang munte in hong tel thei sak hiam?

 

3. Ih tuah khak ze-et khialkhemnate ah gualzawh nang kamciam hong pia Laisiangtho mun thupi pen te bang khawng hiam? Tua bang kamciamte kawmkal mah ah bang hang in puk ding ol mahmah veve mawk hiam?

 

4. Tu kal sinna sung khat a acihna ah "lunghei neihna in ze-et khialkhemna tuah nang kalsuan masa pen hi" na ci hi. Bang hang in hih thu mann hiam?

 

5. Milim biakna ih cih pen Topa ahi lo khat peuh mai ah kun a biakna sang koici bang in khawkk zaw tham hiam?

No comments: