Sunday, July 19, 2015

MIHING HONG KIBAWL DAN & SIH KHIT CIANG A OMDAN DING

MIHING : HONG KIBAWL DAN & SIH KHIT CIANG A OMDAN DING

 

MIHING  IH HIHNA

Nidanglai pek pan akipan tuni ciang dong mihing in kha aneih leh neih loh thu ah kinial na bei thei lo leh san dan kibang  lo tak in omden hi.Mi pawl khat te in," mihing te in kha kinei  in,ih sih leh ii kha pen vantung ah ahih kei leh misi khua ah pai cihi.Mi pawl khat te in ahih leh" ii  nuntakna hu simloh, kha adang nuntakna nei kinei lo in,ii nuntakna (huih) abei ciang kisi in, ih sih khit takciang kha adang koikoi ah pai thei ding in nuntakna neidang ei ma sung ah omlo hi" ci in um uhhi.

Koi mann zaw ding hiam cih theih nading in,a omlo lak pan mihing te a bawl pa Pasian lo buang leitung milak ah kua mah dot taak ding omlo hi.Ahong bawl Pasian in ahih leh mihing hong bawl pen thei tel mahmah ding cih pen uplah ding om lo hi." Aw Topa nang mah in kei nong entel a nong thei hi.Tua bang in kei nong theih na pen kei  ading in thuthuk lua mahmah ahih man in,kei theih tel zawh ding hi lohi (late 139:1,6,13,16).Pasian mai ah kisel thei ding bang mah omlo hi.Eite khempeuh ih ding na ding pa mai ah piangsak na khempeuh kiliah ki im omlo in kimu sitset hi(Hebrew 4:13).

Mi hing in kha aneih leh neih lo cih pen mihing abawl Pasian in, mihing abawl dan thu LST pan in ih sin hong kul ta hi.LST gen bangbang pen, ih ngaih dan tawh aki lehbulh hang ,Pasian thu ahih man in mann zaw zel cih pen ih theih ding, ih up ngam ding hong kul ta hi.

PASIAN BAWL

Pasian in leilak pan in leivui tawh mihing bawla, anak sung ah nuntak na huih sangsuk hi.Tua mipen leitung nuntak na nei mi hong suak pah hi(Pian.2:7).Hih LST mun ih muh dan te Pasian in mihing pen leivui leh huih zang in hong bawl cih  nasiang gen sitset mahmah hi.Lei a leivui leh nuntakna huih sim loh bang mah kha adang abawl thu kimu lo hi.Lei a leivui leh nuntakna huih kingawn khawm pen mikhat,nuntakna nei mihing akibawl thei bek cih pen kitel sitset hi.Nuntakna huih kihel lo leivui bek pen bang mah hilo in,leivui a om kei aleh nuntakna huih zong nuntakna anei mihing na cing zo het lo hi.

NUNTAKNA NEI MI PEN

Leivui tawh kibawl taksa luang huam bek pen nuntakna nei mi(mi hing) hong cing zolo a, zong hong hi hetlo hi.Ahih hang in nuntakna huih in mihing luang hawm  sung ah hong lut tak ciang hong nunta hi,taksa + nuntakna huih = nuntakna nei mihing hong hita hi.Hih lai ah nuntak nei cih kam pau ahong suakna pen, kam pau bul zaw ah pen "napheshayah" cih hi in,Piancil 1:20,21,24,30 te ah pen gamtang thei, nunna nei,nuntakna anei nate genna in kizang hi.

Hih lai thu ah pen Pasian in mihing ah nuntakna nei mihing thung lut hilo in, nuntak theihna huih thunglut zaw ahihi.Gnt in electic bulb amah bek in tang thei lo a,ahih hang meitha nasep theina in,asung a sihkhau zangneu te ah hong bat tak ciang hongtang hi zaw mai hi.Tua bang dan deuh mah in Adam luang hawm pen hong picing mah tase leh , ahih ding nate hong hih thei lo hi.Pasian in anak ah nuntakna huih hong mup tak ciang in,Adam pen nuntakna nei mi, na hih thei,tang thei, ngaih sutna nei in hong om zaw hi.Adam om ma in nuntakna nei mi omlo in,mi pawl khat in  mihing luang hawm abawl ma in kha lam taksa nabawl masa zaw pek  ci uhhi.Ahih hang in mann lo hi.LST in " ahih zong in kha pumpi om masa lo in, mihing pumpi om masa zaw cihi.(Ikor.15:46).

Mipil te genna ah mihing taksa za zel ah 80 pen oxygen hi in,za zel ah 10 pen Hydogen akici leh Nitrogen tawm ahihi.Na agit zaw dang aom te pen mangpau in Carbon,lead, Calcuim,Phosphorus,Potassium,sodium,sulphur,Magnesium,Iron cih te leh nadang dang te ahihi.Hih te pen gam sate lak ah zong na om in akibang kihi lel hi.Ahih leh gamsa te in mihing bang in nuntakna huih anei uh hiam.Tua te ih theih na ding in Piancil 7:15 en ni maw."nuntakna husang na anei khempeuh a nupa kop ciat in Noah tembaw sung ah apaipih uhhi.Piancil 7:22 ah A nak a nuntakna hu nei peuh mah si hi.Hih santak ah gamsa te zong mihing mahbang in huih nei cih kitel sitset hi.

Tua hih man in ganhing te leh gansa te pen nuntakna anei nate , nuntakna anei mi (nepheshayah) cih ahihi.Mangmuhna 16:3 na ah tuipi sung a om nuntakna nei khempeuh agen na ah zong hih kammal pen bek mah na zang hi.Tua hih man in mihing leh gamsa te pen nuntakna anei atang thei, nuntakna anei te mah ahi uhhi.Noah hunlai a tui alet in zong tembaw sung a te simloh mihing ganhing tuipi sung a te zong anak a nuntakna kha huih omna khempeuh si khin ci in akibang in gen hi.(Pian.7:15,22).Tua ahih man in taksa leh nuntakna huih thu ah pen mihng leh gamsa te pen abawlna thu ah zong vanzat kibang lel cih Pasian thu in hong hilh na hi gige hi."Atawp na ah cile hang mihing leh ganhng te in atuah ding uh kibang a, ganhing mah bang in mihing zong asi ahihi. Mihing leh ganhing aki bang in nuntakna hu nei a,mihing leh ganhing nuntakna  kiman na bangmah on lo ahih man ,mihng pen ganhing sang in ahoih zawkna bang mah omtuan lo hi.Anih tuak un mun khat ah tungkhawm ding uh a,leivui pan in apiang uh ahih mah bang inleivui mah suak kik ding uhhi(Thuhilhsia 3:19,20).Ih Zomi pa ngaihsut dan leh Pasian thupen hong kileh bulh zelzaw na hi gige hi.Tua bang in hih mah leh zong gam sate sang in thupi zawkna deuh kinei hi,tua pen kha nuntakna huih hilo in,nasep thei nate,gam sate tung ah uk ding in na hih theina leh ahoih lam theihtheih na,pilna hong kipia na hi in,tua pen kilamdang na leh thupit na a hihi.Lungsim siang tho tak leh lungsim hoihna neihna ah pen,mihng pen gam sate sang in Pasian nasep ding in kikoih hi.Pasian in gam sate khempeuh tung ah thuneih na pia ahihman inthupit naleh zahtakna nei deuh zaw hi.

Pasian thu in mihingte pen gamsa bang lel hih na hong theihsak lai in(Thu 3:18) ei mihing te leh Zomi pa lungsim ah theih siamna in banpha lo leh, ih sih khit ciang eite lak ah sithei hetlo bang hiam aw khat omsak upna kinei mai hi.Pasian thu pen kha thu ahih man leh kha lam pan bek in theithei na ahih man bek in,Pasian khasiangtho muhsak na neilo te leh si leh sa mihing lampan a ente ading in thei tel theihzong hihetlo hi.(IKor.2:24,15).

 

KHEN 2                                                        KHA

 

     Nidang lai in ih pi leh ih pute'n dawi abiak lai hun akipan in tuni ciang dongin, ih mihing ngaihsutna ah pen ih taksa ah  kimuthei hetlo ei mah mah tawh akibang, ih si zong asi theilo kha bangbang hiam a om bangin ii um hi.Ih gam ah Khristian hong tung khit ciangin, singbul suangbul a kithawihna leh dawi biakna  te manglang takin bei pah hi.Ahih hangin kha si theilo nei banga kingaihsutna pen Pasian thu ih up khit hangin kikhawlsan thei nailo nam na hihi.

 

     Ih pi ih pu te in a up na dan pen,ih sih khitciang ih kha pen na si thei hetlo in,ih sih lian leh na pusuak khia in,Rih bual ah pai hi.Hringlang mual ah kah in, leitung pen en in hong ngaihsut a,na lungleng mahmah mai uha,hong kileh kik mai ding ut mahmah uhhi. Ahih hang tua mual bul ah pen pak nam khat "Hawilo pak" acih pen na om hi.Tua pen hong kuaitan in,hong kileh kik nuam nawnlo in,apam deuh ah "Lungloh tui" acih pen na om kik hi.Tua tui pen adawn uh leh alungleng uh pen na omsak nawnlo hi.Tua khit ciang Piallui kan in,Pialral pen na tung uha,tua pen "MISI KHUA"kha leitung (pialral)pen hihi ci uhhi.

 

     Khua sung lutna kongpi ah Pu Pawl kici  pasal lian mahmah na om hi.Sailii kapna lianpi na nei in, tua khua a lut ding peuhmah te nakap pahpah in akap khak te pen kum thum sung  aci tung ah bawk om thei hi, ci hi.Mithat sakap siam te, gal ai a tong ngei te leh pasal hangsan dialteng te  saili tawhkap gamlo hi. Tung lam ah muvanlai in na cing in,nuai lam ah (leilam ah) gulgan in na cing in, tua ciang in misi khua ah akha te pen nuam sa mahmah in an suksa heng in (Ni dang in an suk pen tawl huai in kingaihsun) na om hiathiat lel uh hi," na ci uhhi.Tua pen na um mahmah uh hi.

 

    Tua bang kihilhna pan in Khristian ih suak khit hang inzong tua bang  ngaihdan pen mi tam zaw te in kizui to zel hi.Ih misi ngaihla te leh ih van gam ngaih la te ah zong tua dan upna zui zel in late kiphuah in lungnuam tak in ih sa hi." Thangvan tual nuam ih tung hun ciang," cih te "Kei ngai in kap kei un,""Na zalna sian anglai pan cih a kipan tampi om hi.Hih lai te pen misi la hi in misi innkuan pihte hehnemna la in zang in ih sa ngawihngawih mai lel mawk hi.Tua pen hiding mah leh mann limlim dingin zong ki ummawh mawk ding in kilang hi.Pastor leh pawlpi upa misi vui ding te nangawng in zong tua banglam hawi zawngin na gen zel uhhi."Tuni pen  a van khuapi lutni leh a vantung gam khawngkhak honna ni hi in,tu inah vantung ahPasian kiangah nuamsa mahmah leh lungnuam tak in na om deldel ding a; ei hih lai a omte pen hong hehpih mahmah zaw ding hi," ci in misi innkuan te na hehnem pahpah uh in,mihing te in kha sitheilo nei bang lian in na hilh pahpah uhhi.

 

     Hih bangdan a updan leh kihilhna in Ih Pasian thu tawh kileh ngat bek hilo in, nakpi tak in na dodal mahmah hi cih pen Khristian te in ih theih khiatding kisam mahmah hi.Zeisu in cilesa in hong pianga, mihing te hong tatna te, Kalani a hong sihna te leh hong thawhkikna te, vantung ah hong kahtoh na te leh, Asiampi hihna te, atatsa te la dinga, lei ah hong paikik nading thute, avekpi tawh kileh ngat deuh khin cihna a hihi.Tua ahih man in hibang dan updan leh kihilhna maan taktak thei dingin ih ngaihdan koih khia photin hoihtak in ih sinzel ding hihang.

 

LAISIANGTHO II GENDAN

 

  Tua ahih leh mihing kha ih cih pen bang ahihiam?

     Amasa a ii gen sa mah bangin,mihing in kha aneih pen Laisiangtho in hih bang in hong hilh hi. "Mihing ah kha om,nakhempeuh hih thei huih ahihi,"(Job 32:8 NKJV) cihi.Pasian in mihing nuntakna huih apiak pen mihing kha hi lel mai a,tua huih pen nungtakna nei mi,  luang hawm atuam anei,taksa omlo inzong nakhempeuh a vekpi a theithei  bangdan cih hilo hi.Nuntakna huih pen gam sate in zong na nei lel hi(Thu.3:19,20 sim in).Laisiangtho ah pen, mihing kha genna Hebru pau in "Ruach" leh Greek pau in "Pneuma" acih pen "Soul" cih leh "Spirit" ci in  1700 vei val bang kilet in na om hi. "Soul" ahih kei leh "Spirit" cih in ih Laisiangtho ah "Kha" ci in na kilet den hi.Ahih hangin, ih Laisiangtho a Kha ci in 1700 kim akimuhna ah pen "Soul" cih leh "Spirit" cih pen , taksa om kei zongin, amah leh amah in nungta leh si theilo,maimang theilo, tawntungna, sihthei lohna neibangin genna  khatvei mahmah zong omlo cih pen ih theician ding kisam ding hi.Tua lo ah mihing te in a taksa  a theihthei na aneih simloh theihtheihna neihthei nadang a om thu zong na om hetlo hi.

 

     Mang pau in "Soul" cih kampau a om pen Thuciamlui bu Hebru pau a "Nehphesh" cih  pan a kilet khia ahihi. Original Hebrew ah pen 745 vei na om in,English Bible- ah 473 bangpen soul ci in kilet in,120 vei pen( life or lives) ci in na kilet hi.Aki zatna  thumun khat theilo cih ih theih ding kisam ding hi.Khat veivei ciang "Soul" cih  pen, mihing te genna in na kizang hi.Sawltak 27:37 thu a, "Tembaw sung a mi pen Ih vekpi in mi 276 ih hihi" ci zong pen, kha (Soul)276 ih hihi cih na ahihi. "Mi 276 ih hihi" cih tawh gen nopna thumun khat ahihi.English K.J.V ah en in.Paunak 25:25- Adangtak mipa in tuivot lim asak bangin gamla pi a omlawm te kiang panin thuzak nuam kisa hi" cih zong "Soul" cih mah hi in, mihing genna mah ahihi.

 

     "Soul" cih pen khatveivei ciang, " Nuntakna"cih in kilet denzel hi."  "Hi laitak ah, Jonathan nunna leh Davib nunna pen na kizawm mahmah a,"(1Samuel 18:1).Hih thu ah pen (Soul) cih pen nunna cih nading in nazang hi.Late 103:1- ah " Topa ka phatding a, kalungsim khempeuh tawh ama minsiangtho ka phat ding hi.,(Late 119:176,1424- te zong en in).

 

    "Soul" cih omzia dang khat pen in "Lungsim" cihna ahihi."Banghang in lungsim mangbang te kiang ah nunna kipia ahihiam?"(Matt.26:38;Sawltak. 4:32 etc).

 

     SPIRIT: Tua  mahbangin "Spirit"cihzong pen kiletdan ah pen kithumun khat kim hetlo hi cih theiding  kisam mahmah ding hi.Job in, "Pasian hu, ka nak ah kadik laiteng,"(Job 27:3)na ci hi.Hih lai ah zong Spirit  cih pen "hu" cihna in kizang hi.Job 15:13 etc. A tam zaw inah spirit cih pen (lungsim) cihna  a hihi. "Piaknopna lungsim anei mi peuhmah hong pai tawn uha,"(Pai.35:21, Gamlakvakna 14:24,Joshua 5;1,Late 78:8,Isaiah 57:15,Micah 2:11).Hih munte leh mundang ah zong Spirit cih pen lungsim, ngaihsutna genna ah na kizang den hi.

 

     "Huih" cih inzong na kilet hi."Huih zong a utna peuhpeuh ah nung a,"(John 3:8) cih te leh,Piancil 8:1,Pai.10:13,Gamlakvakna 11:31,2Samuel 22:11, 1Kum. 18:45,2Kum.3:17,Job 1:19,Late 1:4,Paunak 11:29, leh mundangdang tampi te ah "Spirit" "Huih" cihna in naki zang hi.Luke 8:55- ah  numei no sih kithawhsakkikna thu ah "Spirit" cih pen Zo Laisiangtho ZIV ah "Kha" cih in kilet hi. "Akha pen hong ciahkik ta, ci hi.Tua pen nunna hong kilehkik genna mai ahihi.Hi lai ah "Kha" ci a genna kampau mah Mangmuhna 13:15- ah pen nunna (life) ci in na kilet kik leuleu hi.Hih pen Greek pau a Pneuma cih ahihi.Zo Laisiangtho sung ah "hu" ci in na kilet hi.Hih bang in ah  Laisiangtho in kha  agen dan leh hong hihdan pen ahihi.

 

     Kha genna in kampau khat N'shahmah' cih pen  24 vei kizang in, hih zong azatdan thumun khat lo hi.Mang pau in 17 vei "breath" ci in kilet in,tua pen "hu" cihna ahihi (Pian.2:7;Thu hilhkikna 20:16;Kumpi masa 15:29;27:3;Late 150:6;Isaiah 6:22;Daniel 10:17 etc).Spirit ci in nih vei kilet hi (Job 26:4;Paunak 20:7)- ah soul ci in khat vei na kilet hi (Isaih 57;16).Ahih hang in, mi pawl khat in Laisiangtho hong sim in, "Kha" cih thumal  amuh sial in angaihsutna ah mihing hilian lo kha, khawih theih la hi hetlo;Bang hiam aw khat in ngaihsun uhhi.

 

   Ahih hang ih Pasian thu (Laisiangtho) in, soul cih leh spirit  cih leh  kha cih te pen bel, sithei lo, gamtang theilo, maimang theilo bangin hong hilh ngeingei lo hi.

 

Laisiangtho ah pen "sithei lo" (immortal) cih kam pau pen na khat bek ah kizang hi a,Pasia tawh kisai thu leh ahihna genna adingin bek ah kizang ahihi.Amah bek Pasian ahi, a kimu thei lo,  a si ngei lo, tawntung kumpi pa in minthanna le pahtawina ngah tawntung tahen (1Tim.1:17). "Amah bek pen sih theilohna       ( Immortality) a nei" in kigen hi (1Tim 6:16) kitel lua mahmah hi. "Pasian mai ah mihing si thei (mortal) in om thei ding hiam?"(Job 4:17).Pau in mihing si thei in na gen hi (Rome 2;23 en in).Tua ahih man in mihing kha (soul) pen si thei hi.A mawh mi si ding hi.(The soul that sin it shall die)(Ezekiel 18:4,20). "Hell khuk sung ah pumpi leh kha a nihin a susia thei pa na kihta zaw un" (Matt 10:28; Jacob 5:20 zong en in).

 

     Kha si theilo nei hi mah leng pen, Khrist hong tatna ki sam lo ding a,omzia nei hetlo ding hi. Si thei, maimang thei, gamsa bang hi lel hihang. Si thei, maimang thei, ih hih man in ah, sih thei lohna pen kisam ta hanga, tua pen lungdamna thu in hong mu sak hi(1Tim 1:10).Tua tawntung nuntakna pen, thu ciam in upna in kingah a, upna in ih kep dending na hi gige ahihi.A sawtlo in Pasian hun ciam ahong tung hun ah pen akicing in piak kihi ding hi (1 Korin 15:51-55,John 6:46;1 Thesalonika 4:16 en in.

 

    

 KHEN 3.                                            SIH KHIT CIANG A OMDAN

"Ahi zongin misi a,amah maimang pahhi.Amah abeina tungta a,koi-ah om nawn ahi hiam?Job 14:10.

     Leitung a mi khempeuh te in,sih khit ciang a mihing te  ii omdan ding pen kithei nuam in, hih bang dan dotna  pen ih lungsim ah tuni ciang dong mah ih kidong tek hi.Khristian leh Khristian lo te lak ah zong, sihna thei siam leh sih khit ciang a mihing te omdan athei thei ding in leitung ah kua mah omlo hi.Adam khialna mah bang a akhial lo te tung ah zong tuni ciang dong mah in sihna in gam khempeuh ah leh innkuan khempeuh ah leh mun khempeuh ah hong uk hi(Rom.5:14).Sihna pen ngeina a nei  leh  apelh theih zong  na omhetlo hi.Hih zahta in sihna atam  hang in,ih tung ah hong tun' taktak ciang in,kua mah in thei siam in kilungdam thei het lo hi hang.

Mun khempeuh, gam khempeuh leh ,inn kuan sung khempeuh te ah kahna leh dahna hong tungsak ,ih it ih ngaih mahmah  te tawh hong kikhen sak ahihi.Kua mah peuh in dodal thei leh nial thei zong hilo hi.Mi hau te zong na dawm tuanlo  in, mi khempeuh te zong  nisim in hong mai ngat in om a,ih tung ah zong kidal zawh ding bang hilo in, tui khang bang in bang hun ah hiam ahong tung ding zong ahihi.Kilawm leh kilawm loh cih zong omlo in,sihna in tuni ciang dong lei ah hong leng in mi ahong valh tum zong na hihi.

Sihna pen mihing te gal zong na hi gige hi.Thei siam ding in zong haksa in gen siam ding zong haksa hi.Kua mah in ngai mahmah in mai ngap thei lo hi. Akhut vot in mi amat khit limlim nak leh , mihing kua mah peuh in kihonkhia thei lo hi."A si theilo kua om ahi hiam?Sihna hankhuk pan in kua suakta zo ahi hiam?(Late 98:48).

Tua hi in, tu in ah  sih khit ciang mihing te omdan pen kan kipan ta ni in ah,amasa in sihna omzia leh sihna ming tuamtuam te gen masa phot ni:

1.Misi- Thuhilh kikna 34:5; Johan 14:10

2.Ihmu- John 11:11;IThesalonia 4:16

3.ALaitat- Pian. 49:33

4Gam daihna sung ah pai- Late 115:17

5.Mipih te kang ah kigawm ding- Pian.49:30

6.Ahu sanna bei – late 146:4

7.Leitung pumpi nusia – 2Peter 1:14

8.Kha laksa –Luka 12:20 (manglai ah)

9.Lehzuih nawn loh ding –Job 16:22

Hih te ban ah misi gen na in,"Hong paisa ta,beita, anunna khawlta, phamta, mihing cing zonawnlo, hong nusia ta,cih akipan adang tampi tak kizang lai hi.

     Amasa lam a ih gen mah bang in, leivui leh huih a kigawm pen  mihing, nuntakna nei mi hong hi in,"Pasian in mihing nuntakna huih hong laksak kik leh,leivui pen a omna ngeina lei ah hong ciah kik hi".(Thuhilh kikna 12:7)."Kha omlo nuntakna pen asi ahihi" Jacob 2:16).Tua mah bang in, taksa omlo in kha pen luang hawm dang nei in om thei vet lo hi.LST in sihna thu  kiciantak in hong gen siang na ah pen , leivui leh nuntakna huih kikhen hi pi pen hi.

     Tua bang in taksa leh huih hong kikhen khit uh ciang in misi hong hita in, bang mah theihtheihna leh atheithei ding in amah tawh kibang nadang bangmah  omlo hi."A huih in pusuak san in, amah pen lei ah hong ciah kik in; tua ni mah  in angaihsut na te om nawn lo hi(Late 146:4).A nuntakna huih pen na laksak a, lei ah mah aciah kik hi.(late 104:29)." Ahing lai te in asih ding ahih lam uhthei a,asisa te in bangmah thei nawn lo hi.Asisa te in tha man bangmah nei nawnlo uha,amau kiphawk khan awn lo uhhi.Amau a ding in itna, muhdahna,hanciam na cih te om nawnlo a,leitung a a omna te khat beek theikha nawn lo uhhi(Thuhilh kikna 12:5,6) ci in LST in siangtak in hong gen hi."Na mai ah sep ding a om khem peuh ,na tha neih zah tawh sem in.Bang hang hiam cih leh na zuat ding sihna gam sung ah nasep na leh thu ngaihsutna,pilna leh thu ngaihsutna cih te om nawn lohi(Thuhilh kikna 12:9).Hih thu ah mihing te pen ih sihkhit ciang bangmah theihna ihneih loh zia hong kilang sitset hi.Ih upna dan te leh LST hong hilhna te kileh bulh mahmah hi.

     Hih bang in LST in hong hilh lai in,mipawl khat lungsim ah, mi site pen hong sih takciang  adam lai sang in,na hih thei zaw leh , thei zaw in ngaihsun uhhi.Tua bek zong hilo in,van gam ah  pai in,Topa pen na phat ziahziah in up uhhi.Ahih hangin LST in"Misi te in Topa phat thei lo hi( Late 115:17) ci in siang tak in hong hilh hi.Pasian phatding leh pahtawi dingin; lungsim leh ngaihsutna bangmah nei nawn lo hi." Asih khit ciang a ngaihsutna te beita hi" (late146:4).

Nunna huih "kha" tawh kisai thu ah zong, nasep dan thu kithu khat leh kha thu kithu khat lian cih hong tel gen siang sitset hi.Mi hoih nuntakna te, migilo nuntakna te, gamsa nuntakna te pen Pasian in na kep hi zaw hi."Leivui pen a om na ngei ah ciah kik lel in,kha (nuntakna huih) pen apia pa Pasian kiang ah ciahkik hi lel hi," cih (Thuhilh kikna 12:7)sung a Ih Pasian thu in hong hilh dan ahihi.

 

   MISI TE OMDAN

 

Misi pen "han" Hebru pau in "Sheol" acihna ah pai khin uhhi. Pasian nasem midik Job in ah,Nang in sihna ah nong tun'pih ding cih ka thei a, nuntakna anei mikhempeuh omna inn ah pen,"(Job 17:13 manglai a kigelh bang akilet ) ci in ah,hih han pen misi te inn, kua mah utlohna mun ahihi.Mi hoih leh migilo te tung ah thu tawpna kibang ahihi (Thu hilhkikna 9:2). Late a gelh pa in zong "Ka kha sihna Sheol ah nong nusia kei ding a, na mi siangtho pen na muatsak kei ding hi"(Late 16:10 mang lai pan lak) ci in na gen hi. Hih lai ah," Sheol" cih pen Greek pau ah pen "Hades" cih hi "han" cihna mah ahihi.Hih thu pen Peter in Zeisu Khrist han ah amuatloh ding thu hong lakkik hi."Khrista thohkikna thu  genna hi in, misi khua ah nusiat om vetlo in, aluang zong muat vetlo hi,"(Sawltakte 2:27,31) cihi.

 

"David zong van ah kahto lo hi," ci in  Peter in ah Kha Siangtho theihsakn angah in hong gen ahihi(Sawltakte 2:34). Ih mai mihangsan tampi tak in "Upna lian mahmah hi , ci-in akitheih hang piak ding in Pasian in aciam sa thu te angah nai kei uhhi.Amau tawh  eite ih kikop ciang in amau te acingtak ahih thei phing na ding uh Pasian geel na ahihi(Hebru 11:39,40).

 

MISITE HONG THONKIK DING UHHI.

     Misite pen bangmah thei lo in muat khit mah tase leh ,bang ni ah hiam khat in a ihmut na han pan in hong tho kik ding uh hi cih ih Pasian thu in siangtak in hong hilh hi:"Nangma misi te hong tho kik dinguh a, amau pumpi thokik ding hi.Han sung ah alum mite aw, tho-in lungdam in lasa un!Banghang hiam cih leh zingdai tui in leitung ano sak kik bangin sawtpi asi sa mite Topa in hingkiksak ding hi.," (Isaiah 26:19 ) ci hi.

 

Pasian thuciam  hong tung ma pen hong nungta lo phot ding hi cih hih LST mun pan in kithei thei hi."Ahih hang in mihing pen si a hong mai mangpah hi.Amah abeina tungta a koi ah omnawn ahi hiam?A hi zong in vanpi omlai teng, mi site tho to ngeilo ding a,a ihmutna pan in khanglo ngeilo, gamtang ngeilo ding hi(Job 14:10,12) cih te leh;"Ni tawp ni ciang ka hin sak kik ding cihi(John 6:40,54) cih thu pan in Pasian hunciam ni tawpni atunma in misi te pen bangmah theilo in,han ah omlai phot uh cih kitel sitsethi.Hih pen misi te omna khua ci in kigen hi.Tua lai a apai te in bangmah theitheihn anei nawnlo uhhi(Thuhilhsia 9:10).Hebru pau in "Sheol" cih leh Greek Pau in "hades" cih pen Thuciam thak ah pen 11 vei kizang hi.ICorin.15:55 ah "Han" ci in kilet hi.Akhaitna dang khat ah pen dan piakna mun cih na in kizang hi.Tua han pen misi te in bang mah theilo in sihna ihmutna ah ihmu in, muat mang khin uhhi.Kua mah sih khit lianleh taksa omlo in van gam ah tung pah kua mahmah om ngei lohi.

 

MISI TE THOHKIK DING HUN

Hih thu ka hong genciang in lamdang sa kei un.Han sung ah aom misi khempeuh in amam aw za in,han sung panin ahong paikhiat ding hun hong tung ding hi.Agamtat hoih mite pen anungta tawntung dingin hong thokik ding uha,agamtat siate ahih leh mawhsak thukhenna athuak dingin hong thokik ding uhhi"(Jon 5:28,29).Hih thu ah pen , gamtat hoih te leh gamtat siate hong tho kik ding cih ih mu hi.Sawltak Paul in,misi thohkik ding ci in lam en ka om man in,(Sawltak 23:6)."Amau te upna leh lam et bang in,Pasian in mipha te leh misia te akibang in sihna pan inhing kik sak khawm ding hi ci in um in ka lam en hi ci in Saddusi thokik na om umlo te pen thukham leh kamsang te laibu  siksan in na dawng hi(Sawltak 24:15).Ahih hangin Midik te thohkik ding hun leh, athawh kik dan ding te, migilo te thawhkik ding hun leh athawhkik dan ding te pen kibang lo ding hi. LST pan in kan zel ni.

 

"Tua ciang in saihadial puan asilh vantung mi in,Na mite acing,a lian vantung mi Michael hong kilang ding hi.Tua ciang in leitung ah mihing apianzawh akipan ana sia penpen gimna hun hong tung ding hi.Tua hun ahong tun ciangin Pasian laibu sung ah amin akigelh  mite khempeuh honkhia ding hi.Asisa mitampi te in nuntakna ngah kik ding uhhi.Pawl khat te in nunta tawntung ding uh a,pawl khat te in atawntung zumna leh minsiatna ngah ding uhhi.(Daniel 12:1,2;Mang.20:13).

 

Hih thute ah zong , midik te leh migilo te thohkik dan dingpen akibang loh zia ding kimu hi.Tua bek hi lo in, midik te migilo te hong thokik ding cih kimu sitset hi.Tua ahih man in thawhkikna pen nam nih a om thu kithei ta in:"thawhkikna masa" midik te thawhkikna  leh "Thawhkikna nunung" migilo te thohkikna ahihi

KHEN 4

  THAWHKIKNA NAM NIH

 

Thawhkikna pen avekpi in en leng namnih in oma, mi dikte thawhkikna leh Mi gilo te thawh kikna ahihi.Mi dikte thawhkikna pen kum 1000 khat mang kipan hun ah om ding hi.Mi gilo te thawhkikna pen kum 1000 khat thukhen tawpna ah hi ding hi.Tua thawhkikna nih te kikal pen kum 1000 khat kihal ding cihna ahihi. Mangmuhna 20:6- na ah pen,"Hih thawhkikna masa ah akihel ding te pen Pasian mi siangtho hi a, a hampha mahmah ahi uhhi.Nih vei sihna in tua bang mite  bangmah cih zo nawn lo ding a, amau te pen Pasian leh Khrist Siampite hiding uha, amau tawh kum tul khat sung ukna aana nei uhhi","tua midikte pen sapi te alim bia lo uha, akhut tung ah ahi zong,atal tung ah ahi zong in ciamtehna neilo te ahihi" ci in zong na gen khawn hi. Aneu 5 na ah pen,migilo te thu a gen nah ah " kum 1000 khat bei mateng adang misi te hingkik lo uhhi"(mang.20:5)ci in na gen hi.

 

 

MIDIKTE THAWHKIKNA

Ni dang lai  Zeisu hunlai pek pan kipan in tuni ciang dong in misi taksa a thawhkikna a om umlo te na om den hi.Tua te pen Saddusi te thuhilhna zui te hi deuh uhhi. Tua te kiang ah Zeisu in, note in  Lai siangtho thu ahi,Pasian vang liatna ahi zong in theilo na hih man un na ngaihsun khial uhhi.,(Matt.22:23;  29;34; Marka 12:18,25)  ci in hilh in nataii hi.Hih Saddusi te updan bangmah tawh kizui in tulai in; Khristian akilo thu um mi akici tampi te lak ah , hih ih taksa sikhin sa, leivui a asuak khinsa te pen tho sak kikthei ding maw cih  upna nei tam pi tak ki omta hi.Korin khua a mite in zong , atam zaw pen  hih bang dan a upna nei hi tuak uhhi.

     Tua ahih man in zong hi ding hi,Paul in zong  hih bang inah nasiatak in hilh in nataii bawl hi.

Sihna pan in Khrist kihing kik sak hi cih athei le uh pen bang cih bang in note lak ah pawl khat in" mi si thawhkikna limlim omlo ci na hi uhhiam?Mi si thawhkikna omlo hileh ,Khrist zong thoh sak in omlo ding hi;Khrist pen thokiklo hi leh ka thu hilh pen amawkna hi ding hi, na up uh zong bang mah lo hi ding hi.Banghang hiam na cih leh  misi te kihing kiksak lo ding hi leh Khrist zong kihing kik sak lo ding hi.Khrist kihing kiksak lo hi leh note upna amawkna hi ding a,na mawhna sung mah ah note aom lain a hi ding uhhi(1Korin.15:12;17-18) ci in.

     Tua ahih man in , Pual in, thesaloniakia khua a mite kiang ah pen "Sanggam te aw,lam etna aneilo mite bang in na dah luat loh na ding un asisa mite omzia ding thu na theih ding uh ka deih hi.Zeisu in thokik hi, ci in ih up mah bang in Pasian in Zeisu hong paipih kik ciang in amah um in asi mite zong hong tompih ding hi, ci in ih umhi.Topa thu gen note kiang ah kong gen uh thu in: Topa hong pai kik ni ciang in anungta lai eite pen asisa mite tawh akimuh ma in Topa tawh ih kimu kei ding hi.

     Pasian thupiakna aw ging lianpi, vantung mi mangpa thu genna, leh Pasian pengkul hong ging ding a,vantung pan in Topa mahmah hong paisuak ding hi.Tua ciang in tua hunlai tak in anungta lai eite pen van kim lai ah Topa adawn ding in  amah aum asisa mite tawh  hong kila khawm ding a,topa tawh ih omkhawm tawntung ding hi,cihna ahihi.Tua ahih ciang in note khat leh khat na hih thu tawh na ki heh nem un(1Thes.4:13-18) en in.Hi kan a kitel ngen theih ding omlo hi. Hih lai a thu te ih sim ciang in siangtak a tel ding theih masa ding akisam mahmah thu 6 naom in,tua te in hih te ahihi.

  1. Zeisu Khrist vanliatna tawh van pan in hong pai ding hi.
  2. Midik (thu um misi te) taksa pen han pan in kitho sak ding hi.
  3. Midik (thu um mite) ahing tang a Zeisu hong pai amute taksa pen muat theih pumpi pen amaut theilo pumpi in kikhel ding hi.
  4. Tua te pen van tung ah avek un lak toh in omding uhhi.
  5. Mi gilo sisa te hong tholo ding hi.
  6. Mi gilo ahing laite Khrist hong paina vang in tang in kaplum ding hi.

Hihte pen thawhkikna masa a apiang ding thu te ahihi.A nungta lai a omte in  misi sa te paisan lo in , misi sa te in zong a nungta lai mite paisan lo in, aki bang in van ah la to dong ci in Paul in Khasiangtho theihsakna tawh hong gen ahihi.

 

Tua mah bang in, Korin pawlpi te kiang ah,"Kua mah kim ii atheih loh thu sim khat na ngai un.Eite khempeuh asi khin ding ih hi kei a,thakhat thu in kikhel vat ding ih hihi.Pengkul nunung hong ging ciang in mitphial kikal sung in ih kikhel pak ding hi.Banghang hiam cih leh pengkul hong ging ciang in misi te asi te asi thei nawnlo ding in hong hto ding a, ih vek pi in ih kikhel ding hi. Amuat thei pumpi pen amaut theilo pumpi ah hong kikhel ding a, asi thei pumpi pen asi theilo pumpi in hong kikhel ding hi(1Korin 15:51-53) ci in deihsak na lianpi tawh na hilh gige hi.

 

Bang ni ah hiam ciangin Pasian hunciam ni thupi mahmah pen hong tung takpi ding a, tua ni ah pen, vantung galkap mangpa hong sihna leh misi khua tawh tang kempa, a vantung mi siangtho te vanliatna tawh  hong pai kik ding uha, amah itna hang a  haksatna nakhempeuh ah sihdong mah in muanhuai tak a  om a athuakte tawh leh , lam etna lianpi tawh Amah alam en te leh,Ama thu te hang a  anunna nangawng pia a hong gup te pen, amutna han zing sung pan in Ahong thokik sak ding a,tua teh Karani mual a tatna  Abawl sak mah bang in gup khiatna bucing pen tua mite kiang ah pia ta ding hi.

 

Tua ni hun pen ngaklah in,Pasian midik Job in,Natna in ka vun anek tun hang in , hih ka pumpi mahmah tawh  Pasian ka mu ding hi(Job 19:26) ci in na gen khia zaihzaih mawk hi.Hih labu agelhpa mahmah in zong, Job mahbangin,tua ni nophuai om mahmah pen  ngaklah in hih khimbang azing leitung haksak na lakah pan in nisim in na luum ngei mawk hi.

                                           

     Ahi zong in eite ih hih leh vantung gam mite ihi a,vantung pan in ahongpai ding Topa Zeisu Khrist, eite Honpa, lawptak a angakte ih hihi. Amah in na khempeuh  ama khutnuai ah koihna in azat vanliatna tawh aginalo ei leitung  pumpi pen ama a' mah bangin  aminthang pumpi tawh hong kheksak ding hi(Fillippi 3:20,21) cihi. John in zong hi bang dan mah in hong genhi."ka lawm itte aw , eite' pian zia ding taktak atel in hong kilaknai loh hang in tu in Pasian tate ih hihi.Ahi zong in Khrist hong kilat ciang in ama pianzia ahi  bang tektek in muding ih hih man in amah ih batna ding thu teltak in ih thei hi(1John 3:2) cihi.

 

     Hih pen thawhkikna masa hun hi in,ih liamna te kidam sak ding hun taktak ahihi.kha bek hong gum hilo in, lungsim pumpi te leh kh leh pumpi gupkhiatna bucing ih ngah ding hun ahihi."Nopsakna hong pia Pasian in nakhempeuh siangthona leh nopsakna hongnpia henla,nakha uh,nuntakna uh leh na pumpi uh hoihtak in hong kem henla, ih Topa Khrist hong pai ciangin mawhna khat zong aneihetlo ding in hong bawl ta hen(1Thesaloniaka 5:23) ci hi.Ataksa sisan tawh hongtanpa in"na samzang uh khat zong mangthang loding hi",(Luka 21:28) ah ci in ahong gen pen hih thawhkikna masa ah hong tungkim ding ahihi.

 

     Tua hi a,hih hun ding pen ngaklah huai mahmah in:nak nopsi ingteh maw! Sihna hang a hun sawtpi vei ih kikhenkkhit sate tawh pen Topa in hong laktoh niciang in,lungdam na khut taklam in len in zawhna lan khai in,Jerusalem thak tual lai ah , atawntung in kikhen ngei nawnlo ding in, lungnopna genkhin zawh loh in nei ta ding uhhi.Amua te lungdamna leh kipakna ngah ding uha,dahna leh khasiatna omnawn lo ding hi(Isaiah 35:10).Sihna in thu nei nawnlo ding a,tuuno sisan hang in guazawhna  thu awng khia pih ding te hi zaw ding hi(1Kor.15:55).

 

     Topa in amau ading in akoih khawhsak sa Jerusalem thak pen ah,atawntung in teng ding uha,Topa Pasian in amit uh pan in khitui te nulsak ding hi.Leitung khempeuh pan in ama mite akizah kona lakhia ding hi.Natna te haksatna te, om nawn lo dinga,aanghang hiam cih leh  tuite in tuipi te omna atuam cip mahbangin leitung ah Topa thutheihna kidim ding hi (Isaiah 11:9;25:8).Tua ni ciang in mittaw te mit kihon ding a, bilngongte' bil kihon ding a pau theilo te pau ta ding hi(Isaiah 35:5,6).

 

"Aki phun laitak in leitung pumpi hi a,aki thawhsak kik ciang in kha pumpi ahihi.Leitung pumpi a om mah bangin kha pumpi zong omding hi.Leitung tawh akipawl mi pen  lei tawh akibawl mi tawh kibang hi a,Vantung tawh akipawl mite pen vantung pan a hong pai mipa tawh akibang ahihi.Eite in lei tawh akibawl mite' lim ih puak mahbang in vantung pan hong pai pa lim zong ih pua ding hi(1Kor.15:44,48,49) cihi.Ih Topa Zeisu in" van a vantung mite na bang ding uh hi(Luka 20:30) ci in hong gen khin zo na hihi.

 

     Hih pen thawhkikna masa tawh kisai thu a Lai sianghto ii hong hilhna mann mahmah pen ahihi.Akitel in kician mahmah hi.Hih bang a kitel in Lai siangtho in hong hilh napi in, sang theilo ih hih leh , cihthei na omnawn lo hi.Ih lungsim,ih kha,ih taksa, avekpi in ih samzang khat na ngawng mangthang lo in Zeisu Khrist in A sisan  mawk luan lo in hong tatkhiatna pen hong tung kimta ding hi.Tua pen bel Paul in zong  Pasian in hong suakta sak ding ngak in thum in tau in ngak in ih om (Rome 8:23) ci  in na gen khin hi.Zeisu mahmah in na samzang te uh mangthang lo ding (Luka 21:18) ah ci in hong genkhin zohi.

 

     Tua hi a hotkhiatna bucing leh tatkhiatna bucing hong hita ding hi!Mawhna in hongsisak ih leitung pumpi te pen, tuuno sisan hang in,siangsakleh  bawl phat hong hita ding a, mawhna leh asepna khempeuh pen kimaimang sak ding hi.Abeisa thu te kiciamteh nawnlo ding a, lungsim ah zong lut nawnlo ding hi(Isaiah 65:17).Tua ni ah  hi bang dan in nangen ding hi"Topa aw keitung ah naheh hang in na hehna dam ta a,kei hong hehnem na hih man in natung ah lungdam kongko ding hi.En in Pasian pen kei ahong honkhia pa ahihi.Amah ka muang ding a, ka lau kei ding hi.Banghang hiam cih leh Topa Pasian in thahatna leh van liatna hong pia a, amah pen kei ahong honkhia pa hi ci hi.Tui Siangtho in adangtak te alungkim sak mahbang in,Pasian hotkhiatna in a mite lungdam sak ding hi (Isaiah 12:3).

 

     "Pasian samsiatna angah khempeuh tua khua sung ah omlo hi.Tua khua pi sung ah Pasian leh Tuuno tokhom omding a, ama nasem te in amah bia ding uhhi.Amau te in amau maitang muding uha,ataltang tung ah ama min gelh ding hi.Topa Pasian pen amau te khuavak hi-in , atawntung in amau te in uk paisuk ding uh ahih manin khuamial hun cih omnawn lo ding hi(Mang.22:3-5).Hih thawhkikna masa sung a ahel mite pen Pasian misiangtho te hi a, ahampha mahmah uh ahihi.Nih vei sihna in tua bang mite bangmah cih zo nawnlo ding a,amau te pen nihvei sihna in tua mite bang mah cihzo nawn lo ding a,,amaute pen Pasian leh Khrist siampi te hiding uha, amah tawh kum 1,000 khat sung ukna aana nei ding uhhi"(Mang.20:6).Hih pen bel hi e, thawhkikna masa pen ii omdan Lai Siangtho ii hong hilhdan hi.

 

     "Topa Pasian in hih bang in hong ci hi:Ka mite aw,tuni note hankhuk kong honsak ding a,note hong pai khiatpih in Israel gam gam kong tun pih ding hi.Note kiphunna hankhuk kong honsak in kong paikhiat pih ciang in Topa ka hihna nathei ding uhhi"(Ezekiel 37:12,13).

 

     Tulai in mipawl khat te in, han pan in ih thawhkik ding umtheilo uhhi.A hih hang in,Pasian thu in hong hilh dan mahbang in,han pan in hong thokik sak ding cih siangtak in kitheithei hi."hih thu ka hong gen ciangin lamdang sa kei un. Han sungah a om misi khempeuh in a aw za in han sung pan in hong paikhiat uh hun hong tung ding hi"(John 5:28,29;Daniel 12:1-3)."Tua ahih man Topa mu in a um khempeuh in nuntak tawntungna ngah in,ni tawp ni ciang in ka hinsak ding ka pa in deih ahihi,"acihi (John 6:40).

 

    Hih Lai Siangtho mun pan in thawhkikna pen nidang ciang in, leitung tawp ah acih leh han a om khempeuh te thawhlehna pen om ding hi cih pen,siangtak in kitheithei hi.Hih thawhkikna thu,Ih piang thakna , Khrist tawh akibang a kithawhsakna nun,mawhna sihna pan in upna hang in midik hong hih sakna piangthak lel hilo in,piangthak khinsa te,upna hang in Khrist tawh kibang in thawhsakna angah khinte cilesa sikhin,tua taksa mah tawh thawhkikna ahihi. Amah in nakhempeuh akhut nuai ah koih in azat vanliatna mah tawh agina lo ei leitung pumpi mah pen ama amah bang in aminthang pumpi tawh hong khel sak ding hi(Filippi 3:21).

 

Hih thawhkikna pen taksa tatkhiatna hi in,Sawltak Paul in na ngaklah mahmah hi."Ih taksa in hong kihotkhiat ding ngak in thum in tauu in ii omhi(Rom.8:23) ci in thawhkikna thupi mahmah in upna tawh na mu khin in ngak lah mahmah in na ngal et khit ta hi.Tua pen ih tung nai kei a,ahih hang in tu inah pen ih up cil lai sang in pen ih honpa pen hong nai zaw ta hi (Rom.13:11) ci in na gen theita hi.Hih thawhkikna a akihel ding te pen Pasian mi siangtho te hi a, ahampha mahmah hi.Nih vei sihna in tua bang mite bangmah cihzo nawnlo ding hi, ngaklah om in ut huai mahmah hi.

 

    Kamsang Isaiah zang in Topa in"Nang ma mi asisa te hing kikding uha, amau pumpi thokik ding uhhi.leivui a om mite aw tho in lungdam in lasa un,zing dai tui in kiat te apo sak thei mah bang in, lei in misi te hong lakhia ding hi (Isaiah 26:19 NKJV) cih pen hong gen khin zo hi."leivui ah a ihmu mi tampi tak hong thokik ding uha,pawl khat te nuntak tawntung na ngah ding leh pawl khat te atawntung a zumna leh minsiatna ngah ding hi(Daniel 12:2 NKJV)Hih thu pen Topa ih kamsang te zang in hong gen khinsa hi a nial ding pawl hilo hi.Ama ii hoihtak a geelna te ah kua mah kihel lo ihhih man in, ih ngaihdan tawh kituak lo ahizong hong ngaihsun lo hi.Ama ii hoihtak a ageelna te leh adeih dan leh angaih dan te pen nagen in,tua pen ih up ding leh ih san ziau ding ahihi.

 

     Hih pen taksa thawhkikna hi in,Khristian te in ih upna leh ih ngaklah bel ahihi.Thawhkikna pen omlo hi leh, ih up pen bangmah hong hilo ding hi, misi te thawhkikna omlo hi leh Khrist zong thawhkik in omlo ding hi.Krist Zeisu up a asisa te zong maimang lel ding cihna hi ding hi(Ikor.15:16,17) ci in Paul in thawhkikna uplo te hilhin na tai bawl hi.

 

     Tua ahih man in hih mun pan in thawhkikna  pen om ding hi cih pen kithei sitset ta hi.Tua hun pen Topa Zeisu hong pai kik ding hun ah hi ding hi cih pen kitel mahmah hi."Mary in pen thawhkik hun ciang in hong thokik ding cih pen ka thei cihi"(John 11:24) ci in thawhkikna thu pen na thei theih hi.Tua ahih man in thu um te ading inhan pen ih tawpna ding hilo in,Zeisu hong pai hun han pan in kitho kik ding hi.

 

     Mo pen apasal aneih ni ah pen apuansilh lui tawh inn sung khan a lut in apasal kizep dan ciin in puan thak tawh kikhek in, apuan lui  pen nusia in puan thak tawh apasal tuak ding in inn sung khan pan in hong pusuak mah bang in, ih sihni ah han ah ih lei taksa puansilh lui tawh kilut hi.Zeisu hong paikik hun ah van ah puan thak tawh Zeisu tawh kituak ding in ih thokik ding hi.

 

     Tua hih man in han pen thu um mite ading in vantung silesa leh vantung  puanthak silhna ding a ih kikhek nading inn khan bang lel ahihi."Thutang in agamta mite in asihna uh ah nopna ngah in tawl nga uhhi(Isaiah 57:2) ci in Isaiah in hong gen hi.Zeisu Khrist sihna leh thawhkikna hang in han mial mahmah in zong omzia neilo in,khaa maung tak in ih tawl ngakna leh nop tak a ii ihmut nakhan (beb room) bang leh hi hi.Topa pen kiphat denta hen.Amen.

 

MI GILO TE THAWHKIKNA

 

     "Pasian in mi dikte leh mi gilo te akibang in sihna panin hing kiksak khawm ding hi ci in umin ka lam enhi (Sawltak 24:15).Khasiantho makai na ngah in Paul in,midikte thawhkikna bek hilo in,mi gilo te thawhkikna zong omding hi cih pen kitel sitset in hong hilh hi.Mi dikte leh mi gilo te thawhkikna dan ding pen kibang hetlo cih pen bel Lai Siangtho  mun adangdang te pan in kitheithei  hi.Tu pen hoih tak in kan kik ding hi hang.

 

     " Leivui a a ihmu mitampi takte in hong thoto ding uhhi.Pawlkhat te tawntung nuntakna ngah ding uha,pawl khat te tawntung  zumna leh minsiatna ngah ding uhhi(Danial 12:2 NKJV).Tua hi a, thawhkikna tektek kibang lo in, ki lamdang si in teh maw!Ahih hang in ih Topa Zeisu in"hih thu kong gen ciang in lamdang sakei un,han sung ah aomte khempeuh in a aw za in,hansung pan in hong paikhiat ding hun hong tung ding hi.Agamtat hoih mite  pen anunta tawntung ding in hongtho to ding uha,agamtat siate ahih uh leh mawhsak thukhenna athuak ding in hong thokik ding uhhi(John 5:28,28)ci in misi te thawhkik nading thu siangtak in hong hilh hi.

 

     "Tua ciangin tokhom kang  alian khat leh atunga tupa ka muhi.Ama omna pan in lei leh van lengkhia mang a,a tuna mel kitheilo hi. Alian aneu misi te tua tokhawm mai ah dingin laibu te kilem kamuhi.Tua ciang in anunta mite a kigelhna laibu adang khat zong akilem ka muhi. Amau te gamtatna tua laibu te sungah akigelhna tawh kizui in misi te tung ah thukikhen dinghi.Tuipi sung a aom misi te ,tuipi in hong pusuah a, Sihna leh Misi te gam in zong amau sung a om misi te  hong pusuak uhhi.tua ciang in avekpi in amau gamtatna tawh kizui in thu akikhen hi.Tua ciang in sihna leh misi gam , meiphual pi sung ah kilawm hi.Hih meiphualpi pen sihna nihna ahihi.A nunta mite akigelhna laibu sung ah amin aomlo khempeuh meiphualpi sung ah kilawm hi(Mang. 20:11-15).

 

     Hih Lai Siangtho mun thu te pan in en leng ,mi gilo te zong sih pah hetlo in, anuntak lai uha agamtatsiatna bang zel a thukkikna leh dan piakna thuak ding in ki mawhsak in kithosak kikding hi cih kitel mahmah hi.

 

 KHEN 5                                                     NUAMNA AWGING

 

Migilo te dan piakna hel meili in leitung leh asung a mawhna khempeuh akat vui lai tak in honkhiat mite pen, Pasian khuapi siangtho ah pen omding uh a, thawhkikna masa sung a akihel te tungah pen, tua nihvei sihna mei in atung uh ah thu neilo ding hi(Mang.23:6).

 

     "Tua khit ciang in  vantung ahmihon pi akikona awging tawh akibang khat kaza a,"Pasian phat un!Hotkhiatna minthanna leh vanliatna pen ei te Pasian a ahihi.Athukhenna te thumann in thutang a,apaktatna tawh leitung mikhempeuh asiasak,apaktatnu tung ah thukhen khinta a,ama nasemte that sakna hang inama tung ah phula khinta hi "aci uhhi."Tua ciang in khatvei kiko kik leuleu uha,"Pasian phat un!Tua khuapi akatna khu tatsaklo in vanlam ah khu tawntung  hi",aci uhhi.Tua ciang in upa sawn nih lite leh ganhing  lite in tokhom tung ah atu Pasian mai ah kun in bia uh a,"Amen! Pasian phat un!" aci uhhi. Tua ciang in tokhom pan in aw khat hong ginga,"A mah akihta alian aneu mite, leh ama nasem khempeuh te aw,eite Pasian phat un aci uhhi(Mang.19:1-5) aci uhhi.

 

     "Vantung aw,misiangtho te hangin lungdam in.Mi siangtho te sawltakte, kamsangte aw, note tungah hong gamtatna hangin Pasian in amau tungah thukhenna piakhinta ahih man in lungdam ta un acihi" (Mang 20:8)ci in awng ding uhhi.Pasian hehna akimtak ciang inah,kangtul mang ding mei in Satan leh mi gilo khempeuh leh hamsiatna athuak khempeuh te; lungsim leh ngaihsutna ah hong om kik ngei nawn lo ding in kaangtul mangkhin ding hi.Hotkhiatna ngah mite mai ah pen mawhna kihtak huai hong musak den,atawntung a kuangden hell pen omlo ding hi.It na tawh kidim Pasian in mi gilo te hell khuk sung ah nungta den ding pen phal lo ding hi.Si la si lo,dam la damlo,tua hell mun ah thuakden ding ;hong hitaktak leh pen,van gam zong nun nuam hithei lo ding hi.Ih unau te leh ih it ih ngaih te ih nu leh ih pa te nangawng tua bang dan a hell khuk sungah haksatna te  thuakden ding pen mu leng van tung ah ih om zong in ei ading in nuam taktak lo ding hi.

 

     Tua ahih man in,itna tawh kidim Pasian in migilo pen maimang sak ding hi(Obediah 1:16).Zeisu mahmah in zong"tahum te pen Gilo pa tawh kipawl te hi a,tua ahih man in tahum te pen kaikhawm in meikhuk sung ah akihal tum mah bangin leitung bei ciangin tua mah bang in kihih ding hi (Matt.13:38,40) na cihi.

 

     Satan nangawg zong om ngei nawnlo ding in  ki maimang sak ding a, Siat sakna na asep te pen atawntung in beita ding hi.Tu in vanleng thak leh leitung thak ka Piangsak hi.Abeisa thu te kiciamteh nawn lo ding hi (Isaiah 65:17).

 

     Tua lai ah Honpa in sisan tawh hongtansa te ading in abawl khawlh khinsa van Jerusalem thak pen, lei thak leh van thak abawl na ah hong kem ta ding hi.Tua khaupi thak hoih mahmah leh thupi mahmah ah pen hotkhiatsa mite thawhkikna masa a tho te khempeuh pen,lungnop na leh lungmuanna genzawh loh in ngah in atawntung tawntung in mang ta ding uhhi.Sanggam U leh Nau te aw, hih thawhkikna akibang lo tak ah pen akoi zaw thawhkikna tel ding na hiam?

 

KHEN 6                                                         DOTNA LEH DAWNNA

 

   Dotna:  Tu'n pen thawhkikna hilo ahi hiam?Lai Siangtho  en leng,"Ih mawhna hangin kha thutawh kisai in misi ihih laitak in Khrist tawh eite hong nunta sakhi.Pasian hehpihna hang in hotkhiatna ih ngah thei ih hihi.Khrist Zeisu tawh eite kipawlna hang in ahong thokhawmsak hi (Ephet 2:5,6).Tua ahih man in tu'n pen thawhkikna pen himai lo maw?Hi kan a thawhkikna dang omthei lai ding hiam?

 

Dawnna: Om lai e maw; hi lai thu ah pen Khrist tawh eite hong tho khawmsak acih pen adeih na taktak ah pen tulai pau takin "piangthakna" ih cih pen hi zaw hi.Adam pan kipan a thukham palsatna leh Pasian langpang mawhnei mi gilo, misi bangmah lo hih ding laitak in,Ata pa Zeisu Khrist sihna hang in man piak lo a midik hihna pen hi lel hi.Ei te sepzawhna hang hilo in ama ngiimnasa bang leh adikna hang in Pasian in eite hong honkhia in ama mi ding in hongsam hi. Pasian in leitung apian mapek in Khrist Zeisu tungtawn in  tua dikna hong pia hi(2Tim.1:9).

 

      "Tua tawntung a nunna pen azuaa theiloPasian in leitung pian ma in hong kamciam hi(Tita 1:2;1 Peter 1:20).Tua eite sihna tang ding pen leitung pianma a akithat Tuu no hang in, hong ki nunta sak kik hi.Leitung piancil a akithat ahih na dan pen thuciamna in a hihi.Tua pen ahun tak inah kimu in hong om in,Kalani mual ah pen Topa mahmah  kithat lum in si in hong om a, a mahmah  hong thokik hi.Singlamteh khit a mite leh thuciam lui a mite khempeuh te zong kalani a sihna leh thawhkikna hang bek in hotkhiat leh hong ki nunta sak khawm ahihi.Ih hun te pen akikal kigamla mahmah hang in, upna hang in singlamteh khit zawh a mi te khempeuh zong pen, tua Khrist sihna ah pen upna in ki si a, athawhkikna zong upna in kithokik ahihi.

 

     Tua pen Khrist tawh eite hong kitho khawm sak  leh hong ki nunta sakkik ahih na pen zong ahihi.Hih Topa Zeisu sihna leh thawhkikna upna a, ih kizawpna tak pen bel ,Zeisu in Nikodem kiang ah,"piangthakna" ci in na gen hi.Hih piangthakna pen taksa thawhkikna ih ngah theih na ding in pawimawh masa bel ahihi.Hih piangthakna upna nuntak lehna pen taksa thawhkikna bek hi mai lo in,Khrist pen athu in leitung piancil in kithat in om a,a taktak a kithat mahbang in,tu hun pen upna in thawhkikna ih ngah hun ahihi.A hih hang in asawtlo in tulaitak a upna in hong ki nunta sak kikna leh hong ki thokik sakna te pen ataktak in ih taksa mahmah tawh si thei nawnlo ding leh  muat thei nawnlo ding in,Pasian in athak in hong thosak kik ding hi.Phillipi 3:21 ah Paul in a gina lo ei ma pumpi pen  amah a bang in minthang pumpi tawh hong kheksak ding hi cihi.John in zong Amah bang in ih om ding  ci in gen hi.(1John 3:2).

 

Dotna:Na thu genna ah pen sih lian leh taksa paalo in kua mah peuh van gam ah tung pah omlo hi ,na cihi.Mi haupa leh Lazaras te thu ah  Mi haupa pen van gam ah asih lian leh atung pah thu kigenhilo hia mate?

 

Dawngna:

Tua hi leh,Luka 16:19 thu en le hang, Zeisu in mihau te leh mi zang te tawh kisai thu-ah gentehna thu agen ihmu hi.Luka 15 akipan in gentehna thutuamtuam na gen zel hi.Hauhsakna bek pen hotkhiatna ngah na ahiloh zia te,sum le paai thu te, sum zongna nasep leh Pasian nasep aki thuah khawp theihloh thu te na hilh khawl hi.Ahihhang in Pharise te , sum le paai ngaina mahmah te in na nuihsan maimai lel uh ahih man in, Zeisu in hih gentehna thu zong paubaangna na ngah zel ahih thu kithei mahmah hi.Sum le paai thupi ngaihsut mahmah te in anuihsan na uh thu aneu14-na ah kimu hi.

 

     Hih gentehna thu ah atup bel hi ding a akilang pen in,tua bang hun lai in mi hau te in mi zawng te na mudah mahmah uh leh zawngna pen Pasian samsiatna hang a zawng uh,gupkhiatna zong ngah ding kilawm lo ahih thu Pharise te in na ngaihsun uhhi.Mi phamkimlo te khempeuh zong   a nu leh a pa hang  ahi zong in,amau hang in ahih zong in, khialna te hang in phamkimlo a piang leh Pasian dan piakna hi ci in na ngaihsun mawk uhhi.Mi khat  asuah tu'n akipan  mittaw pa zong "Sia pa aw,mittaw sa a apiang pen kua ii mawhna hang hiam,ama mawhna maw anu apa mawhna? ci in na dong uhhi(John 9:2).

 

     Tua bangmahin mihua te leh minei  zaw deuh te  pen Pasian thupha sang uha,Pasian deihsak deuh leh hotkhiatna ngah deuh ding in naki ngaihsun zaw deuh uha,ki phasak mahmah uhhi.Tua bang dan lungsim amann loh zia leh hauhsakna hanga  van gam paina ahih loh zia mi zawng te in zong  Zeisu upna aneih nak uh leh hotkhiatna ngah ding ahih zia te,mi hau te a hizong in, Khrist upna mann taka neih kei leh hell khuksung ah pai lel ding uh hi cih aki theihsiam theihna ding un, Zeisu in hih gentehna na zang hi zaw hi.Hih gentehna in sih lian leh van gam ah hiam hell sung ah hiam, tung cih gen sawmna hilo hi.Gentehna thu hilo in, telnop ding a agen hizaw e, ci in ngaihsun leng, a mann thei tam maw, kancian dih ni maw.?

 

     Van gam leh hell khuk te pen omkhawm hi ding hiam?.Tua ahih kei leh midik hotkhiatna ngah ding si khinsa te pen Abraham angsung ah omding ahi mah ding hiam?Ahih kei leh Pasian angsung ah maw?.Ahih kei leh tua mi hau pa pen Abraham tapa hi ding hiam cihte.Khutme ah tui diah in kanmei  sa mahmah te pen votsak theih ding hiam cihte;tua leh van gam a mite leh, hell khuk a mite pen kihawh in kipau pih thei hi ding hiam?Hell khuk sung a mite leh van gam a mite pen kipha thei zuaizuai ding cihna ahi diam?Tua ahih kei leh van gam ah pen Lazaras bek maw leh atung ding?Hell khuk sung ah pen mi hau pa pen bek maw leh omding?Mi dang kua mah a om ding lam la gen lo pi ee.Tua bang in ihkan tak ciang apiangthei ding na hilo in, gentehna thu agen ahih lam kitel mahmah hi.

 

    Banghang in Abraham  pen midikte akem ding leh hotkhiatna ngah te ahumcip ding bang in Zeisu in gentehna in na zang khelkhel hiam ih cih leh pen,Juda te in Abraham pen na ngaisang mahmah uhhi.Zeisu sangin zong na ngai sang zaw uhhi."Ih pupi Abraham sang in thupi zaw na hi hiam?" na ci uhhi.Tua ahih man in thugenna a zuihtheih na ding un atheihtel theina ding lam in gentehna zangin akiang vuah thugen hi zaw hi.Gentehna thu te limlim pen kawt mun deuh nei leh thuhilhna ding ngiimna hi zel hi.A thuhilhna takpen thei tel zolo in, gentehna ah buai pen baih mahmah na hi zel hi.Hih inn pen susia le uh cin, ni 3 sung in ka lam kik ding hi acih pen zong tel siam lo uha, nak heh mahmah lel uhhi.Ahih hang in,"ka si ding a ni 3 khit ciang in ka thokik ding hi" acih na hi lel hi.Tua mah bang in  mi haupa leh Lazaras thu pen ataktak hilo in, gentehna thu agen liauliau na ahihi. A gen nopna na taktak ah pen Juda te leh gential te kikal kimuhdahna omna tawh kisai thu hang ahihi.Hih lai ah mi zawng Lazaras pen Gential mite etsakna hi a, mi hau pa pen Juda te etsakna ahihi.Juda te in Gential te pen kihhuai sa in mudah mahmah uha,vantung ah zong tungtaak  ding in lam enlo uhhi. Amau bek Pasian ii te minam,Juda te bek pen hotkhiatna ngah ding bek in kingaihsun uhhi.Ahih hang in Gential te zong Zeisu a up nak uh leh hotkhiatna angah thei cih leh , amau Juda te zong Zeisu a up kei uh leh hell gam ah om ding uhhi cih akitheih theihna ding a Zeisu ii gentehna liauliau ahihi.

 

Dotna:Zeisu tawh akibang a Singlamteh tung ah akikhai khawm mi khat kiang ah Zeisu in "Tuni in Paradais ah kei tawh na omkhawm ding hi," na ci hi, tua ni in ah van gam ah tung cihna hi mai lo maw?

 

Dawngna: Awle,hih thu pen kigen zel mah a, amasa in Paradais ii omzia ih thei kul ding hi.Paradais cih pen Laisiangtho sung ah  pen kitam muh khawl lohi. 1 vei 2 vei bek ki genna hi in, tua te pen  en ding hihang!.Luka 23:43 ah pen Zeisu in, singlamteh a akikhaipih khat pa kiang ah pen Paradais ah om ding in thu na hilh hi.2Corin. 12:4 na ah  Paul in Paradais pen van tung dawl 3 na cihi(Manglai leh Kawl lai te ah en in kician zaw hi).Mangmuhna 2:7 na ah Paradais pen nuntakna singkung omna ahih thu kimu hi.Mangmuhna 22:1,2 na ah pen Pasian khawpi hi cih kimu hi.Laisiangtho sung ah Piancil 2:8,15 a,Eden acih pen  Paradais  hi cih kimu hi.Ezekiel 31:8 ah zong kimu hi.Hih te pen enleng  Paradais genna pen van gam agenna bekbek ahilam kitheithei hi.Paradais cih pen Persian kampan in hong pai hi a,a omzia taktak pen mun nuam mahmah; gam ahizong huan ahizong in mun nuam theithei ding a akibawl hi mai hi.Tua mun nuam thei bel ii atawpna pen van gam ahihi.Tua ahih man in Zeisu in zong van gam genna in na zang hi lel in kimu hi.

 

     Tua hi leh Zeisu tawh Singlamteh tung a akikhai khawm mi gilo pa in Khrist pen bangni ah hiam hong paikik ding cih pen na thei gige hi.Tua bang hun tua bang ni ah  amah pen amanggilh loh na ding in Zeisu kiang ah na gen hi."Zeisu kiang Na gam na tung hun ah hong manggilh kei in" ahih kei leh (Na kumpi gam Na phuh hun ah ong manggilh kei in)cihna ahihi.Mang Laisiangtho ah en in:KJV"And said unto Jesus,Lord,remember me when thou comest into thy Kingdom" cih ahihi.

 

     Zeisu kiang ah,"Aman takpi in ken kong ci in ah: Tu ni in paradais ah kei tawh na om khawm ding hi (Luka 23:43) ci hi.Hi lai ah pen Zeisu in tu ni in, A ma kiang ah om ding in aci hi lo in,Tua migilo pa lungsim takpi tawh akikhelna hang leh Zeisu upna aneih na aliat mahmah na hang in Zeisu in,a hong pai kik hun ciang paradais ah om ngengei ding hi cih thu, tua ni inah na hilh hi zaw hi.

 

     Tua ban ah tua ni leh tua bang hun  lian in Zeisu ii mawhmaisak na ngah hi cih na ahihi.Hih pen ih thei dending in kisam mahmah ding hi.Laisiangtho sung a akigelh kammal te pen tuma a Laisiangtho khetmasak lai inah kizawm niai nuai in, athu omzia theithei nadingin atuama simna(punctuation) Comma te,fullstop te, colon te, semi colon te na om ngeilo hi. Tua ahih man in ih Laisiangtho let te in, athu omzia leh kammal te pen amann thei pen ding a athei dan in leh sim baih na ding te in, ih lai sim ih deih te muh baihna ding in, hih punctuation –mark te pen anunglam ciang in hong koih kik uh ahihi. A vekpi in amann kim ding pen a mungtup uh hi na pi,theiloh man hi hetlo in hih khialh man leh muh khialh man a aom pak ahihi.Tua ahih man in hih thu zong (Comma) koih na pen amann loh man in athu ii mungtup leh athu gen omzia kilamdang mahmah thei hi.Gentehna in,"A mann taktak in ken kong ci in ah,(comma)tu ni in paradais ah kei tawh ii om khawm ding hi," cih hi lo in,"A mann taktak in ken kong ci in ah tuni in,(Comma) Paradais ah kei tawh ii om khawm ding hi," cih hileh pen;Laisiangtho mun dangdang te tawh kitual khin ding hi."ci in ah" a cihna ah pen comma (,) koih lo in,tu ni in,(in) cih na ah comma(,) pen koih hi leh pen hih thu ah  kua mah kinial a buai hong kul hetlo ding hi.

 

     Tua mah bang in, Luka 23:43 thu zong comma koih na mann lohna hangin agen nopna kilam dang mahmah theihi.Tua ni mah mah in mi gilo pa in Zeisu kiang ah paradais ah na ommah hiam cih te zong thei ding kisam ding hi.Lai Siangtho gen na ah pen Nipi ni pen, nitum khat pan nitum khat hi, cih hih Lai Siangtho munte ah kimu thei hi:Pian.1:5;Siam.23:32;Marka 1:32;"Nipi ni (Sabbath) hong nai mahmah ta hi," aih kei leh ni tum dekta hi (Luka 23:54 NKJV).Tua ni pen Kigin ni hi a,ni thupi diak ahih man in tua ni in Singlamteh tung ah aluangte  omlai ding deihlo uh ahih ciangin Jeresalem khua a Jew uliante,Pilat kiang ah va pai-in akhe te uh kuantan in aluang te alakkhiatna ding un agen uhhi.Zeisu singlamteh tung ah akikhai ni in mi gilo nih te zong  si nai lo ahih na kimu hi. Akhe guh te kuaihtan sak uha,Singlamteh tung pan in lakkhiat ahih khit cinag atai sim thei ding lau na hang ahihi.Ahi zong in Zeisu khe kuantan ding in hong kithawi uh ciang in amah na sikhitna thei uh ahih man in akhe akuantan sak nawn kei uhhi (John 19:31-33).Mi gilo nih te pen si khit uh hi leh, akhe guh te ki kuaihtan sak kul lo ding cih pen up mawh huai mahmah hi.Tua ahih man in si khit lian ciang van gam tung theih pah zong hi mah leh, mi gilo pa pen tua ni in sih nai lo cih Lai Siangtho  in siangtak in hong gen ahih lam ih thei thei hi.Tua ahih man in tua ni in Paradais ah tung lo hi cih kitel sitset hi.

 

     Tua bek thamloh in Zeisu mahmah zong; tua ni mahmah in paradais ah na om tuan hetlo cih leh, ani 3 ni in han pan in na thokik pan cihbek kithei hi.Ni 3 sung han ah aom sungin zong koi mah ah Zeisu na pai hetlo hi.Athawhkik lai in Mary Magdalini kiang ah na kilang masa pen hi.Mary kiang ah,"Mary kei hong lenlen nawn kei in,ka pa kiang ah kei pai to nailo hing ci in" na hilh hi (John.20:17).Tua ahih man in,Zeisu mahmah in zong, ni 3 sung dong Paradais ah na pai lo ahih man in tua mi gilo pa zong;akikhai ni in Paradais ah na pai tuan lo ahih na kitel mahmah hi.A thawhkikni ah ahih leh bel,"pa kiang ah ka pai ding hi ci in" na gen bekhi(John 20:17).A thawhkikna hong makaih ding pa atung mama in na tun' san ding cih pen kilawm ding ahihiam?

 

     Tua ahihman in, hih lai a thupen bel,tua ni inah vantung ah tung zuai ding cihna hilo in, vantung ah  atungding thu,tua ni in Zeisu in na hilh khawl hi zaw hi.Hih bang dan in gentehna te zangin aki tel theih na dingin gen ding hihang.A minthang mahmah Kumpi pa khat in kum tawp December 30 ni ah mi zawng te ading in an nek na pawi bawl ding hi, tua mun ah pen a mi sapte bek in an nethei ding uhhi.Tua khit ciang in May kha ah A minthang mahmah Kumpipa kiang ah mi khat in "Kumpipa aw na annek pawi hun ah hong manggilh kei in  maw" ci in ngen hi.Kumpipa in zong " Ken amamn taktak in kong ci in ah tu in in,ka bawl annek na pawi ah na kihel ding hi," ci in na hilh a, kum tawp hong tung nailo pi in tu ni in an ne ding in pai ding na hi hiam?Kumpipa in kum tawp na lam a annek pawi ah na nek ding hi a cih thu; tua ni a ahilh cih thu nang theisiam lo ding na hi hiam?Tua a mah tawh kibang in(Luka 23:43) thu pen zong na hi in,tuni a om pah ding hilo in, hun tawpna ah minthan na tawh hong pai ciang in, akiang ah Paradais (vantung )ah pen om ding hi cih thu,tua ni in ah Zeisu in ahilh na hi lelhi.

 

Dotna: Tua hih leh, Mosses pen sikhin in, aluang zong Moab gam kuam ah ki vui cih ih thei hi (Thu Hilhkikna 34:5,6).Ahih hang in Zeisu mual tung a melki lamdang na ah pen Elijah kiang ah  Mosses  a omlam kimu hi.Tua ahih man in Mosses pen asih lian leh van gam ah tung pah cih na hilo hiam?

 

Dawngna: Aw le, hih thu pen zong kidong mun mahmah hi,na gen tak lian bangin,Mosses pen na sih khin mah a, aluang zong Moab gam kuam ah ki vui hi.Ahih hang in,  mual tung a Zeisu  mel kilamdang lai in aki muhna hang in,asih lian leh ataksa paalo in van ah akha bek tung cihna hi pah hetlo hi.Akha bek hi mai leh bel Zeisu mel kilamdang lai in zong  Mosses ahih lam thei tuan lo ding uhhi.Tua pen bang hi a aom zia? Ih cih leh tua bang a Mosses asih in, aluang akiphum khit zawh ciangin Satan in neihna sawm a, ahih hang in Pasian in naphal lo in, na kituh uhhi (Juda 1:9).Satan in koi bang koi bang in ahi zong in Pasian pen nan gap hetlo ahih man in Pasian in anasem Mosses pen na thosak ta in, na asep theihna te kilang sak in van a nala to hi.

 

     Taksa paalo in vantung ah kitung thei lel hih leh bel aluang pen kituh kul selo ding hi.Ahih hangin Pasian in ih taksa ih kha ih lungsim khempeuh avek a hong gum ahih man in Satan in ih taksa peng khat mahmah pen na ngah kha hetlo ahihi.Topa Zeisu in na samzang khat nangawng zong mangthang lo ding;"(Luke 21:18) ci in hong gen sa mahbang in (1Thesa.5:23 en in).

 

     Tua ahih man in Mosses zong pen mel kilamdang na ah amah mahmah hong kilang kik ahih man in Pasian in Mosses taksa mahmah tawh na thosak ahih na kithei thei hi.Ahih hangin ataksa pen muat theilo ah kikhel sak hi.Mosses leh Elijah te pen etteh thei neihna ding a Pasian in akoih liauliau ahihi.Elijah pen ahingtang in ataksa pumpi in,Zeisu avangliatna tawh hong paikik hun ciang thu um, midik nuntak ta lai te Zeisu amu ding te,sihna ciam kha lo in nuntak lai pi mah in pumpi kikhelna ngah a vantung ah kipai pih ding hi cih kawhmuhna ahihi. Mosses pen thu um mi sikhin sa , ahih hang in vangliatna tawh TOPA'N in athohsak ding te ensakna ahihi.

 

     Tua ban ah Singlamteh ah asihlai in mi siangtho sihkhin sa taksa tampi zong  kithokiksak in omhi. Tua pen zong, Pasian in hih thawhkikna na pen, Zeisu hong pai hun lai a te bek hilo in, lei pan a atelsa Pasain mai ah gah masa hiding in thawhkik sak masa te hi uhhi.Tuate pawl zong akha bek uh na pai masa lo in, lei ah ataksa  si a bei mangkhinsa te, a taksa mahmah tawh  kithokiksak uhhi (Matt.27:52,53). Tua ahih man in taksa paalo a  kha bek tawh vantung tung ding ki om lo hi.

 

DOTNA: Tua ahih leh kha tawh kisai thu lamsang hong dong ding hing.John Mangmuh lai in,"Ciaptehna nga na honghon ciangin,Pasian thu genna hang lehPasian thu citak in teci apang na uh hang in akithat mi te kha biakna tau nuai ah ka mu hi"cihi (Mang. 6:9).Tua ahih man in sih lian leh vantung atung kha kinei cih kitel sitset hilo maw?.

Dawngna: Aw le,hih Mangmuhna John in amuh pen, kibawlsiatna (Khrist hang a thatna thuakna) nasia tak a aom ding leh  AD 538 – 1798 sung a  Pope thu neihna hang a kibawlsiatna hang leh khrist hang a thatna thuakna om na ding tawh kisai thu te ahihi.Hih Mangmuhna amuh lai in pen  hih kibawlsiatna hang a sihna pen na om nailo in, ahih hang in na hong om khawl (dektak) ding thu Johhn kiang ah Zeisu in na theisak hi(Mang.1:1). A hong tung ding na te amuh lai in mangmuhna ngah ahih man in, akam pau ah pen na a hong  tung khinsa leh a om khinsa bang in gen zel uhhi.Jerusalem thak zong van pan in hong kikhia suk ding hi a, ahih hang in agenna ah pen, hong kikhia suk khin in gen lel hi.Tua bang mah tawh kibang deuh in ah Khrist hang a thatna thuak omding pen amang muhna ah na mu ahih man in, na atung khinsa bang in gen lel hi.Tua ahih manin taktak bang in ngaihsut leng, tua bang hun lai in Khrist hang in bawlsiat thatna thuakna nasia mahmah in na tung nailo hi.Hih mangmuhna amuh kipat  a kipan kum 500 ding khawng a na piang ahihi.Ataktak a sang ding pen cihci zong hi hetlo hi.Biakna tua cih zong pen ataktak ah singkha sing tawh akibawl ahihi.Paikhiatna 27:1,38:1. Tua bang tong 5 kimkot  lekah pen hih cih zozaai atam kha pen taa ding ahihiam? Tua ahih man in adeihna pen bang hiam cih leh bang ahiam a genteh nop pipen cih pen Pasian thu te ah ih thei siam hong kul ding hi.A mau te nakpi tak in kiko uha,"A thu mann, asiangtho, avanglian Topa aw, leitung ah ,aom lai kohte hong that mite tungah citciang in thu khenin, phu ba la ding na hi hiam? ci in awng uhhi" (Mang 6:10) cih zong pen tua hun lai a Sapi bawl siatna hang a thu um mite thuumna leh lungzuan khaungai in aom na uh hang leh a thungetna lungsim ding a agen khawlsakna mai ahihi.

 

     Laisiangtho ah genteh na lam na limlim pen nuntakna neilo te zong nuntakna nei bang in napau sak hi.

Gentehna in "kulh suang te na ngawng hong kiko ding a, inn kam te uh zong kiho pih ding hi,"(Habakkuk 2:11) cih thu leh," Na sanggam pa sisan leilak pan in hong kiko hi (Piancil 4:10) cih te leh" Lebanon thangling kung in Lebanon taamtak tung ah thu puak a,a zi ding in ka tapa tung ah na ta nu pia in acihi." 2Kang.25:18 etc.

 

     Tua mah bang in John zong pen mangmuhna ah etsakna anei kimu sak na ngah in om ahihi. Amuh pen atak bang in agen hi zaw hi. Biakna tau tong 5 lek ah pen kha a om khawm ngeingai a om amu hi lo in, amah hun lai a bawlsiatna thuak laitak te leh , ahong pai lai ding hun a Khrist hang a bawlsiatna thuak ding te lungsim takpi tawh Pasian hotkhiatna gen a, Pasian akoh dan ding tawh kisai thu mangmuhna in amu khawl mai hi zaw ei.Hih lai tak a "kha" ci a gen pen , mi (person) genna hi zaw hi.

 

                                          

Dotna: Tua ahih leh,1Samuel 28 na thu ah pen Kumpi te hun lai in,kamsang Samuel sikhinsa pen akha asap kik uh kimu hi.Tua ahih man in ih sih khit ciang in zong kha kinei hi cih pen kitel sitset hilo hiam?

Dawngna:Hih thu omzia theitel sitset ding pen amasa in ah amasa lam thu te akipan hih alian buppi tangthu tawm bang ih thei masak kisam ding hi.

 

     Kumpi Saul pen Israel te kumpi masa pen hi in,Samuel pen ahun lai in kamsang ahihi.Pasian in bum azang, van  akah sikha te tawh akiho,sikha thu a dong kua mah na om kei ding uhhi ci in (Thuhilhkikna 18: 11,12,20) adeih lohna hang in, Saul in agam sung pan nawh khia khin uhhi.Samuel pen hong si ta in, asih khin ciangin Filistia mite in Israel mite do dingin kikhawm tuah uhhi.Saul kumpi pa in tua thu athei ciang in lau  in cihna ding thei lo in mangbang in om in, ling hi.Topa a hopih a leh,TOPA in mang tawh ahi zongin, Urim tawh ahi zongin, kamsang tawh ahi zongin na hopih nuam nawn hetlo hi.Amasa lam in Saul in Pasian thu na awl mawh hetlo hang in Pasian ahehsuak in, Akha in amah taisam hi.Kha gilo te in na buaisak ta in Dawi te khut sung ah omta a, tua ahih man in Pasian in bangcih bangcih lam in ahi zongin na dawng nuam nawnlo hi.Tua bang dan in Pasian in Na dawng nuam nawnlohna hang in mangbang lua mahmah ta in sikha  te tawh kiho ding pen hong ut mai ta hi.Ana sem te  van kahthei zong dingin sawl ta hi.

 

     Tua ciangin,Endor khua ah sikha hopih thei mu uhhi.Tua ahih ciangin Sawl in tua numei nu in a theitheih loh nading in amel kisel in puandang silh a numei nukiang ah pai in, zan in tung a" van kahthei nu kiang ah kei adingin asisa kha kiang pan thu hong dot sak inla, na kiang a a min kong gen peuhpeuh te kei a ding in hong saptohsak in" ci hi.Tua numei nu in tuma in Saul in sikha hongpih thei te ahuat zia leh  aisan thei te  te abeisakna te  thei in lauthawng mahmah a, asihna ding thangsiah dan bang in ngaihsun hi.A hih hangin Saul in tua numei nu pen bangmah acih loh nading in gen hi.Tua bang hi kei leh tua numei nu in sikha pen sapsak lo ding hi.Tua ciang in numei nu in " Kua a ka hong sapsak ding te" na cihi.Sawl in," Samuel hong sapsak in," ci hi.Tua ciangin numei nu in sikha hopih hi."Bang hang in hong khemna hi hiam," a cihi.Sawl in "Bangmah lau kei in, bang a na muh uh?" na cihi.Numei nu in "lei sungpan in pasian khat hong paikhia to ka mu hi" na cihi.Sawl in" ama mel bang ci  ahiam?" na ci hi.Amah in Putek khat hong paito in , amah in puan tual silh hi" na cihi.Lei ah amai kun  in zahtakna pia hi.Hih pen Samuel taktak hilo in , sikha hopih thei nu in sawl akhem nading in, sikha asap sak ahih na kitel mahmah hi.Sawl in Samuel amuh het loh thu kitel mahmah hi.

 

     Dawi tawh aki pawl nu in pen," lei  sung pan in pasian khat hong pusuak to in puan tual pi silh ka mu" a cih a kipan mahmah in zong  taktak hilo, zuau khem a muh bang a lak ahih na ki tel mahmah hi.Hih  thu pen ataktak bang in ngaihsut  bang hi leng, pasian pen putek mahmah  puantual silh, dawi lawm nei sikha sam thei nu thuthu a om hi ding hi.Van ah om hilo in leinuai ah om cihna hiding hi.Tua pen Laisiangtho tawh kileh bulh hi in, ahi theilo na ahihi.Saul pen,Pasian taisan dawi te ii buai sak,akhut ah a om ahih na hangin, hih dawi lawmnei sikha hopih thei nu in a ut ut in na khem zel a,Saul lungsim tawh kituak ding na agen hi lel hi.

 

     Dawi te pen mihing te sangin na hihthei na leh pilna na nei zaw in, tua ahih man in Pasian in Saul ataisan na hangin dawi te in Saul pen khem nop sa mahmah hi.Samuel a nuntak lai a agen sa mahbang in, hih sikha hopih thei nu lawm, dawi te in zong thu gen na zawm suak hi."Bang hang in kei mah saptohna tawh hong nawngkai sak na hi hiam, Topa nag kiang pan in ki heikhia in na gal suak khin ahih ciang in bang han gin kei hong dong lai zang na hi hiam?"ci in Samuel in na dong hi.Dawi in  Saul kiang ah Pasian om nawn lo cih thei ahih manin Filistia mite tawh nakido na ah zong athei ding thu na telthei khol hi.Tua ahih man in Saul kiang ah,"Zingciang in nang leh na tapa te in kei  kiang ah hong zuan (si) ding uhhi."Topa in Israel galkap te zong Filistia te khut sung ah pia ding hi," ci in na gen khia zuai hi.

 

     Dawi te in mai lam a thupiang ding te pen bangzah hiam khat amann in na gen khawl thei mawk hi.A vekpi in bel na gen theilo uhhi.Hih thu pen Samuel taktak ,kha ahi zong in hilo hi.Saul in a ngetna ah zong "kei ading in mi sisa kha  kiang pan thu  hong dotsak in la, nang kiang ah amin kong  gen peuhpeuh kei ading in  hong saptohsak in," ci in na gen hi.Pasian in van kahthei te ii sisa kha sapna zang in  mi si thosak ngeilo hi.(2Corin.6:15).A thu limlim ah Pasian in bangci bang lam ahi zong in Saul pen na dawng nawn lo hi.Van kahthei te hang a Saul pen hong dawn kik ding pen apiangthei lo na ahihi.

 

     Mi sisa te hopih limlim pen Pasian ading in kihhuai ahihi.Israel te kiang ah tua bang pen a om ding na hi hetlo hi.Tua ahih man in,Samuel asaptoh na thu pen Endor khua a numei van kahthei ii zuau khem na mai hi cih siangtak in kimu hi.Pasian in dawi te pen anasem ding leh ama thu hilh ding in nazang nuam het lo cih ii thei dingin kisam ding hi.Tua ban ah dawi te in mi si te tungah bangmah cih thei neilo hi.Tua ahih man in hih thu pen  dawi te ii khemna nasepna mai hi zaw hi.

 

Dotna:Tua ahih leh," misi te kiang ah zong lungdamna thu kihilh  hi (1Peter 4:6 NKJV) ci a agen pen bangcihna ahi ding diam?Mi site zong lungdamna thu kihilh hi leh kha kineih cihna hituak hilo maw?

 

Dawngna:A masa a ih gensa mahbang in, mihing te in kha pen kinei mah hi,ahih hang tua kha neih pen nuntakna huih hi lel a,Job 32:8 ih sih khit ciang bel kha na theithei leh hopih thei kinei lo hi, ci hi hang.Tua ahih man in hih mun (1Peter 4:6) thu "mi site kiang ah lungdamnathu hilh" cih zong a omzia taktak zawk pen  hih ahihi.Khatna ah pen Pasian thu in "mi si" acih pen tulai pau tak in piangthaklo te pen misi cihi.Zeisu in, "mi si leh misi ki vui ta hen " acih bang dan mah hi,Matt.8:22;Luka 9:60.

 

     Adang khat ah pen Peter gelh in agen sawmna zawk a kimu pen in, nidang lai a misi khinsa te zong pen lungdamna thu kihilh hi cihna hi in kimu hi.Aneu 3 na leh 4 na thu, " Gential te deihbang dan a omna leh, hukna, pumpi deihna te , milim biakna te tawh nahun uh na beisak uhhi.Tua lai ah  amaute  nopsak bawl luat banga abawl  lo te pen lamdang sa in,na gen sia zel uh ahihi.Amau te  in mihing leh misi te ngaihsut ding a kiging khawlsa te kiangah pen athu gen ding uhhi," cih thu kimu hi.Hih lai ah "amaute" acih pen nidang lai a mi gilo sikhinsa te tawh kisai thu te hiding mah in kimu hi.Hih misi te in zong lungdamna thu na thei uhhi, a nungtalai a kihilh khin uhhi, cih hi lel hi.

 

     Taksa si khinsa te asih khinciang a hilh kik hilo in, asih ma in hilh a hih khin thu ahihi.Mi si khinsa te kiang ah lungdamna thu hilh kik thei hi leh pen, dam lai in Pasian thu mang leh up khelkhel in ah  phamawhna neilo ding a, sih khit ciang in zong up kik thei ding cihna hi dinghi.Tua pen Pasian thu tawh kilehbulh  hi ding hi.Tua ahih man in hih laikhak a at pa in ah agen sawm zawk pen" mi khempeuh te in Pasian mai ah ih thu ih gen tek ding a, misi khin sa te leh, a si lo te zong,deihsak deuh leh gup tuam neilo in mi khempeuh te kiangah gen khia hi.Lungdamna thu pen kihilh khitsa hi uh a, tua ahih man in mawhna bawl khawl leh khawl loh nate zong ei ma  mawhpuakna hikhin hi.Pau lap bawl thei ding zong hi ngeingei lo ding hi.Tua ahih man in phumciaat lo in ki it unla,pilvang un.Mawhna te pai san unla, na khempeuh te zong atawpna ding hong nai ta hi" cih pen agen sawm nabel leh agen na ahang pen hi zaw hi.

 

Dotna: Paul in,"leitung pumpi in damdam in muatlam ding a manawh ahi zongin ka kha nungtakna uh ah a nini in thaksuak semsem hi," na cihi(2Kor.4:16).Ih taksa bek hilo adang kha kinei cihna hilo ding hiam?

 

Dawngna: Hih thu Paul in agen na hang pen akipatna lam pan in sim leng a kibawl siatna leh simmawhna te,  vuak a tuakna te,gimna athuak nate agen cih kimu thei hi(2Kor.4:7-9).

 

     A omzia pen, ataksa te bawlsiatna thuak in zawngkhal mah se leh, alungsim tawngsung ah, Pasian aum na lam ah nisim in kip thak semsem hi cih agen na ahihi.Tua ataksa haksakna thuakna hun tawnkal sungin athuakna  pen atawntung a dingin thupina nasia tak in bawlsak deuhdeuh hi cih thu agen na mai hilel hi

 

      A mah tung ah ataksa hilo,anungta kha  nisim in bawl phatkul om cih hilo in, alungsim laigil tak ah pen nisim in Topa tungah lungdamna leh upna khang semsem hi cih agen na ahihi.Tua bang mah in " mihing sung lam a nunna" hih taksak apua lam nunna mai hilo in,lungsim leh ngaihsutna khuak lam agenna mai na hi zel hi.Tua ahih man in Paul in, "mihing sung a nungta" acih te leh, "ih sunglam a mihing" acih pen "kha atuam vilvel a nei" acih na hilo in, ih lungsim leh ngaihsutna laigil agen na hi zaw hi.

 

Dotna:Filippi 1:21-24 ah," Banghang hiam cih leh  Khrist ading bek in anunta ka hi a, si ta lengzong kei ading in hoih zaw semsem lai hi.Leitung pumpi nunta lai hi leng na amanpha tampi sem thei ding ka hihman in, sih ding leh hin ding tel sawm ding ka thei kei hi.Hih thu nih khen hak kasa mahmah hi.Kei ading in hoih zaw tham pek ahih manin leitung pumpi si in Khrist tawh om khawm ding ka ut hi.Ahih hang in note ading in kei ka hin lai ding kisam pha zaw hi," ci in Paul in agen pen, sih lian leh vangam ah tung a, Zeisu kiang ah om deldel na thu hilo maw?

 

Dawngna: "Paul laikhak leh thu genna ah pen thu thei ding haksa mahmah te na om zel in,tua pen theihna kicing lo lungsim kip lo mi pawl khat te in Laisiangtho sungthu a utut in kawi hei uh bangin  Paul thu gen te zong mann lo lam in khia uh ahih man in siatna atuak lawh uhhi" ci in Peter in zong na gen hi.2Peter 3:16 ah en in.

 

     Paul thu gen awmzia pen thei siam kul mahmah hi.Paul in sih lian leh vantung tung lian thu a gen sawmna hilo hi.Mi si te pen Zeisu hong pai hun ah pengkul awging nunung bel ging hunah bek taksa kithosak kik ding cih thei sitset sa hi khin hi.Sih lian leh vantung ki tung thei lian hilo cih athei sitset pa hihi.(1Cor. 15:51-54; ! Thesa. 4:13-17 en in).

 

     Ahih hang in ah Fillipi 1:21 thu ah, Paul in agen sawm zawk pen , hih leitung ah genthei haksakna thuak a nisim a anuntakna te, nasemna hang a gimna te thuak nawnlo ding in sihsan (or) tawl ngatsan ding in, ih sihsan  saisai mai a ut hun na om ngei hi.A ma mimal nun tawl dan leh atawl  zia te aki et ciang,sih vat mai pen ama ading in nuam zaw in tawl dam zaw ding cih na thei hi.A ut thu in sih thei lel bang hi leh, sih mai ding pen na tel zaw mawkmawk ngei hi.A hih hang in, lehlam ah  pawlpi mi te na it mahmah ahih man in  taksa a, anun tak mahbang a nungta a omna pen pawlpi mite ading in manpha mahmah leh hamphat pih mahmah zel uh a,tua pen na deihsak zel hi.Tua ahih man in deih tel theilo in alai zang laklawh ah na tung  ahihi. A ma bek awh kisai thu ah kingaih sun leh, leitung haksatn athei lo a sih lel ding in tawlnga a tawlkapt pen adeih pen ahihi.Tua pen "pai khia a Khrist kiang ah om ding pen na ut mahmah hi," acih nopna omzia pen ahihi.Tua ahih man in sih liann leh kha vantung ah tung liann hi cih lam pen alungsim ah na om lo in a gen sawm zong na hi hetlo hi

 

Dotna: Tua ahih leh mi pawl khat, bang tan sung hiam aw khat si khin, ahong thokik te in, a sih lai in vantung mi na mu a, vantung gam ah hong pai pih uh, vantung gam ah vak kawikawi un acih te amann mah dia?

 

Dawnna: Mann lo, tulai mi pawl khat te, sihna pan athokik akici mi tampi tak te in, asi sa te leh a hu dip te  khawl in hun saupi vei sung si bang kek in a om uh hang in, ataksa  akhauh gega khin masiah na si taktak lo cih pen Siavuan (doctor) siam te in hang santak in na gen khia hi.A mangmuhna a amuh uh leh a vantung gam a avak kawikawi na agen te uh leh Lai siangtho a vantung gam agen na tawh na ki leh bulh zel hi.Mangmuhna a mu ahi phial zongin Satan ii muh sak hi ding in ummawh huai hi.Laisiangtho a misi thokik te leh ii muh te khempeuh in asih lai in bangmah amuh thu kam khat na nangawng gen ding nei peuhmah lo hi.

     Zeisu mahmah zong han pan in ni 3 na ah athawhkik lai in, bangmah gen ding na nei hetlo hi.Laisiangtho in,"mi si te in bangmah theihna nei lo," cih in siang tak in hong hilh laitak in, mi si thokik aki ci te in asi lai in vantung gam ah vak kawikawi leh leitung na khempeuh te, a innkuan pih te thu te thei bang a agen uh pen zuau khem a agen  uh hi lel hi.Mangmuhna amuh taktak ahih leh pen silo cihna ahihi. A hih kei vek aleh Satan in mangmuhna apia cih na hibek ding hi.Tua ahih man in hih pen Laisiangtho tawh kileh bulh ahih man in hih pen umthei ding nam hi lohi.

 

Dotna: Mi pawl khat pen tawnvei sung si in, hong nunta kik a,  vantung gam a avak kawikawi na thu ten a gen thei uha, na vak kawikawi taktak lo hi ding hiam?Sih khit lian leh apusuak thei kha nei kei leh  vantung gam ah vak kawikawi thei ding ahi hiam?

 

Dawnna: Tawnvei sung hong sipak te in vantung gam ah avak kawikawi ci a akigen te ii thu gen pen  na kibang lo thei mahmah hi.Wales gam a tawnvei sung si pak a, thokik hi a akithei vantung gam ah avak kawikawi a kigen te in- vantung gam pen zaang gam zaang munnuam mahmah leh  azai mahmah bang in gen hi.Scoltland gam ah zong a si, thokik inzong vantung gam pen mual leh guam te nuam mahmah bang in na gen lel hi.Ni dang lai a Mizo pi leh pu te hun lai a si a, thokik ci a akigen te inzong , Rih bual te, Rih a pak te  na mu uha,"mi si te pen Rih dil kantan in mi si khua ah na pai zel uhhi," ci in kihilh ngei uh hang ahihi. Nungak ma a asi te pen Pawla thal tawh na kap in Va ak in na tu gawp thei ci in kihilh uh ahih man in nidang lai in misi thokik ci a kihilh te in  Pu Pawl thal kap te, Va ak te van gam ah mu in na gen uhhi.

 

     Khristian ii suah khit na ngawng in zong sih lian leh vantung gam kitung in kihilh ii hih man in, si a thokik akici te in vantung gam ah vak kawikawi in kigen uhhi.A vantung gam muh dan uh nak ki bang hetlo uhhi.Lunglei khua kiang a Zotlang khua a pitek khat Bawngeka pi akici pen Voksa hai mahmah khat ahihi.Tawn vei sung na si in, hong khanglo kik in,"vangam ah ka pai a,  van gam ah Vok tukguk ka go uha, kan ne dektak man uha, mi te in hong awtsan hong awtsan uha, ne man lo in hong tuaksuk kik hing," na ci hi.

 

     Mausen khua a Pu Bunlawka pen tanghho haii mahmah hi in, sawtlo khat sung na si in, hong khanglo kik ciangin,"vantung gam ah pen kawl kawnglawng (Mizo pau) vive hi a ciin uh," hong gen khia hi.Tua khinciang Nisapui khua a khangno mahmah laikhat asi pak pensawtpi tak mah nasi in, misi dak te nangawng na sat man uha,mi te in zong na delh ngeingai uhhi.Hong khanglo kik takciang," Van gam ah na vak kawikawi  hiam"ci uhhi."Vak kawikawi e" na ci hi."Bang cih dan in om a hi hiam?"na ci uhhi.Amah in ,"Van gam ah pen misi a om ciang in,gam sung pan in khua umm na ding hiding akilawm sing dawng hong pua khia ziahziah mai," na cihi.

 

     Singtang khua a teng pitek khat si thokik hi acih zong,"vantung gam  pen na thupi mahmah hi,a puansilh nikten te  limlim zong, kum 30 ciang to ding vive  hi," na ci hi.Zotlang khua a Ranga pa pen sun thapai ciang dong bang in na si a, tu lai hun bang in hi leh naphum man ding uhhi.Lum  kuan ding ciang in hong khawng lo kik a, " bang a na muh ?" na ci uhhi.A mah in "Bang a ka muh ding, si hi ven ," na ci lel hi.

 

     Kawnpui khua a mi si thokik akici khatpa in zong," Ka si a, vantung mite in vantung gam ah hong paipih uha,ka luang pen taih khedap(shoe) bang lel bek in ka mu a, hong kahkah te uh zong thupi ka sa kei lua a, vantung gam ah pen vantung mite in inn lianpi azai mahmah anuam mahmah ah hong lutpih a, nuam mahmah in,"Hih pen nidang ciang a na omna ding hi" hong ci hi.Asawtlo in hong paipih leuleu in, ka omna inn kiang lampi ah meisa nasia mahmah hong kuang khia ziahziah hi.Gupkhiatna ngah lo mite kha pen mei kuang sung ah na tau ziahziah uhhi.Vantung mi in," hua lai a mite pen gupkhiatna ngahlo mite ahi uhhi,hua hell khuk sung ah pen atawntung in kang ding uhhi, nang na hih leh hih pen na omna ding" hong ci hi.Ahih hang tu in om suak thei lo ding hi teh, leitung ah hih thu na hilh in, hong ci in, tua ahih man in ut lo pipi in kong pai khia a, anunta kik ka hihi" ci hi. Vantung gam aa a inn kiang ah hell khuk om ahih leh,hell khuk kiang a om deng ding pen nuam khawl lo ding cih thei hi.

 

   Hih lo adang tampi tak, vantung gam ah pai a kigen, gen khin zawh loh in tampi tam na om hi.Ahih hang in, a thu gen te uh leh avantung gam gen te ahih uh leh kibang kim khin hetlo uhhi.Hih pen zuau phuah ahihna ki nak lat mahmah hi.Lai Siangtho sung ah mi si thokik bang zah hiam aw khat kimu a, Lazarus, Zair tanu, Dorkas, galkap bupa ta te……Hi bang a Lai Siangtho sung a misi thokik te ahih uh leh asih lai uh bangmah gen ding nei lo uhhi.Tua hi a misi thokik akici te pen nasi taktak lo cih pen kitel mahmah hi.

 

     Mi a sih taktak kei a leh alungsim in ngaihsut tuamtuam na nei in. sih ding in akingaihsun ahih uh leh a up dandan in vantung gam ah pai kawikawi hi ding in upmawh  om hi.Satan in zong a up na tawh kituak dan ding in mangmuhna bang in na musak cih ih theih ding ahihi.Lai siangtho tawh kilehbulh mahmah ahih man in hih pen thu mann hilo cih pen thei cian ding kisam hi.

 

     Bangbang ahi zong in , ih gen sa mah bang in Lai Siangtho sung ah soul cih leh spirit cih  pen 1700 vei val bang na om in,ahih hang in tua pen taksa paalo inzong  amah bek a nunta leh gamtang thei kha bang a genna khat mahmah omlo hi.Sihna leh sihkhit ciang a omdan tawh kisai thu ah pen Lai siangtho gen (gelh) pen um leng muan huai pen ahihi.

 

A GELH KHIA: Pr.Dr. PL Biakchhawmna


Zo Phualva Thupuak - Volume 05, Issue 15


A Sung aa Om Thute:

NISIM A KA SIM LAISIANGTHO
CIDAMNA THU
  • Air- Huih
Ted Wilson tawh Holimna
2016-2020 - GC/SSD Makaite
SDA Pawlpi & Neih Kibang Kitenna

KAAL SUNG NASEPTE
  • Lungdam Pihna
  • Nau Apna
  • Special Thungetsakna
  • LCD & Outset Apna
  • Dahpihna
THU ZAKSAKNA
  • Pawl Lutna
  • ZSM / CDK
  • Lungdam Kohna
  • Church Address

NISIM A KA SIM LAISIANGTHO

 Laisiangtho pen Pasian lamlahna tawh ahong kipia hi a, thuman thutak hilhna ding, akhial-te taiina ding, aman lote aman in puahna ding, aman in nuntak theihna ding thuhilh nadingin a manpha mahmah ahi hi (2 Tim 3:16, 17).


Laisiangtho Sim Ka Kipatna Thu

          Ka neu lai-in ka pi le ka pute zu-le-sa nopsakna sungah kidiah in om uh aa, kei zong tua bang sung pan khang khia ka hih man leh kumpi sang ah kah kahih manin Laisiangtho thu theih ding gen loh kikhop ding na-ngawn haksa ka sa hi. Ka pa in ka et ding Laisiangtho tangthu limte hong pia ahih manin, Laisiangtho sungah naupang tangthu a om lam hong theisak hi.


Asawt lo in biakna sangah ka kah aa, tua tak-ah ka lawmte atam zaw pen upna kibatpih hong hipah in pilsinna zong adiakdiak in kha lam kipattahna hong hipah hi. Ahih hangin ka sangkah hun sung khempeuh ah Laisiangtho pen ka lawmte tawh sim dingin ka ngaihsun ngei kei uh hi. Tua bang hunte ka ngaihsut ciang ka phawk khak thu in Laisiangtho sim ding sang laibu dang khat peuhpeuh sim ding baih kasa zaw uh hi. Laisiangtho pen siate, pawlpi upate, nu-le-pate sim ding lel peuh in ka ngaihsun kha uh hi.


Tan 8 ka kah tak ciangin hun hong kikheel hi. Ka siapa in Laisiangtho simna in kha lam khantohna bulpi ahihna leh  athupit mahmahna thu hong genpih den hi. Tua ban ah amah mah zong aneu tung pan kipan nisim in Laisiangtho asim den khat hi-in kum khat in khatvei ta asim zopa ahihna hong gen aa, Laisiangtho simna tuntawng in lungnop suahtakna a ngahzia-te hong gen ciangin kei zong Laisiangtho sim ding tha ka ngah mahmah hi.


Laisiangtho Ka sim Dan, Ka Muh Dan

Hong kihilhna bangin Laisiangtho pen zahtakna tawh sim, thungetna tawh ki-ap in sim, ka sim khit ciang athute ngaihsun kik, ka nasep ma in sim, nasep man khit ciang atawpna pen in sim, nisim in sim, nipi nisial in sim in ka om ciang lamdang ka sak thu in lunglut tak in ka sim thei hi. Tua banga ka sim ciang Job tangthu gelhte siam ka sa a, adiakdiak in Pasian vangliatna agen dante, thu sung dan, kinial dan, ki dawng dante siam ka sa mahmah hi. Laisiangtho buppi ka sim khit ciang Pasian humop takpi hi cih ka santheih phatdeuhna in a gelhte kum 400 val bang aki hal in mi 40 val bangin agelh hangun khat leh khat a thugente uh kihual ka sa hi. Tua bang thubu te lak pan Daniel leh Mangmuhna bute in hun nunug a mite a ding thu tampi tak hong hilh ahih manin eite aa dingin theihhuai phadiak ka sa hi.


Laisiangtho Ka Simna Pan

          Laisiangtho ka simna pan hoih ka sakna munte pidan tawh git in, pawl khatte ka lot ngah hi. Tua bang ka gitte ka sim kik a ka muh ciang hoih ka sakna thute hong phawk sak kik in, ka lot ngahsate ahih leh haksatna ka thuak hun ciang tha hong pia hi. Tua bang ka lot ngahte lak pan Jeremiah 12:5 na ah "Topa in Jeremiah aw, mite tawh tai kidem a, nang hong gimsak zo ahih leh sakol bang cih dem zawh ding na hi hiam? A nopna mun ah tuktuk lai na hihleh Jordan gun sing kawm lah ah bang cih ding nahi hiam?" Hih Laisiangtho tho mun in ka nuntak na hong kilamdang sak in hong khelzo a, khamuanna hong pia hi.


Laisiangtho Ka Simna Panin Lamdang Ka sak Thu

Laisiangtho ka simna hangin ka nuntakna ah Pasian in hong keem hi cih ka phawk khak thu in: a hun in sang khak hun hi in boarder ah ka om hi. Ka lawmte nitak vak zel uh a, kei zong vak nuam in ka eng mahmah hi. Ahih hang ka vak ma in Laisiangtho sim masa ning ci a ka sim leh tua kal in ka lawmte in hong vak san hi. Kei zong ka omna khan ah lung nuam lo sa in ka om leh, lamet loh pi in siapa hong pai a, avak teng min ciamteh a thu mang lo ci in sang pan in hawl khia hi.


Hih bangin Laisiangtho ka simna hangin theih ding akisam thu-le-la phattuamna tampi tak ka ngah a, tua thute in ka nuntakna ah haksak hun, lungkiat beidong hun, guallel kisa in ka om hun ciang tha hong pia in ka khe adingin meivak hi. Ka sim kipat in siate hong sawlna hangin asim ka hi a, tun ahih leh lungnopna tampi ngah kahih man, sim nopna tha hong om den a, ka khualzinna peuh ah Laisiangtho keng in ka sim den hi.


Tua hi a, kum tampi sung ka sim Laisiangtho in ka nuntakna adingin akisam pen khat hong suak hi. 1992 kum akipan nisim a ka sim Laisiangtho pen tu in 23 vei sim khit ta ka hih man in lam hong hilh ka siapa tungah ka lungdam mahmah hi. Laisiangtho pen nisim in sim dingin ka ngaihsun hi. Tun ahih leh Laisiangtho pen asim nuamte a dingin mun khempeuh ah cih dingphial in computer, phone cih bangte panin baih tak in kisim thei hi. Laisiangtho in hotkhiatna, kha-muanna, lungnopna man, kha lam tha hong pia in, Pasian hong hopihna hong thei sak ahih man mi khempeuh a dingin thupi mahmah hi. Laisiangtho in akhangkhang in mite a dingin thupha ahi hi.


Amaute in lawp mahmahna tawh Paul' thugente ngai uh a, Paul' thugente man taktak hiam ci-in a theihna dingun nisimin Lai Siangtho a sim uh hi."  (Sawltak 17:11). 


? Sia Cin Ngaih Thang