Sunday, December 13, 2015

SABBATH SCHOOL LESSON 12 - EGYPT ZUAN KIK




Sinna 12                                                                                               Dec. 12 - 18

Egypt  Zuankik

 

Nipini (Sabbath) Nitak lam                                                                   Dec.  12

Sim Dingte:  Jere. 40:7-16; Jerem. 41 - 43; Paikhiat. 16:3; Gamlakvakna 16:13; Jerem. 44.

 

Kamngah:  "Topa na Pasian in kote' ading a, nang tung a hong gen bang bang ka zuih kei tak mah uh leh Topa in amann tak in thei ta hen" (Jere. 42:5).

 

Tu kal sinna in kamsangpa Jeremiah thu ih sinna tawpna ahong tunta hi.  Ahih hang tua khit lam ciang "lungdam tak in nungta den uh hi" cih tawh tawp lo mawk hi. Thu khat pan in Jeremiah thubu tomkaih ding hi leng hehpihna' bat theih tan zong kici thei ding hi. Cihnopna ah hehpihna thu asang nuamlote hehpihna in honkhia lo ding hi cih thu ahi hi. Topa in bang zah in hopih cih thu hi zaw lo hi. Pasian in hotkhiatna, lungmuanna, gualzawhnate pia in, liah in dal hi. Ahi ta zongin tawmno khat in Pasian hotkhiatna thu san ding nial uh hi. 

            Jeremiah vai ah e leh? Asep thamanh omlo suak mai hi ven! "Atau den kamsangpa" in thum nang tau nang tampi nei hi.  Jeremiah piak vauhilhna leh hilhkholhnate khempeuh tung hi. Mihonte in lah mawhna mah len tentan uh a, milim bia in lehtat uh hi. Kamsangpa leh Topa kammal akilangtang in langdo uh hi. 

            Bang zah in kidop huai hiam? Hehpihna ih cih pen mi khempeuh kipia ahih man in hehpihna ahi hi. Kuamah piak kalh tang omlo hi.  San nopna lungsim neih kul hi.

 

Nimasani (Sunday)                                                                               Dec.  13

Ut Bang Taka Taa (Pheng tat gawpmang) (Jerem. 40:7-16)

            Jereusalem lah siacip a Babylon te'n lah zo pikpek ta ahih man in mite khempeuh pil vang ta buang lo dia, peuh zong kici kha thei ding hi. Adah huai thu ah, tuaci lo mawk in kizom toto lai hi. 

            Jeremiah 40:7-16 sim in. Mihonte kiang ah bang thupuak kipia hiam?  Aneu 11 ah abeibangg cih kammal in bang khiatna thupi nei hiam?

 

            Lungmuanna thupuak kipia khin ta hi. Gualzawhna zong akhom ciang khat mah kingah hi (Jerem. 40:12 sim in). Ahi zongin mikim pen tu lai aomzia uh tawh lungkim lo uh hi.

            Jere. 41 sim in. Abeibang mi tawmnote in bang haksatna tuak uh hiam?

 

            Ulian kisuamna vaite ah ahang zong kigen beeklo hi. Asem abawlte lah "kumpi namte leh kumpi uliante mah" hi zaw lai hi (Jere. 41:1, NKJV). Hih bang omzia pen kumpi nam uliante sung ah Baabylonte' tung a teltuamte lut a kiaap ding cih thu sang zo nailo cihna lak hi. Gedaliah pen Babylon kumpipa'n kumpi tokhom ah tu sak ahih manin (Jere. 40:5 sim in), mihonte in mipi tung a thumann lo kumpi diklo bang in mu kha ding uh hi. Tua thu hang in amaute in Gedaliah leh apawlte thah kul in ngaihsun uh hi. 

            Azom ento leng, hih abeibangte in vaibuai thak khat phu uh a: Babylon mite lau uh hi. Athu telsiang lo pi in Babylonte'n Gedaliah leh Babylon galkapte sihna vai (Jerem. 41:3 sim in) phuu la nuam kha ding cih lau uh hi. 

            Ishmael leh amite mawhnate in tua mawhnate tawh akisai khalote lauthawng sak hi.  Hih thu in mawhna neilote tung ah  Pasian thu ih manhlohna tungtawn in natna satnate leh dahna kahnate ki tung sak kha thei cih vai hong bang ci theih sak hiam? 

 

Ninihni (Monday)                                                                                   Dec.  14

Pasian Makaihna Zong (Jere. 42)

            Jerem. 42 sim in. Thungetna tungtawn a Topa leh ama tung ah kinga mi honte leh mi khat peuh adingin hih mun ah athupi bang thupuak kimu thei hiam?  

 

            Babylon mite kihta uh ahih man in mihonte in Jeremiah kiang ah pai uh hi.  Tu ngawngaw ciang bel, Pasian kamsang ahih takpi lam thei buang ding uh hi.  Topa min tawh athu gengen tangtung takpi ding cih thei uh hi. 

            Mihonte'n Pasian hong sawl bang sem nung ci in kamciam uh hi. Sim suksuk leng sinna angah khin tawh kibang uh hi. Pasian deihna athei nuam, azui nuam ahi uh hi. Akammalte uh in a upmuanna uh nasia tak in lak hi. "Na thu gen te ko deih dan ahih leh ahih loh bang mah phamawh lo hi. Topa Pasian tung ah thu nong nget sak ding kong thuum uh hi. Tua hi leh athu ka mang ding uh hi. Topa Pasian thu mang ding ka hih man un ko mapai ta ding hi ung (Jere. 42:6, NIrV)

            Jeremiah gen masak thute tawh saikaak in: Gamdangte vang muang kei un.  Topa muang le uh cin gualzawhna hong pia ding hi. Ahunpha ah hong honkhia ding hi.  Hotkhiatna pen mundang midangte kiang pan hi lo hi. Nidang in zong gamdangte hong huh hi lo hi. Tun zong hong panpih lo ding hi. 

            Amaute lungsim thanemna thei ahih man in avauhilh ahi hi. Amaute aliah adaal ding in Egypt zuat kik sawm uh hi. Tua hi a, atua cih loh nang un limtakin thupia hi. Egypt zuan le uh siatlawh ding uh hi.

            Hih ah zong atel ding uh kician mahmah hi!  Hih pen eite zong ih tuah ding thu hi a: 1.  upna tungtawn a Zeisu thumang a nuntakna leh lung muanna, ahihkeh  2.  upmuanna leh thuman'na lo tawh zawngkhalna leh sihna cih ahi hi. 

Atawpna ah ih vekpi ading in vai khat ahi hi. Israel te bang in kician tak in hong kivau hilhna aom lo tawh kibang hi. Ahih hang in hilhna tainate akibang mah ahi hi. 

            Nuntakna maw sihna, thupha maw hamsiat. Nisimin bangci telna ih bawl tek hiam?  Nuntakna ading maw sih na ading zaw? 

 

Nithumni (Tuesday)                                                                               Dec.  15

Egypt  Zuankik (Jere. 43:1-7)

            Na sim kholh khak kei leh, Jere. 42 pen lunglawp huai mahmah hi.  Mite in bang acih ding uh hiam? Thuman'na lam a amakaih upmuanna tawh Judah gam ah om suak zaw ding maw? Ahih kei leh nidang a khialhna bang mah in khial kik lai ding maw? Topa thu azuih sangsik un amau ut bang peuh in ta zaw ding maw? Topa in akician tak in vauhilh khin zo a alian 42 ah Egypt azuat kik uh leh bang thu in na dawntuah ding cih thu pia khin zo hi.

            Jere. 43:1-7 sim in.  Amau bang sem in bang bawl uh hiam?

 

            Pasian kammal leh ei deihna kituak kei kha leh ama vaihawmnate ah lungheinei kha ding hi hang. Tua bang keek mah in mihonte leh makaite in Jeremiah muang zo lo uh hi. Israel gam ah hun omzia akilaih hang in, amite' ngaihsutna uh leh alungsim uh kibang lai mawk hi. Kamsangpa Jeremiah do bawlna tawh akamciamnate uh pan kisiangsak uh hi. Atek ahaam Jeremiah tangdo sawmlo uh hi. Tua hi a alawm leh alai at pa ahi Baruch mawh sak uh hi.  Ama tung ah ahehnate uh suan uh hi. Amaute in Baruch in kamsangpa pen amau tawh sutuah hi ci in ngawh uh hi.

            Paikhiat. 16:3 leh Gamlak. 16:13 sim in. Jeremiah tung a mite gen thute leh Moses hun a mite gen thute saikaak in. 

 

            Mihingte pianphung pen, avai buaite uh midang khat peuh ngawh ding ahi hi. Tua bang in Baruch in amipihte Babylonte khutlum tuak ding leh Babylon ah kipuak ding in deih hi ci in mawhsakna thuak hi. Jere. 43:1-7 sung ah, bang hang a tua ci bang in piang leh deih cih thu ki gen lo hi. Moses in zong Israelte'n Egypt a nusiat khit uh ciangin gammang tulak ah bang hang in si leh deih cih zong kigen lo hi. Mihingte in alung so lai tak un kingaihsun siang theilo kha ding uh hi. Tua ziak in ih ngaihsutzia-te Topa makaihna nuai ah ih koih ding thupi mahmah mawk hi! 

            Bang tan vei ih ngaihsutzia tawh ih khentatnate huzaap sak kha in Topa thupiak awlmawh lo kha zel ih hi hiam? Ih ngaihsutzia ih kihuzaap sak khak loh nang in koici kidop thei ding ih hi hiam? (2 Cor. 10:5)

 

Nilini (Wednesday)                                                                                Dec.  16

Egypt ah Kipaipih (Jere. 43:8-13)

            Jere. 43:8-13 sim in. Jeremiah tungtawn in Topa in bang gen hiam? 

 

            Tahpanhes pen sak lam pang, nisuahna lam Egypt gamgi lam a khua khat ahi hi. Tua khua pen amuanhuai gal nan'na mun zong hi a Jew mi gam sung vai ukkte tenna mun zong ahi hi.

            Hih mun ah zong, Topa in genkholhna thu Jeremiah gamtat tawh lak sak hi. Kammalte in vang nei ih cih hang in gamtat tawh akilah ciangin khauh pai sem hi. 

            Pharoah kumpipa innpi lutna mun ah Jeremiah in koici bang in suangte va phum ding cih ih theih loh hang in; akician mahmah thu in:  Topa in, avang lian Pharoah te tawh teh theih hi deksuai lo hi. Topa in acih bang in athu tangtung sak ding hi. Israel mite in Egypt ah paina tawh kidalna leh zalenna ngah ding in kingaihsun kha uh hi. Egypt te hong pai  leh suakta in launa tawh kipelh ni cih a aum te mah tawh ki bangin khial uh hi (Jerem. 37:7, 8).  Egypt mite Pasian te zattak cing omlo hi. Pasian umlote thutak aphawk mawh sak milimte ahihi.  Eite in zong tua ih theih ding ahih mah bangin, Israel mite'n zong  amau kidalna leh suahtakna diktak pen Topa thuman'na (Topa thu bang a tatna) ahi hi. 

            "Pumpi deihna nialna pen ih biakpiakna vai khat hong suah ciangin Pasian hong deihsakna thu tel in tua tawh kituak in ih nungta ding hi. Tua bang  in ih mite mitza nuhsa suak in ama thukham (thupiaknate) pan in alamdang thu tampi ih mu thei ding hi. Thuman'na pen amuanhuai lampi ahihna ih mu ding hi.  Mite in thumann telsiam zah tungtawn in mawhpuak nei uh hi. Thukham kalhnate thuamann in ngaihsut picing hi. Khazih hehpihna tungtawn in ama deihna atangtun ding in hong lamen hi. E.G. White, Adventist Tangko, R.H., Feb. 25, 1890.

            Israel mite in lungmuanna ngah ding in Egypt ah akileh kik nop vai uh limm bang in ngaihsun in.  Kha lam thu in ngaihsun leng, thutuampi hi!  Topa sung a muh theih loh bang a ih ngaihsut, mu ding a "Egypt zuankik" cih mahmah zong!? 

 

Ningani (Thursday)                                                                              Dec.  17

Akilangtang  Langdona (Jerem. 44:1-10)

            Jeremiah 44:1-10 sim in.  Israel te in Egypt ah bang sem uh hiam?

            Egypt ah a om sung un Jeremiah in amite tawh Judah gam ah aom lai vua atuah uh vai buai bangteek mah tuak kik hi. Tua hun lai in Jeremiah in makaite tawh akikup kul hi. Tua khit ciangin, hih haksatnate atuak sak mawhnate teek mah mipite in bawl uh hi. 

 

Jeremiah tung ah mipite in alamdang bang dawnna pia uh hiam? (Jere. 44:15-19 sim in)

           

Alung  khauh toto zia uh pen lamdang liang hi. Jeremiah in "Topa min tawh" kitalsik a agen thute mang nuam tuanlo uh hi.

            Ahang pen kitel mahmah a:  Josiah' puahphatna vai ma in thu umlote' Pasian te biakna vai ah thuuklut lua khin uh hi. Amaute in (vantung toonu) tung ah paknamtui na ngawn hal uh a zu leh sa te tawh biakna pia uh hi. Mapai zong kisa lel uh hi. Nuntak nuam in patauh omlo hi. Josiah kipuahphatna hun khit ciangin vai buai hong kipan hi. Tua hi a, bang hang in amaute in Jeremiah leh avauhilhnate awlmawh peuhmah ding uh hiam? 

            Jeremiah' dawnkikna ah, (Jere. 44:20-30) na telsiam loh man uh ahihi.  Hih bang teng gamta na hih man uh a hih bang vaibuaite atuak hi uh teh.  Asuuksia zaw thu ah, lungkhauh tak in nial nahih man un akhawkk zaw vai buaite hong piang lai ding hi. Note in Egypt ah lungmuanna mu ding na kisa uh a, ahi zongin tuate in khemna zuau thu hi in, thu umlo te biak Pasiante bang mah ahihi.  Atawpna ah thumann na thei ding uh a, ahi zong in zekaii lua ta ding hi. 

            Mawhna leh uplohna sung ah athuuklut om uh a, a mapai  mahmah ding bang uh hi. Tua kawmkal mah ah, tamveipi Christian diktak tampite in thu haksa atuak uh hi.  Koici tel gen in hih vaibuai ah koici kalsuan mawk ding ihi hiam? 

 

Kiginni (Friday)                                                                                    Dec.  18

Ngiahsut beh Ding:  

            "Jeremiah thubu bup leh Laisiangtho bup mahmah ah zong, sialehpha kawmkal buai lawh in ih om hi. Christian ih hihna tawh asia apha ih khen thei hi.  Pasian in akilamdanna vai tuamtuamte pan (gentehna in, Rom. 7:7; Micah 6:8; Joshua 24:15; Matt. 22:37-39; leh Thuhilhk. 12:8 sim in.) hong siang gen ahih man in ih thei hi.  Pasian na up kei leh bel gen theih loh? Asia apha koici theih thei mawk ding?  Pasian um lo lai at siampa Sam Harris in Ngaisut piakna khat (The Moral Landscape) cih laibu khat gelh hi. Asia apha pen nate thu tungtawn in ki thei thei bek hi. Cih nopna ah nate thu in asia apha leh amann leh akhial ih theih nang hong huh kul hi. Sam in a upmawhna ah nate thu in asiate abawl phat hun hong tung ding cih thu ahi hi. Mite siathuaina damsakna kimu leh bang piang ding cih ngaihsun in Kinialna peuh in muanhuai tak in mite khuakk bawl theih hi leh bang ci ding ngaihsun ni. Midangte awlmawh lohna pen ann lak ah Vitamin D bangin koih theih hi mawk leh, siatna ih cih pen anneek tui dawn vai bek hong hi ta ding hi." -- Adapted from The Moral Landscape, (Simon and Schuster, Inc., Kindle Edition) p. 109. Ahi zongin Pasian a umlo scientist te mahmah in nate thu theihna in bawl pha thei hi cih umlo thei khalai ding hi. Pasian a umlo na hih leh zong hih vaibuaite' vai koici dam'sak thei ding? 

 

 Kikup Dingte:   

            1. Eite adingin na khempeuh pen Pasian deihna koici san' cih tung ah kinga hi.  E.G. White, Teltuam Thupuakte, 1 SM. p. 118.  Hotkhiatna pen adan khat omlo pi in hong piang ding bang ci cih thei mawk ding?  Adan khat peuh ih cih pen nasep khat peuh tawh zong kibang tuan lo hi.  Tua te in Pasian'  hong san  nang in hong huh thei lo hi.  Hotkhiatna pen sepna bawlna tungtawn hi cih upna adik loh zia leh hotkhiatna in paidan cih nei kei cih ngaihsutnate' kilamdanna koici theih in koici gen thei ding? 

            2.  Ningani (Thursday) sinna a dotna haksa lim ngaihsut pha lai in.  Khat peuh  in: "Zeisu um keng, Pasian cih zong um keng ci na pi ka nuntakzia bang ci ciang cih en zel hi.  Kei nuntak pen nang nuntak sang hoih zaw, nang lah Christian hi sawnsawn" hong ci leh nang bang ci dawn ding? 

==========================



No comments: