Tuesday, August 31, 2010

Khat veivei manglai zang leng nuam

Lawibual Biakinn ah kikhop khoplai ciangciang, naupangno kihi lai. Kum te ong cingto tetek khangno kihi ta. Saikel khutnih tawh a hekna kibanzo nailo, veilam khut tawh veilam hekna len, taklam khut tawh a tutphah leh a zawl pom linglengin tua hunlai-a mawtaw nungzui te a maibuk pang ah a din lingleng danin a kituang ziahziah hun laitak ahi hi.
Biakinn tun teh Ciitawng a kici khat omzen, nungak katpali te tawh aki bang simsim, a sam kilbawk niuneu khat a geiah vanai kha leng ong zandelh thei hi in, tua hunlai khangno peuhmah in ki kihta hi.

Tai nih bang saikel kisik setset khin ahih manin pasalno khat a' ding in bel ong delh hang phakbaih pak ong sa samkei. Biakinn huangsung gam palak ah taileng bel phiatlan tawh ong khiangtan thei ahih manin khat veivei ong mankha thei hi. Ong dopbawl lo thei hi. Ahih hang ong delh teh tua Anderson tuikhuk kiim ah belin kawitai leng phakhak ong sa mahmah hi.
    Sakollam, Mualtuk veng pan kipawlcing tektek lelta in kituam khopleng zong piangtheita ahih manin Sia te, Upa te' vaihawmna tawh Lawibual lam kikhawm nawnlo-in, Sakollam ah inntuan biakpiakna kinei ta hi. Akum bel gen nawndah ni. Tangthu tawh kibang. Hun hoihlai hi in thei ingh. Kineu mahmah lai ahih hang, Sabbath ni simin Sakollam pawlpi pan sumpi ngah khempeuh Sunday ni teh Lawibual Sia te Pastor pa kiangah ong kipuaksak den hi. Ka nung ngaihsut kikkik teh sumpi tenglah a dal vive hisamlo, sum tang vive hilai, saikel hekna bul ah thungkuah khat tawh kivawh in bawk philphel lai, a puapa lah naupangno guhtaak lian nailo, migilo khat peuh in ong suhloh aw! ci-in lung ngaikik kha zelzel ingh.

Pasian makaihna tawh Sakollam pawlpi zong khantoh lam manawh hi cihding simloh a dang gending theivat keng. Adiak diakin ka khan gual ka khuapih (kua khua himawk ding hiam?) ka lawm teng khempeuh SDA Biakinn sungah ong tualbiallo tamhetlo kha ding hi. Sabbath School members pen khutme kuaih zawhloh hi tham hi. Pawldang te tawh tehna dingin a nopcit zawk laitak hi inteh cingam ingh. SDA pen khamkhuk tawh ciang a, kham muhnop dan a kilunggulh, a kipakta pawlpi khat ahih lam ka mitkha ah mumu lai ingh. Ih picture roll te mah mah leh Sia Thangpu' projector te, RB gospel te hang mahmah ahi maitam? Sia Thangpu' projector bang peuhmah amunuam inn dimlet, Sia pa zong thangahlua, tualai Electric mei om hitakei ven, meipi tawh kidet hi-in, meipi sa tawh sawtvei zanglua kha, a len's bang kang in ong tum dektak, mangngilh theihloh himai. Guitar tum nuam leh saikek sin nuam aa ong kikhawm lawmlegual bang tawm hikei ven. Nipi ni sim a Quartet lasa ka nungak neih uh mel kipia mawhlo 4 teng bang tulaitak koiah aom tam uh.

    Hun leh ni ten ong zawnzawn in singunau sangkah ding kipan khia. Sangkhak ciang inn lam ciah, lawmlegual teng kimlai. Myaungmya pai, ciahkik kimlai. Spicer pai, ciahpak zo nawnlo, kum 7 khit mahmah teh ciahzo pan, kikhop teh nidang a lawmlegual teng a tamzaw na om nawnlo. Kikhawm ding a apai uh teh nidang a akikhop khopna biakinn khengsuk valval in agamla zaw ah na kikhawm ta mai uh. Khangno makai peuhin na om sawnsawn.
    Lung nuam theilo ahih manin ka lawmte lah ong kikhawm nawnkei aa, a bangci? ka cih leh: Khual khawng zinzin uh in ong tunkik uh teh gimnam lian pian uh ahih man aa, etcik a kikkoih hiven, nopsa nawnlo kisuang uh hilo dia ong kikhawm nawn kei uh, ong kici ta mai. Vantung gam tunna vevapi ding ahi kei zongin SDA sungah ong omding uh ka lunggulh aa, pawldang ah a va inntuan uh pammaih ka sa ngeungau hi.

Banghangin ih pawlpi kitaisan san aa, bang khialhna om hiding hiam? A makai te, a innteekte kiciatlohna hiam? Kiukdan maw? Kipattah dan siamloh man maw? Khasiangtho in makaih lo maw? Ahih keileh ze-etna thuak zolo maw?

Sia Do Thang nattut laitak a kawm dimin lim kisuai laidalgol dedaa khat kikhai ka en khawmkhawm uh aa, Sia Thang aw, hia Sapi lim te leh Milim te gollua in Singlamteh lim pen ki neusuaih lua lomaw, muzo kei phial veng e, ka cih leh: ih doctrine paizia pen hiate mah kitelkheh leh a ki bulphuh ahih man aa, a kigol suaih hi. A tuate pen singlamteh liim hi, ci-in ong dawngkik hi. Zingsang nisuah tuung leh nitak nitum kuan a nasuaih hingel mah ding aive, tua hun in ih liim te eisang golzaw mah ka cih san hi. Amah lah si dedek pau ngapnawn mello, tua natveh pa zong mataw' ong kici kha tham inteh. Amah a theizaw, ke'n tua pilna a banzo nailo hizaw mai ingh. "Ngai un! natheihloh thu ong kigen hi" a cih dan himai lo dingmaw. Eh! khat omlai. "Kuama'n hih bangin ong gen pakpak khollo ding hi" hilai mawklo ding maw. cih dan ee......

Ka ngaihsun sun aa, ka lawm teng pawlpi sungah ong kikhop nawnloh uh ciang "pawlpi" ih cih lanlan pen a kua tawh kipawl ih hihiam? A misiangtho a paulap banglo teng atuam vilvel a kipawl khopna maw, tungsiah teng leh laibu sungah aom thukhun teng kipawl maw, Bang dingin khatlekhat etcik in kineise ih hihiam? Bangdingin hawlkhiat nei a, kepcing neise ih hihiam? Ka telloh thu vive dotna nei ingh. Pawlpi sungah innteek a omkhin ihhih leh bangdingin lengla te' maingalna ding leh nopsak theihtheih dingin omlello ih hi hiam? Tua zu ne, zatep te hilhzawh thu leh satna taina, pawlsung pan hawlkhiatna tawh kikhel tuan ding uh hiam? Pawlpi ii mungtup bang hiam? Laisiangtho Matthew pan panleng Taang lakah Tahum a khang khawm ngeina leitung ngeina mah hilo hiam? Lokho ngeilo nahih uh leh atuam khat.

Vantung ki-ukna zong tua bang mah hilo hiam? Matthew 13:24-30. Lo neipa, a nasemte, anlate cih nam thum, a tuamtek hi-in mu ingh.
Lo= pawlpi or thu ummite, lo neipa= Zeisu or kua?, nasemte=?, anlate=?
Lo laiah taang leh tahum pokhawm in a nasemte lunghimawh, omkhong theilo in vabot nuamse uh hi. Tua mah bangin pawlpi sungah a paulap bangkhat om leh pawlkhat vaki tulmawhsak se in, nang taang hiteh, nang tahum hiteh ci in, tahumte vabot khia nuamse uh hi. Lo neipa in "va bot kei un. Tahumte bot le uh cin taang tawh botkhawm kha nu teh. Anlak hun mateng a nam nihin tuaci omphot hen. Ki thanuam sakin a hunlo pipi va botkhia laklak nuam se, na tavuan ding ahi kholtam? Pasian in pawlsungah hihbang a omding lam amuh sa sitset hilel hi. Nang' leh kei' lungsim gamtat luhek khat ciat a kimuhna ding a gentehna taang leh tahum aom hi.

Ih pawlsungah Khasiangtho makaihna om hileh hiciang kitungin um kei mai ingh. Ka lawm ka gualte pammaih sa ingh.
Lo nasemte ahi nang leh kei, ih lawm ih gualte ong tatkhialh uh leh bang cih ding ih hiam? Pawl sungpan hawlkhia nawtkhia ding maw? Thu ki nget saksak ding?

Pawlpi sungah ka nasep ka tavuan hi ci-in, pawlsung nin bulomtang teng hahsiang dingin kithawi leng, mihing tuaktuak kihilel aa, ahilo in takhial kha leng mailam ah bang ong piangding cih Pasian muh zah in kimu khol ngiatlo hi. Ei pen lo laiah nasemte bek i hilel a, anlate (vangtung mite) kihi peuhmahlo hi. Tua banah hehpihna kong zong kikhak nailo, tuni in gupkhiatna ni hilai in Pasian in a nasep man nailo hi cih mangngilh keileng hoih toto ding hi.  Pasian' na sem hi hanga, pawlpi na sep ahi: sangsia (sangnaupang te ciangduai tawh uk lai) hun hinawnlo, i nasep tawh kisai in i lungsimte zong khekhuai hun hita hi. Lo sungah a po tahumte kuankhia a bot ding kei mahmah ka kituat ciangin lo neipa 'aw' ka za zelzel a, 'va bot kei un', tahumte bot le uhcin taang tawh botkhawm kha ding hiteh. Anlak hun mateng a nam nihin tuaci omphot hen. Anlak hun ciangin anlate kiangah, "tahumte bot masa unla, meikhukah khul dingin lomhen un. Ahi zongin taangte la-in ka ansalah hong sung un," ka ci ding hi', ong cih ciangin kei mahleh keimah ka gamtatna hangin mailamah mite'n ong bangci muh tawntung ding a ka pawlpi mahmah ong kilipkhap mailo ding hiam cih ka kiphawk hi. Pasian in tahum bot dingin ong muang naikei mawk ei'...

 Kamsangnu laiat enkik ngaikik pak leng: Although in our churches, that claim to believe advanced truth, there are those who are faulty and erring, as tares (tahum) among the wheat (taang), Taang lakah tahum po veve God is longsuffering and patient.. He does not destroy those who are long in learning the lesson He would teach them..There is to be no spasmodic (tha khat thu), zealous (lawp), hasty  (lelop hi tengtung) action taken by church members in cutting off those they may think defective (kawk banna, paubang) in character."
    Sia Siangh lai at atte ka lemtuah tuah aa, hih leitungah ih kithutuah theihlohna ahang mite' khuntawm zuihding thu vive hang ahi hi, cih ka phawk kikkik hi. Mihing citciat mivom leh mikang kideidanna ahang in mikangte' bawl thukhun hang ahi hi. 1850 kiim lai-in South Africa ah mikang kumpi in tu a kipan India mi peuhmah S Africa ah lutsak nawnlo ding cih thukhun bawl uh hi. Tua bangin lutsak pusuaksak nawn kei le uh India pan apai a inn alo azi ata nusia a sum thalawh ding mite bangsuak ding. Tua hangteng mahtawh Mahatma Gandhi makai-in lo laiah nasem khempeuh tawh lungsona abawl manun satna, thongsung kidenna, a kipan gentheihna namcin nathuaklawh uh hi. Athukhun neih mahmah uh mihing ta dingin ngaihsun thei hetlo uh ahih manin anngawlin nasemlo-in lungso na a phulphuluh takciangin a tawpna ah kumpi mikang lamten a thukhun uh ong laih hi. Tua khit a kipan India mi lutthei pusuak thei in ong om uh hi. Tua khit leuleu ciangin Mikang kumpi in kawlgam a uk sungun buaina dalna (security reason) ding ci-in, kawl phungyi te mihon kaikhawm aa thugen ding khaktan mikmek mawk uhhi. Tua laitaka phungyi lian minthang pen, ' Uwisara thuakna, gentheihna mun tuamtuamah thongsung kidenna, phungyi puan hawkkhia a thongkia te puan silhsak sawmna, phungyi pan mi suakkik ding cih mihing bawl thukham hangin thongpuan silh nuamtuanlo a, guaktang in anngawl in ni 40 val aom khit ciangin makai lamten athu uh khiamin, thongpan pusuak saka anne in a pasian phaza thu agen sakkik. Hih te enleng mihing te kideidanna teng mihing' bawl,( Pasian guat ahi hetlo) kiphatsakna, kiliatsakna pana pusuak lungsim hanga piang thukhun vive ahi hi. Uwisara in kei pumpi nong thahuh hangin hih buddha biakna pen maimangthang hethet lo ding hi. No mikangte nong tunma thamtham un ka gam Kawlgam ah ko tumtak in lokho singpua nasemin pasian thu tangko duadua in a za a ngai nuam tamin nuamsa mahmah khua phawk se kei ungh. Bangthu bangla hangin kuapiakin hih bang thukhun ong pia nahi uhhiam, ci ngeekngeek hih tuak hi. Communist in Combodia ong uk tak ciangin biakna khempeuh phiatmaimang in a diakdiakin buddha pagoda tengbang suk maimangsak uh hi. Tua bang peuh tawh Buddha biakna  amaimang paisuak ding a sak uh leh tu in leitungah agol penpen kham tawh kibawl ngiat pagoda kilam lamin a zoding hong hita uh hi.

 Zeisu Khazih sungah pumkhat ih hi a, bangmah peuhtawh kikhenna ding kidalna kongzing a omhet kei hi. Ih vekin i paizawhna ciangciang ah pai in lungdamna thu a tangko te ding i hi hi. Zeisu khekhap zui ni. Amah tawh tonkhawm ding, Ama' mai ah pai ding zong ong ci kei. Ka nung ong zui un, a mangpau in 'Follow Me' ong ci hilo a hia mate. Khat veivei manglai zang neknek leng nuam ee.

Matthew bang peuhmah Judah mi, pharisees miten a etkhialh mahmah uh hangin Zeisu in amuh phetin 'Follow Me' ana cih ngiat pa ahi hi.  Mi muhna ah apau banna Zeisu' a dingin paubang lo hiam? cih nop huai.

Posted by-Nangkhai

No comments: