Sunday, February 28, 2016

SABBATH NI PHAWK UN





​​

SABBATH NI PHAWK UN


Thupiak lina a kipatna lian ah Topa in, "Phawk un," ci hi. Lung hihmawhna leh lung khamna tampi lakah mite in thukham' deihna a kicinga a zuih lohna dingun paulap zong ding uh a hihna leh siangtho-a, a thupina kimangngilh ding a hihna Ama'n thei hi. Tua a hih manin Amah in, "Sabbath ni na sianthosak ding uh phawkun," ci hi. Paikhiatna 20:8.

            Ni guk sung tawntung eite in ngaihsutin Sabbath i neih ding hi a, thupiakna banga a tang dingin i kigin kholh ding ahi hi. Thukham a hih mana Sabbath a tang lel bek ding i hi kei hi. Nuntak khuasakna khempeuh (295,296) ah tua in khalam thu tawh kisai a hih lam i theih ding ahi hi. Pasian leh amaute' kikala kiciaptehna lim khata Sabbath ngaihsuna, amaute a siangthosak pa in Pasian hi a ci mite khempeuh in, Ama gam ki-ukna thuguipite kilangkhiasak ding uh hi. Ama gam thukhamte nisimin zui ding uh hi. Sabbath-i sianthona amaute' tungah a om theihna ding pen amaute' nisim thungetna hi ding hi. Nisimin amaute in Khris kikholh pihna ngah ding uha, Ama zia-le-tong kicinna zong a nuntakna uah kilangkhiasak ding uh hi. Nisimin a gamtat hoihte uh panin midangte' tungah a khuavak uh taangkhia ding hi.

            Pasian' nasepna a mainawt nadinga sep ding a om khempeuh lakah innkuan nuntakna ah kizawhna ngah masak phot ding ahi hi. Innkuan panin Sabbath'a ding kigin kholhna a kipat kul hi. Ni guk sung tawntung nute pate in, a inn uh pen, tunglam zumpi'a dinga a tate uh a kigin kholh nading sang khat a hih lam phawk ta uh hen. A kammalte uh kammal maan hisak ta uh hen. A tate uh' zak dinga a kilawm lo kammalte a kam uh panin pusuaksak kei uh hen. Lung sona a om lo lungsim nei uh hen. Nute pate aw, Ama-a dinga na pattah ding uha tanote a hong pia, a siangtho Pasian' muhna ah a om mah bangin ni guk sung tawntung gamta un. Sabbath ni ciangin na vekpi-un Topa' inn siangtho sungah biakna  pia dinga kiging khol khin na hihna dingun, na inn sung uah biakinn no khat bangin na tanote uh pantah un. Ama sisan tawh a leisa na tanote, zingsang leh nitak simin Pasian' kiangah puak un. Pasian ita a biak ding uh amaute' tavuan leh hamphatna lian bel a hih lam amaute hilh un.

            Tua banga Sabbath a kiphawk ciangin, khalam thute a tuh dingin leitung thute kiphal nawn lo ding hi. Ni guk sung na sepna tawh kisai tavuan khat peuh Sabbath ni'a dingin siit lo ding hi. Topa a tawlngak a thalak kik ni ciangin Amah biakna hun sungah kihel dingin gim lua-a i om loh na dingin ni guk sunga leitung nate i sepna ah i thate beisak luat ding hi lo hi.

            Ni guk sung khempeuh Sabbath'a ding kigin kholhna ah Friday pen kigin kholh phat diak ni ding ahi hi. (296,297) Moses tung tawnin Topa in Israel' tate' kiangah, "Zing ciangin Topa'a ding a siangtho Sabbath tawlngakna ahi hi; na em dingte uh tu ni-in em un la, na huan dingte uh zong huan un; a om lai teng zingsang ciang'a dingin koih un." "Mite pai uha manna tawm uh hi; an gawina tawh gawi-in, sum ah zong su-in, dal peek sungah em uha, anlumin bawl uh hi," ci hi. Paikhiatna 16:23; Gamlakvakna 11:8. Israel' tate'a dinga van pana kia an pen nek theih dingin bawl ding kisam lai hi. Tua pen kigin ni a hi Friday ni-a sep ding a hih lam Topa in amaute gen hi.

            Friday ni-in Sabbath'a ding kigin kholhna man siang ding hi. Puan silh ding teng a baihsa-in om dinga, nek ding khempeuh zong bawlsa in om ding hi. Khedap zong za zut dinga, pumpi zong sil ding hi. Hih theih ding vive ahi hi. Ngeina khatin bawl peuh lecin na hih thei ding hi. Sabbath pen puan phopna ding, an huanna ding, gualnop bawl nading leh, leitung tawh kipawl nasep dangte sepna hun ding hi lo hi. Ni a tum ma-in leitung tawh kipawl nasep khempueh khawl san dinga, leitung tawh kipawl lai khempeuh zong muh lohna mun ah koih ding hi. Nute pate aw, na nasep uh leh na nasep uh' deihna na tate uh gen un; thupiakna banga Sabbath na tan theih nading uha na kigin kholhna uah amaute kihuhsak un.

            Sabbath mong tegel zong ngentel taka i kep ding ahi hi. Hun khempeuh a saingtho dinga a ki-apsa a hih lam mangngilh kei un. A hi thei zahzahin Friday sunkim pan kipan Sabbath a kipat hun dong thacialte in nasemte hun awng pia ding hi. Lung nuam taka Topa ni a dawn theihna dingun kigin kholhna ding hun amaute pia un. Tua banga na hihna uh tawh leitung nate-a kipan supna bang mah na tuak kei ding uh hi.

            Kigin ni-a ngaihsut ding nasep dang khat om hi. Innkuan sung a hi-a pawlpi sung a hi zongin khat-le-khat kikala om kitel khialhna khempeuh paih khiat ding ahi hi. Lungsim sung panin ki-elna, hehna leh kimuhdahna khempeuh hawlkhia un. Kiniamkhiatna tawh "khat-le-khat na khialhna uh kithuum un la, na ci-damna (297) dingun khat-le-khat thu kingetsak un." Jeims 5:16. 6 T, laimai 353-356.

            Sabbath siangtho palsatna banga Vantung in a ngaihsut theih ding na khat peuh, Sabbath ni-a gen ding a hi-a, hih ding a hi zongin, kigin ni-in gen loh a hih kei leh hih lohin koih kei un. Sabbath ni-a thatang nasepna pana i khawl ding bek hi lo in, lungsim in zong a siangtho nate a ngaihsut theih nadinga a kikhal ding Pasian in hong ngen hi. Thu gina loteng leh leitung thute kikupna tawh thupiak lina a kipalsat ahi hi. Lungsim sunga hong lut thei thu khat peuhpeuh kikuma kihona in, utpeuh pauna ahi hi. Thumaan pana pialna khempeuh in sila leh mawhsakna sung hong tun hi. 2 T, laimai 703.

Source: Mrs White, CC book 2.

 


Saturday, February 27, 2016

Zo Phualva Thupuak - Volume 06, Issue 05




A Sung aa Om Thute
NICHOLAS LE LABAAM THUHILHNA
(Kha Thu Ah Paikhialhna)
CIDAMNA THU
Sin (Liver)
Carbohydrate Ante
DAH PIHNA
THU ZAKSAKNA
Pawl Lutna
ZSM / CDK
Reach the World
Lungdam Kohna
Church Address

NICHOLAS LE BALAAM THUHILHNA

 (Kha Thu ah Paikhialhna)

 

Mangmuhna 2: 6,14,15 "Ahi zongin note ka hong pahtakna khat om a, tua in: Keima muhdah bangin Nicolas pawlte na mudah uh hi. Ahi zongin note ka hong mawhsak nading thu tawmkhat om hi. Milim biakna ante nesak in, nulepa paktatna piangsak a, Israel mite mawhna a gamtasak Balak tungah thu ahilh Balaam' thuhilhnate a um mi pawlkhat note lakah a om hi. Tua mah bangin Nicolas pawlte thuhilhna a um mi pawlkhat zong note lak mah ah a om hi."


          Hun nunung ciangin Satan in pawlpi a dona, pawlpi in ado kik zawh loh pen Balaam le Nicolas thuhilhna ahi hi. Ei mimal muhna le sandante Topa in hong sangkimlo a, Pasian' zia-te enzaw in kalsuan leng paikhialhna om lo hi. Mi pawlkhatte in, "Lai Siangtho sunga omte na-ngawn ka sandan hikei, ka lungsim tawh kituak kei" ci thei uh hi. Ahih hangin Topa in, "Ka ngaihsutte note ngaihsut ahi kei a, na omdante kei omdan ahi kei hi. Van pen lei sangin a san' zawk mah bangin ka ngaihsutnate note ngaihsutna sangin asang zaw hi" ci hi. Topa in ka mudah hi acih pen mudah ke'n kici thei lo a, hoihlo hi acih pen zong hoih hi kici thei tuanlo hi. Tu in zong Topa zakdah mahmah biakna lam a thuhilhna nam nihte ih sut ding a, ih theihsa thute tawh enkak in, Topa deihloh upna le nuntakna ih neih khak leh, paih ding, nusiat ding a kisamte paai in nusia ciat ni.


A masa in Topa'n Nicholas' thuhilhna a zakdah pen hong hilh a, Nicholas pen Greek mi Judah biakna bia pa hi. Pawlpi upa, Kha Siangtho tawh a kidim mi sagih a kiteel lak pan khat ahi hi. Amah pen sawltak Paul kammal zang leng, kha thu tawh kipan in taksa thu tawh a beimang pawlte hiding hi. Nicolas pen Christian asuah ma in Greek biakna thuhilhna nuai ah a khangkhia ahi hi. Tawlkhat sung Christian sungah kitualbual in nuamsa mahmah napi, a sisan sunga Greek thuhilhna a om khinsa pen thakhat thu in maimang tuanlo hi. Hun hong sawt pian ciangin Greek thu-upna lam hong lunglut kik in, tua thuhilhna pen Christian upna tawh gawmtuah dan ding kipan a, hong lawhcing mawk hi. Greek mite thuhilhna in ei Zomite pipute thuhilhna mah bang hi a, "Ih taksa asih khit phet in kha nuntakna kipan in tua kha nuntakna pen tawntung ading" cih upna hi. Tua pen Christian thuhilhna tawh gawmtuah in kha nuntakna tawh vangam pai ding le hell pai ding cih hi. Tua ban ah "Ih kha nuntakna pen khatvei Christ khut sungah ih koih khit ciangin tua sung pan kuamah in la khia thei lo ding hi. Ih taksa pen mawhna bawl in puk kik mah leh kha nuntakna buaisak ban nawnlo hi. Khat vei gupkhiatna ngah in na kitheih khit ciangin tua pen bangmah in hong siasak thei nawnlo hi" ci-in thuhilhna nei uh hi. Khatvei pianthak khit ciangin bangbang sem in bangbang ka bawl zongin phamawh nawn lo cih thu tawh ki makaih a, "Gupkhiatna kitaan thei lo" cih thu in athupitsak pen uh ahi hi. Tua banah ih sih khit phet a vangam paipah ding thuhilhna pen uanggen mahmah uh a, tua thu in mite lungdamsak in khamuang sak mahmah hi. Ahih hangin Paul in nakpi takin na langpan a, tua mite in thawhkikna pen tu-in zong hong tungkhin zo hi ci-in thuman lampi panin pial khia in mi pawlkhat' upnate buaisak uh hi. Nicholas thuhilhna pen tanglai pupate tangthu tawh kigawmtuah in thuman thutak alang bek mu in a piangthakte in hih thuhilhna pen thangah mahmah uh hi. Ahih hangin mihing kibawlzia  Lai Siangtho gente tawh kitukalh ahih manin, Pasian in muhdah mahmah hi. Hih thuhilhna pen tuhun ciangin pawlpi kimin kisang khin ta a, misi a om simin vangam ah kipuak to pahpah ta hi.


Lai Siangtho in mai lam ah apiang ding thuman thutak hong gen a, tua tawh kitukalh a hilhkholhnate in zuaupi vive ahih manin hong tangtung ngeilo ding hi. Hih thuhilhna maan lo, thuzuau akip nadingin Satan in zong nakpi takin panla a, hih bang thu-um mi pawlkhatte pen mangmuhna khawng napia in, misi bangin omsak in vangam khawng na hawhpih a, hell khuk khawng zong na musak hi. Ahih hangin amau nuntakna tawh kizui in a vangam muhte uh kibang lo hi. Mikangpa vangam muh le Zomi papi khat in mangmuhna sunga amuh vangam pen hong kibang hetlo hi. Tua bang mah in mikangpa hell muh leh Zomi pa khat in hell amuh zong kibang hetlo hi. Hih mangmuhnate pen Lai Siangtho sunga mangmuhnate tawh kibang lo hi. Zuauphuakpa in ama sunga om zuau lo-ngal thuhilh ding adang bangmah neilo hi. Hih bang thuhilhna pen mihing muhna ah santheih bang hiphial mah leh Pasian' mudah penpente ahi hi. Ei Christ galhangte in do ding hihang. Nicholas thuhilhna pen Topa'n hua mahmah a, tuni ciang dong pawlpi tampi le thu-um mi tampite khamuanna le a kingakna bulpi uh hong himawk hi. Tua ahih manin Lungdamna thu ih san khit ciangin Topa in hih bang thuhilhna maanlo lak ah ih mangthang ding hong phallo in ih tai khiat kik theih nading lampi hong bawl sak hi. John ii mangmuhna sungah musak kik a, Nicolas thuhilhna pen ka mudah hi na ci hi. Nicolas thuhilhna ahi kha biaknate, mihingte kha asih phet in vangam kahto in Pasian phat hi ci-in thuhilhnate, vangam a tunglote hell sungah tungsuk pah thuhilhnate, kha khawlmun ahi Purgatory thu kihilhnate, hite khempeuh pen Nicholas thuhilhna pan hong kipan ahi hi. Hih thuhilhna maanlo lak pan kihem khia dingin Topa'n eite hong deih a, hih thuhilhna alangpante khempeuh tungah Topa in thapia in panpih hi. Thuhilhna asang khempeuhte tungah ahih leh mawhsakna le hong do nading thu pawlpi khempeuh tungah vauna puak hi.


Topa in thuhilhna adang khat a muhdah mahmah pen Balaam' thuhilhna ahi hi. Gamlak vakna 22-24 ah ih muh bangin Balaam pen Pasian' kamsang hi a, Mesopotamia (tu in Iraq gam) ah teng hi. Israel mite in Moab gam kantan ding Moab kumpi Balak phalna ngah nailo ahih manun Moab zangkuam ah Topa thupiakna ngakin giahphual sat uh hi. Balak in Israel mite kihta ahih manin a hamsiat dingin Balaam na cial hi. Letsong thupi mahmah piak ding zong kamciam a, "Na innsung pen ngun le kham tawh kong dimsak ding hi" ci hi. Ahih hangin Topa'n Balaam pen Israelte hamsiat dinga apai ding phal lo hi. Balaam in letsong asan dingte iplah lua ahih manin pai sawm veve a, lampi ah Topa vantungmi in a khawlsak nangawn zong pai veve hi. Moab kumpi Balak le a nungzuite in kithuahpih in munsang panin Israelte giahphual satnate na etpih hi. Israelte kithoihna sanga thupi zawtham biakna tau bawlin Pasian lungdamsak nadingin biaknatau sagih bawlsak a, tua biaknatau kim ah bawngtal khat le tuutal khat tek koih in, tua bangin Israelte hamsiat ding hong sawmta hi. Ahih hangin Topa in Israelte hamsiat ding pen phal peuhmah lo hi. Topa in Balaam kam sung panin thupha piaknate hong suak sak zaw hi. Israelte a hamsiat theih loh manin tua letsongte ngah zolo hi. Balak heh mahmah hi. Pisgah mual tungah paipih kik in tua mun ah zong biakna tau sagih bawl kik a, tua biakna tau sim ah bawngtal le tuutalte koih kik hi. Ahih hangin Topa in Balaam kam sungah hamsiatna koih nai lo ahih manin, mundang khat ah paikik uh a, Peor mualdawn ah ahih ngei bangin biakna tau sagih leh bawngtal sagih, tuu-tal sagihte tawh biakpiakna nei kik hi. Ahih hangin Topa in Israelte hamsiat ding na phal tuan lo hi. Balaam pen letsong zong sang zolo in inn ciahkik a, a lungsim sungah thaman letsong ngah nading lampi khat hong ngaihsun khia hi. A letsong san ding pen iplah lua in paisan zolo ahih manin, tua letsongte ngah nadingin Satan thudong zaw a, Satan in Balaam lung sungah mawhna lianpi hong kipat khiatna ding lampi na hilh khia hi. Tua Satan kiang pan hong pai pilna, Pasian mudah penpen theihkhiatna a ngah pen Balaam in Israelte dona dingin Balak tungah pia sim hi.


Tua thu in, "Israelte in a Pasian thukham a zuih sungteng uh gualzo in daupai den ding uh a, Pasian thukham a palsat uhleh a Pasian in amaute paisan ding hi. A maute kipaisan bek tham lo in, a maute thupha apia a Pasian uh pen amaute siatna abawlpa hong suak ding hi. Tua ahih manin Pasian thupiak a palsat theihna dingin geelna khat bawl in. Baal pawipi thupi mahmah bawl inla, Israel nungak le tangvalte tua pawi sim dingin na nugak le na tangvalte in sam uh hen! Tua kithoihna biakpiakna an le tuite ne in dawn uh hen! Zu hong kham ciangun na nungakte un a tangvalte uh luppih hen! Tua hileh a Pasian uh hehsuak dinga amaute paisan ding hi. Nang in na do ding kisam loin amaute Pasian in amaute abei dongin susia ding hi" ci-in ngaihsutna pia hi. Balak pen hong lungdam mahmah a, a lungdamna lahna in ngun le kham letsong tampi hong pia ta hi. Balak in Balaam thungaihsut piak mah bangin Baal pasian pawipi bawl in Moab nungakte in Israel nungakte va zawn uh a, pawi ah nu le pa mawhna bawlpih uh hi. Milim zong bia sak lai uh ahih manin Topa zong hong heh ta a, tua ni mahmah in Topa in Israelte tul sawmnih leh tulli sisak hi. Ahih hangin Phinehas gamtatna hangin Topa hehna hong dam a, tua danpiakna hong veng hi. Tanglai pek pan a Topa huat le mudah mahmah thu in milim biakna bek sangin, milim biakna le Pasian biakkopna ahi hi. Hih thute hangin Israel nam sawmte zong Assyriate' sal in na bei khin uh hi. Balaam zong Satan in a pilna zangin Balak ngaihsut piakna nei sak a, Israelte in siat pih mahmah uh hi.


Tulai Christian tampite zong Topa in hong nawlkhin tota hi. Banghang hiam cihleh milim biakna upna le Lai Siangtho thuhilhna a gawmkhop man ahi hi. Tua akigawm khawm Topa in a deih hetloh te pen Sunday, Pasian ni siangtho ni a zatna, sa sianglo nekna, Good Friday le Easter te Christian ngeina ah lutsakna, tui kiphumna ah tuitaak le tuitheh zatna, misi' kha biaknate ahi hi. Hi bangte zatna tawh Christian nuntakna ah Pasian lungdam ngeilo ding hi. Tanglai pek a ih Topa huatte le a deihlohte tuni ciang dong Topa in deihnai hetlo hi. Kei Topa in ka kikheel ngei kei hi na ci hi. Tua ahih manin tanglai tangthute pan in ih khialh khak loh nangin Topa deih loh bangteng hiam ci-in Lai Siangtho ah zong tek ni.

Nicholas thuhilhna le Balaam thuhilhnate pen Christian hi napi in vangam taan nading Satan ngaihsutna, a ciaptehna le a nasep ahih man in ei thu-um mite adingin siatna ciaptehna himawk hi. Tua ahih manin Nicholas le Balaam thuhilhna pan in Topa in eite khat ciat a pai khia dingin hong sam hi. Hih thuhilhna maanlote ih na san' ngei phial leh zong paisan in, ih Pasian it a, a thupiak mang dingin ki pumpiak tek ni. Topan thupha hong pia ta hen.                                                                                  ? Pastor Lalrintluanga Tlau

(Translated by Daniel Shoute)

 


Tuesday, February 23, 2016

KHAWKPI 9 - PAWLPI’ LAI HAWM KHIATTE




KHAWKPI  9

PAWLPI' LAI HAWM KHIATTE

 

         Ih laibu bawlna pen Pasian' hong makaihna leh hong lam lahna tawh a kisem a hihi. Deihna tangtuam khat a kizawhna dinga a kigeel a hihi. Seventh-day Adventistte, Pasian in leitung mite lak pana a sap khiat mi-tumdang dinga a teel a hihi. Thumaan siksem tawh leitung suang kua panin amaute to khia-in Amah tawh a kizom dingin bawl hi. Amaute Ama ai-awh suak sakin, gupkhiatna nasepna nunung ah Ama nasem dingin sawl hi, A si thei mihingte' tunga a kipia ngei, Pasian in mihingte' tunga a puak ngei thuhilhnate sunga a thupi bel a hi thumaan thutak, leitung mite' kiangah a gen dingun amaute kipia hi; tua nasep a kizawhna dingin ih laibu bawlna phualpite a muibun pen a hihi.

         Ih laibu bawlna pana hong suak khia laibute in Pasian tawh a kimu dingin mite kiging khol sak ding hi. 7T, 138,139.

         Nasepna khat a dang sanga a thupi zaw a om leh, tua in Lai Siangtho a kan nopna ding uha mipi mai-a ih laibute va tutna a hihi. Missionari nasep a hi-mite' inn-a ih laibute va lahna, va holimna leh amaute tawh thungetna leh amaute'a ding thungetna - te in nasep hoih hi-a, numei leh pasalte pastor nasep a siam sak ding khat a hihi. 4T, laimai 390.

         Ih laibute va zuakna in gospel nasepna ah a thupi leh a man nei nasepna khat a hihi. Mipi khawma thugenna a kineih theih lohna munte ah ih laibute va lut thei hi. Tua bang munte ah thuhilhsiate' tangin laibu zuakte va pai hi. Laibu zuakte tawh, a danga thumaan a za kha ngei lo ding mi tul tampite' kiangah thumaan va kigen hi.

         Laibu-zuakte khua tuamtuam ah a pai ding uh a hihi. Hih nasep a thupina pen thuhilh nasep a thupina tawh kikim hi. Ih mai-a nasep lianpi a kizawhna dingin awging thuhilhsia leh gamdai-kamtai a kisam tuaktuak a hihi. CM, laimai 8.

         Ih laibute sunga a om khawvak, mite' mai ah a kitaan sak theihna dingin Pasian in laibu-zuakna nasep a om sak a hihi. Khalam pilna leh khawvak a ngahna ding uha a kiphamawh laibute, leitung mite' kiangah a manlang theithei-a a tun ding a thupina laibu-zuakte thei sak un. Hih pen Topa in tu huna A mite a sep sak nop nasep a hihi. Laibu-zuak dinga Pasian' tungah a kipum piak khempeuh, leitung mite thuhilhna nunung nasemte a hihi. Hih nasep thupi seh khengval cih om lo ding hi; bang hang hiam cih leh laibu-zuakte' hanciamna om kei leh mi tampi in thuhilhna za ngei lo ding uh hi. 6T, laimai 313.

         Ih laibute mun khempeuh tun sak ding a hihi. Kam tuamtuam zong tawh suak sak un. Laibu leh thuhilhsiate tung tawnin vantung mi thumna thupuak tangko un. Tulai thumaan a umte aw, tho un. thumaan thei-a a tangkote, na neihsa khempeuh uh tawh a hi thei zaha na huh ding uh tu-in na tavuan uh a hihi. Ih laibute ih zuakna pana kingah sumte kim khat, mittawte khua a mu sak ding leh lungsim leitang a kal kham ding laibu a tam zaw ih bawl theihna ding ih vanzatte behlapna dingin ih zang ding hi. 9T, laimai 62.

         Thuhilhsiate' tangkona a za sate' kiangah zong siate tawh kithuahin laibu-zuakte in na a va sep ding a hihna kei hong kihilh hi; bang hang hiam cih leh siate in lim takin thu a gen khit uh hangin mite in a vekin ciamteh khin zo lo uh hi. Tulai thumaan a thupina phawk sakna bek hi lo, thumaan ah amaute in lei manin, zung kha-in, khial khemnate kip taka a do zawhna dingun, laibute kiphamawh hi. Laihawmte leh laibute pen mite' mai ah tulai thumaan a gen den dinga Topa' hiamzat a hihi, Mite thumaan mu saka tua thumaan ah a kip sak dingin Thu hilhna bek sangin laibute in na tam sem zo zaw hi. Laibu-zuakte' nasepna pana mite' inn tenga kikoih gamdai-kamtaite in gospel nasepna thakhauh sak ding hi; bang hang hiam cih leh Kha Siangtho in Thu hilhna a ngaite' lungsim a lawn mah bangin laibu a simte' lungsim zong lawng ding hi. Vantung mite in siate' nasepna a om pih mah bangin thumaan a dim laibute zong om pih veve hi. 6T, laimai 315,316.

         A ut uh leh sang naupangte in zong laibu zuakna tawh a sang sum ding uh a ngahna dingin hoih takin vai hawm un. Ih siam sinna sangte ah tua banga siam khat sinna khop ding sum a ngahte in gam dang ah pioneer missionari a sep theihna dingin a manpha mahmah khua-muhna ngah uh hi. 9T, laimai 79.

         Pawlpi mite in ih lai hawm khiatna a thupi lam a theih uh ciangin tua na a sem dingin hun tam zaw hong zang ding uh hi. CM, laimai 7.

         Hun a om lai teng laibu-zuakte' nasep ding a om a hihi. 6T, laimai 478.

         Ute naute aw, na thungetna uh leh na neihsate uh tawh laibu bawlna pan pih ding hanciam na sawm uh leh Topa lungdam mahmah ding hi. Laibu bawlna in thupha tampi a ngah theihna dingin zingsang sim leh nitak simin thu nget sak ta un. Mawh sak ding leh phunsan ding hanciam kei un. Na kam panun phunna leh hanna pusuak sak kei un; vantung mite in za gige a hih lam phawk un. Laibu bawlnate Pasian' phuh a hih lam mi khempeuh thei sak un. Amau' deih zawk a sep nop man uha hih nasepna a gensiate in Pasian' thusitna thuak ding hi. Ama nasepna tawh a kisai na khempeuh a siangtho-a ih bawl ding Pasian in deih hi. 7T, laimai 182,183.

 


Sunday, February 14, 2016

Zo Phualva Thupuak - Volume 06, Issue 04




A Sung aa Om Thute:
ETTEH DING EDEN INN
THEIH DING THU
ZOMI LIAPAALTE' ADING
CIDAMNA THU
Naupangte' Tha Om Nading
Ninkaangza
NASEP SANGIN PASIAN
THU ZAKSAKNA
Pawl Lutna
ZSM / CDK
Reach the World PUAN Kingah Lai
Zin Limci Kinei
Lungdam Kohna
Church Address

ETTEH DING EDEN INN

 

          Pasian in Mi' Inn Masa Bawl. — Pasian mahmah in nu le pa masate' adingin Eden huan inn nabawl sak hi. Mi ii adeih theih na khempeuhte bawl in akidimsak khit ciangin, Amah in, "Eite lim-le-mel le Ei tawh akisun dingin mi bawl ni" naci hi. Pasian in abawl khempeuh lak panin anunungbel le ahoihpen hih tawh lungkim a, akicing leitungah ateng dingin akicing mi bawl ding nageel zo hi. Ahi zongin mi in amah kia aom ding pen Pasian' ngimna hilo hi. "Mi in amah kia aom ding hoihlo hi; amah ading akituak huh ding khat kabawl ding hi" ci hi.


Pasian mahmah in Adam ading lawm pia hi. Amah tawh lawm dinga akituak, akithuahpih ding, itna le hehpihna ah pumkhat asuak ding numei khat pia hi. Adam pang panin akila nakguh panin Eve kibawl a, Adam' lutung ah atuang ding hilo, Adam in khe tawh atuatcil ding hilo, amah tawh ding khawm in, it ding le huai ding numei ahi hi. Pasal phel khat hi a, guh pan guh, sa panin sa ahi hi. Numei in Adam' pum dang khat hi a, akizopna uh kinai le ki-itna alak ahi hi. "Kuamah in ama' pumpi mudah ngeilo a, it in kemcing hi." "Tua hi a, mi in ama' nu le pa nusia in, azi beel in, pumkhat asuak hi."


Pasian in Kitenna Masa Pia.—Pasian in amasa pen kitenna pia hi. Piangsakpa tawh kitenna kipan hi. "Kitenna in pahtawi huai hi." Pasian in mi tungah apiak masak letsong ahi hi. Hih in Pasian' hong piak letsongte lak ah khat hi a, mawhna ahong lut khit ciangin Adam in Paradise kulhte pan hong pusuah pih hi. Pasian' thukhunte phawk-a, thumanna tawh kitenna in thupha ahi hi. Hih in, asiangtho mihingte gui le lungnopnate kemcing a, mi-le-mi kizopna ah kisapnate hong guan in, pumpi, ngaihsutna, le kha nuntakna hong sangkhan to hi.


Adam' khut sungah Eve apia masa Pasian in nalamdang masa ahi kitenna napia hi. Lawm-le-gual le, gui-le-zaam akikaih khopna Cana ah Christ in Ama' Nasep kipat nadingin, Ama' phuatsa kitenna nakip sak hi. Gupna angah mite tawh akizopna lim ahi dingin kitenna abawlna tawh Jesu in kitenna na pahtawi hi. Amah mah in mopipa hi a, mo in pawlpi ahi hi, ateel tuamte ahi hi.

Kisap Khempeuh Kipia.—Lungsim in adeihtheih na khempeuh tawh Adam ki-umcih hi. Vangliatna tawh akidim Eden huan ah mawhna le muatna lim khat zong om lo hi. Pasian' vantung mite in asiangtho nupate tawh suakta takin kimu kiho thei uh hi. Kipakna la asate in suahtakna le Piangsakpa phatna la awi uh hi. Ziadam gansatein tua nupate tawh mawhna omlo takin kimawl pih in, athu mang uh hi. Adam in mipi cing mahmah a, Piangsakpa' bawl lak panin ahoihpen ahi hi.


Piangsakpa le amaute kikal ah khuamial zang khat zong omlo hi. Pasian pen amau' thupha apiapa, le Pasian' deihna ah amau' deihna akicinna hisak uh hi. Adam' zia-le-tong ah Pasian' zia-le-tong kilang hi. Piansak na khempeuhte tungah Pasian' vangliatna kipulak hi.


Mi' Lungnop Nadingin Nasep Kipia.—Pasianin ahoih na khempeuh a-itpa ahi hi. Ama' khut panin apiang na khempeuhte tungah hih thu hong lak hi. Nu le pa masate adingin ahoih Eden huan nabawl sak hi. Leitang panin singkung lianpipi nakhangkhia sak a, akimanna le kizepna namcin piang khia sak hi. Paak hoih singkungte bawla, ahoihna atuam tek tawh le anamtui paak vuite in huih lak zel uh hi. Ama' bawlsa nate akepna tawh mi in lungnopna angahding Topa' geelna ahi hi. Huan sunga aom kungte' gahte panin mi' deihna na lungkim sak hi.


Huan akem ding nasep Adam kipia hi. Nasep neilo in Adam lungkim theilo ding, cih Piangsakpa in thei hi. Huan ie ahoihna in Adam lungnuam sak mahmah napi, akicing lungnopna ngahlo hi. Thatang zangin alamdang pumpi satakte nasem sak hi. Nasep lohna ah lungnopna om hizen leh mawhna aomlo mi' dinmun ah nasep kisam lo ding hi. Mi apiangsakpa in mi' lungnop nading thei ahih manin, abawl khit phetin nasep naguan pah hi. Ahong tung ding minphatna, le nisim annek nadingin akisam nasepna in tua tokhompi panin hong pai hi.


Christian Innkuan in Pasian Pahtawi.—Innkuan sungah Pasian thu masapen ah akoih nu leh pate' Pasian kihtakna-in pilna akipatna hi, ci in atate ahilhte in vantungmite mai le mite mai-ah Pasian' minthang sak uh hi. Amaute in leitung maitang ah innkuan vai khil sitset in, tate uk sitset in, Piangsakpa alangpan sak uh sangin it ding leh athu mang ding hi, ci-in hilh uh hi. Tua bang inn ah Christ in leengla tanghlo in, innkuante' min pen Ama' min hia, zahtakin, pahtawi uh hi. Pasian omna inn ah vantungmite in omnuam sa uh a, biakna, Laisiangtho, Piangsakpa azahtak dingin tate kihilh hi. Tuabang innkuante in kamciam "Kei ahong zahtakte Keimah in ka zahtak ding hi" pen amau adingin sang thei uh hi. Tuabang inn panin pa in nisim anasep ah kuankhia a, Pasian tawh akihona hangin alungsim uh nem in, ki-apna nei uh hi.


Christ eite tawh ahong omna bekin numei pasalte lungnopna pia thei hi. Nuntakna tui maimai khempeuh Christ in vantung leenggah tui suak sak hi. Tua ciangin innte in Eden munnuam, innkuan, leh vantung innpi ie lim hong suak thei pan hi.      Ref: Kumkikna Lamen Innkuan, pp 25-28.

 

-

Thursday, February 4, 2016

BABYLON MAWHNA NAM SAWM by Pastor PL Thlenga




BABYLON MAWHNA NAM SAWM

 

"Ka mite aw, ama mawhnate ah na kihel khak loh nadingun, ama gimnate na thuak khak loh nadingun tuanu sung pan hong paikhia un; ahang in, a mawhnate, van banin kicianga, Pasian in a gamtat khialhnate ciamteh zo hi" (Kilaakna 18:4, 5).

 

Tanglai Babylon pen tulai biakna paikhialhna, milim biakna leh thu kihilhna manlo khempeuh hong piankhiatna bulpi ahi hi. Tua thu pen Laisiangtho in, "Babylon khuapi, a paktat numeite leh leitung kihhuainate khempeuh a pianna" na ci hi. Babylon mawhna in nasia mahmah in  a mawhna un van banto hi cimawk hi. Tua Babylon mawhnate a bultawng pan in ih sut ding hi.

BABEL : Babylon hong kipat khiatna a bulpi in Babel tausang ahi hi. "Babel" cih kammal pen Hebrew pau hi-in, Greekte in  Babylon na ci uh a, ei Zokam in "Buaina" cihna ahi hi. Ahih hangin amau Babylon mite in "Pasian kongkhakpi" (Gate of God) na ci uh hi. Hih Babel pen Piancil 10 sunga ih muh bangin Noah' tupa Kush' tapa Nimrod' lam ahi hi. A min khiatna leh a lampa  a kipan in Pasian thu manlohna hanga buaina bekbek hi a, "Leitung tui tawh susia nawnlo ding cih Pasian kiciamna" muanlohna pan kipan khia khuapi ahi hi.

Pasian thu a hihna bang a san lohna leh Lai Siangtho sunga Pasian hong piak ciamtehna nalamdang (miracles)te, lim etsakna (symbol) hong piakte a hilo lam a khiat sawm dente, Science pilna zanga hilhcian sawmnate Babylon mawhna bul ahi hi. Pasian in kician takin agente ahi bangbang a san lohna  leh muanmawhna in Babylon mi hihna ahi hi.

NIMROD: Babylon (Babel) a lam khiapa Nimrod pen Lai Siangtho in "Pasian mai ah sabet hat pa" (Piancil 10:9) na ci a, Kumpi thahat leh a vanglian mahmah khat ahi hi. Khua lian leh khua thupi mahmah giat bang na lam khia hi (Piancil 10:6-14). Amah pen sa-hai mi, nek-le-dawn uangtat, a gongthak thoihna dingin gamsate nuntakna la pa, sisan suah nuamsa, sasi tawh a lungkim sabengpa ahi hi. Tuicin hong tun khit ciangin Noah tate in lo nei in, gankhawi  in, ganhing nuntakna neite tawh teng khawm uh hi. Nimrod zong tua banga Pasian bawl ganhingte tawh nungta khawm ding himah leh, a thahatna leh a vangliatnate Pasian bawl ganhing te nuntakna lak nadingin zang zaw hi. A khuapi lamte khempeuh zong milim biakna munpi leh khuapi suak uh hi. A thahatna leh vangliatnate Pasian langpanna in zanga, mite milim bia sak  hi.

Tua ahih manin Nimrod pen Leitunga milim biakna leh biakna paikhialhna a pankhia pa leh a thehthangpa ahi hi. A khuasat Babylon zong  Pasian deih loh nin khempeuh hong pian khiatna munpi hong suak hi.

SEMIRAMIS : Nimrod pen kumpi thupi leh vangnei tak hi a, a gammi te in amah kihta in zahtak mahmah uh a, a sih kuan ciangin pasian bangin bia uh hi. A sih khit ciangin a zi Semiramis in, "Ka pasal Nimrod pen si taktak lo hi, a taksa pen si mah leh, a kha pen silo in vantung ah kahto a Ni sungah va leng tum hi. Lei kumpi bek hih ding pen lungkim zolo in vanah zong Kumpi lianpen hiding in Ni sungah om ta hi," ci hi. Tua hun pan kipan in ama gammi khempeuh in Ni na bia uh hi. Hih pen leitung mite in Ni biakna (Sun worship) hong kipat khiatna ahi hi.

Tua khit ciangin Semiramis in "Ni biakna dingin nipi kaal nimasa pen ni (the first day of the week) hi ding hi," a ci hi. Tua kipan in nipi kaal sung nipi masapen ni pen Ni biakna ni (Sun's day =Sunday) hong ki ciamteh ta hi. Hih pen Ni biakna leh Sunday tanna kipatna hong suak hi. Mihingte in ih sih ciangin a sitheilo kha khat van ah pai a,  mihingte sungah lut in piangkik thei cih upnate zong Babylon panin hong kipan ahi hi.

Hih teng banah, Semiramis in, "Ka pasal Nimrod pen kha pumpi tawh kei kiangah hong pai a, 'Nang zong na sih khit ciang na kha Khapi (Moon) ah na lut ding hi. Tua ciangin kei pen van kumpipa ka hi ding a, nangpen van kumpinu na hi ding hi', hong ci hi" ci thuah lai hi. "Tua ahih manin Nimrod ih biakna in nipi kaal masapen ih zang dinga, a ni nihna pen kha biakna in ih zang ding hi" ci hi. Tua bangin, Babylon mite in kaal khat sunga ni nihna pen Khapi Ni (Moon's day=Monday) ci-in, tuni ciang dong hih ni minte pua suak hi.

TAMUZ : Semiramis pen a pasal Nimrod sih zawh asawt lo in, zawlta hong paai mawk hi. Nupi cil leh acim mahmah khat ahih manin, "Ni in hong gai sak hi. Nimrod ta ka paai hi. Ni pan in ih kumpi in a kha tawh nau hong paaisak a, tua manin ka naupai pen Lamdang Kha Tapa (Miracle Child) ahi hi" a ci hi. Tua naungek pen December 25 ni-in hong suak a, amin dingin TAMUZ aphuak uh hi. "Tamuz" a khiatna in "pasal ci omlo a nuntakna hong kipan, nuntakna kipat khiatna bulpi(origin of life)" cihna leh "Van Kumpipa tapa" cihna ahi hi.

Tua bangin Babylon-te in pasal ci tawh lo a tapa anei kumpinu pen"Alma Mater" ci uh a, a khiatna in "Nu siangtho" (virgin mother) cih nopna ahi hi. Tua ban ah Semiramis in Tamuz a paai kipat ni sut to in, a kha 9 na April kha Sunday masa pen ISHTAR (Nuntakna hong piankhiatna- Nuntakna thak neih kikna) ni ci-in na phuak uh hi. Hih hun pen khuakhal laitak hi-in, singkungte in ateh lui pulh in ateh thak hong sel laitak ahih manin, "Nimrod pen Semiramis gil sunga Tamuz banga hong om kipatna ni" na ci uh hi. Tua ahih manin, Tamuz hong suah khiat ciangin, Nimrod hong suak kik hi ci-in saang uh hi.

Tua bangin Tamuz in  za khempeuh hong luah suk ta hi. Babylon mite in Tamuz leh amah a paai anu Semiramis pen Pasian bangin hong bia ta uh hi. Babylon te kumsim kha a kha li-na zong Tamuz min pua sak in Tamuz kha ki ci a, Judah te Babylon sal a atan lai-in Babylon te khasimna a na zatpih manun a kha lina pen Tamuz kha ci-in na phuak uh hi.

Tamuz pen kumpi thuman leh lungduai mahmah khat ahih ban ah gam mite ukdan siam mahmah ahih manin a gam mite in it mahmah uh hi. A sih ciangin zong it lua uh ahih manun kapkap uh hi. Babylon mite bek thamlo Judah mite nangawn Tamuz ngai in kap uh hi. "Tua ciangin lei lu lama om biakinn kongpi ah hong paipih a, Tammuz acih uh pasian a sihna hangin dah in kap in a om numeite ahong lak hi"(Ezekiel 8:14). Hih bangin Babylon te pasian ngai in Judahte a kahna uh pen Pasian mit muh ah a kihhuai pen gamtatna ahi hi.

Babylon mite in hibang a Tamuz kumpi ngai a akahkah sangin, apian ni ahi December 25 ni pen puanhoih a thakte silh in, an leh tui lim ne in Tamuz a suak nu ahi a van kumpinu uh Semiramis biakpiakna dingin namtui hal te leh mohlumte mek in December 25 ni pen gualnopna ni ding hong zang ta uh hi.

Babylon te in hih bang a Tamuz ngai a akahna uh leh vankumpinu kiang ah namtui hal biakpiakna pen Judah te in a lim la in na zang sawn uh hi. Jerusalem kong lak ah vankumpi nu meihal biakna na pia ngei uh hi. "Judah gam khuapite sung le Jerusalem khua kongzing lakah bang hih uh cih mu lo nahi hiam? Naupangte in sing tomin, a pate un mei tawh uh a, nupite in a nusian uh vantung kumpinu ading moh bawlna ding annel meek uh a kei hong heh sak nadingun, pasian dangte dawn dingin leenggahzu tawh biakna a pia tazen uh hi" (Jeremiah 7:17,18).

Tamuz asih khit ciangin Babylon mite in lam tuamtuam tawh na bia toto uh a , tapa a hihna tawh kizui in Pa kiang ah hong thuumsak ding pa hi na ci uh hi.  Hong thuumsakpa a hihna min "MITHRAS"phuak uh a, akhiatna in "Palai" cihna ahi hi. Tua ciangin Tamuz pen Ni pasian (Baal) kiang a thuciam Palai ci-in a mindang khat phuah beh in, tua pen Hebrew pau in 'Baal berith' kici a, a khiatna in 'thuciam' cihna ahi hi. Baal pasian kianga thuciamna hong piaksak palai ci-in Babylon te in Tamuz pen na bia ta uh hi. Thukhente hun lai, Gideon a sih ciangin Isreal te in Baal berith na bia ngei uh hi. Hih pasian dang biakna pen Pasian muhna ah vantung dong atung hehna ahi hi(Thukhente 8:33 ah).

Hiteng bek tham loin, Tamuz phawk den na dingin, amin kipatna laimal "T" pen laimal siangtho na ci uh hi.  Mi namdangte leh biakna tuamtuamte, Babylon mi leh sa asuak nuamte a siampite in amau taltang tungah singlamteh lim "T" khen in tui na phum uh hi. Tua ban ah siampite in "T" lim a ngawng ah ok den uh hi. Hih bangin namdang mite baptize na a ngah khit uh ciangin, amaute in Babylon siampi pen a Topa leh kumpipa in saang hi cihna hi a, Babylon biakna huang sungah alut hipah hi. Tamuz pen 'Ni' tapa a hihna kilat sakna in Nilim sungah 'T' laimal na at den uh hi. A sawt ciangin tua pen 'Sunwheel' na ci uh aa, aisan siam siampite in na zang ta uh hi.

Tua ban ah, ni pen sun hun lai a ih et cianga, a kiim a sakhi tuihup a bang (nimbus) limla in, Tamuz nu Semiramis, vantung kumpinu a lu ah sakhituihup lim (circle of light) na koih uh hi. Tua bangin van kumpinu a zahtakna uh leh athupi sakna uh kilangsak uh a, Babylon mite in Tamuz leh anu Semiramis a etsakna in Nupi in naungek a pom lai lim pen pasian in na bia uh hi. Tua panin nu leh atapa biakna pen biakna tuamtuam ah hong ki thehthang ta hi. Egypt gam ah zong hih nu leh a tapa biakna hong kipan a pasiannu a hi 'Osis' leh pasian tapa 'Osiris' or 'Horus' na bia kop uh hi. Tham loin, Rome khuapi ah zong pasiannu ahi 'Fortuna' leh pasian tapa ahi 'Jupitar' na bia kop uh a, Greek gam ah zong pasiannu 'Cered leh a tapa na bia kop uh hi.

Babylon te in Tamuz pen 'Adonis' min pia a, hih in tapa za hihna min ahi hi. Satan in Pasian leh a Tapa hihnate a limla in Babylon te zang in na kipan khia sak hi. Nungak siangtho zangin Khazih hong suak ding zong, Semiramis leh Tamuz zang in alim in na kilak khol hi. Tapa hihna Hebrew pau ahi 'Adonai' lim lain 'Adonis' na phuak a, Tapa in asep ding ahi palai nasep asep nang zong 'Mithras' zang in alim in na bawl khin hi. Singlamteh tunga Khazih sihna ding zong Tamuz min laimal kipatna 'T' limla in na zang khin uh hi.

Hih Babylon biakna a thu kihilhna khempeuh pen Medo Persia in Babylon a lak (BC539) in, Babylon siampi khat in Asia Minor lama a taina mun Pergamos khua ah a biakna na lut pih hi. Tua ahih manin Topa Zeisu in Pergamos khua a pawlpite a thuhilhna ah, "Na omna, Satan tutphah omna ka thei hi" Mangmuhna 2:12,13 na ci hi. Pergamos khua panin thu-um lo mite in na la sawnsawn a, tua panin Pagan Rome, Pagan Rome panin Papal Rome- Roman Catholic in a tawpna ah na ngah ta hi. Babylon mawhna leh a hihna khempeuh pen Rome Pawlpi in a vekpi in la a, tua Rome pawlpi in alak sawnte atom in ih kan to ding hi.

Œ SUNDAY: Babylon mite in Nimrod biakna ni ding aseh Sunday ni pen Roman Catholic te in na la sawn uh hi. Pope Sylvester in, "Nipi kal khat a ni masa pen Sunday ni Zeisu thawhkikna phawk den nadingin ih tang ding hi" ci-in thupia hi. Kumpi Constantine in zong, AD 321 March 7, in Sunday ni-in kumpi zumte leh pilna sinna sangte khak dingin thu na pia hi. AD 364 ciangin Laodicea council (khawmpi) ah Roman pawlpi in Sabbath Tawlngak ni pen Sunday ah na khel ziau uh hi. "Hih Sunday tanna pen Roman pawlpi thuneihna ciamtehna hi" na ci lailai uh hi. Tua bangin Protestant pawlpi khempeuh in zong Babylon leh Rome pawlpi nung zui-in Sunday ni na tanpih ta uh hi.

KHA SI THEILO UPNA:  Babylon mawhna Rome pawlpi in a laksawn khat in, sih khit ciang a si theilo kha khat vantung kah upna ahi hi. Nimrod leh Semiramis te asih khit uh ciang zong a kha uh ni leh kha kiangah pai cih a up mah bang un, Rome pawlpi in zong mi hoihte asih phet un vantung ah a kha uh paipah in, migilote ahih leh hell meilipi ah paipah in a um uh hi. Migilo lua lah a hilo, mi hoih lah a hilote pen, kha siansuahna mun (purgatory) lam ah pai in um uh a, Pope in thu anget sak ciangin Hell sung apai ding nangawn vangam ah thakhat  thu in pai dingin um uh hi. Tuni dongin misi khinte adingin han ah va pai-in thu va ngetsak uh hi.  Tua bangin Roman Catholic upna ahi, sih ciangin van-gam pai pah cih upna pen Protestant te in na la sawn uh ahi hi. Ahih hangin Lai Siangtho in Zeisu hong kumkik ciang bek in midik a site tho-in van ah pai ding hong hilh hi. Hih Babylon thuhilhna pen Pasian muhna ah mawhna lianpi ahi hi.

Ž MARI- PASIAN' NU: Semiramis Van kumpinu, Tamuz agil sung a paainu pen Babylon te in " Nu Siangtho" ci-in a biak mah bang un Roman Catholic pawlpi in zong Zeisu a paai nu Mari pen "Pasian'nu" ci-in a kiangah thungen uh a, pasian biak in na bia uh hi.

DECEMBER 25: Babylon te in Tamuz suahni December 25 pen pawi bawlin tua ni atan mah bangun, Roman Catholic siampi Julius I(337-352 AD) in, "Zeisu suahni pen December 25 ni-in kibawl ding hi" na ci hi. Lai Siangtho ah tang ding cih a om hetlo Zeisu suahni pen Tamuz suahni ahi December 25 ni-in na bawl uh hi. Tua bangin Protestant tengin zong tua ni na tang in pawi ni thupi bangin na zang ta uh hi.

EASTER SUNDAY: Babylon mite in Semiramis gil sungah Ni pasian in Tamuz hong gai sak ni pen "ISHTAR" ci-in tua ni a na tanh mah bangun, Roman Catholic siampi Pius I in "Zeisu sihna pan in nuntakna thak nei a, a thawhkikni pen thu-um mite' tang ding hi" cih thu na pia hi. Tua bangin April kha sung a Sunday masapen "EASTER Sunday" ci-in Roman Catholic te in na tang uh hi. Protestant tengin zong Roman Catholic te nung zui-in, Lai Siangtho in tanh ding thu hong piak het loh ni pen hong tang ta uh hi.

' "T" or CROSS:  Roman Catholic te in Babylon mite gamtat dan azuih uh khat leuleu in, Tamuz min ciaptehna kipatna laimal "T" lim zatna ahi hi. Babylon mite in a biakna uh hong lut mi khat peuh ciaptehna in, a tal uah "T" lim khet sak in na tuiphum (baptize) bangin, Roman Catholic siampite in tui aphum ding ciangin "T" Cross lim tawh tuiphumna na pia uh hi. Tua bangin, Babylon siampite in "T" lim a awh den mah bang un, Catholics siampite in zong "T" Cross lim na ok in, ciaptehna thupi leh a poimawh mahmah in ngaihsun uh hi. "T" Cross lim a awh uh ciangin khamuang lua in Satan nangawn in zozo lo dingin lamen uh hi.  Thungetna ah singlamteh lim pen nak zat mahmah in, Sun-wheel zong tu in Vatican khua laizang ah koih ta uh hi.

' MILIM BIAKNA: Babylon mawhna Roman Catholic in a laksawn a lipkhaphuai mawhna dang khat in milim biakna ahi hi. Babylon te in, Ni pasian lim leh van kumpinu ahi Semiramis limte, Nu in a tapa a tawi lai limte bia in a mai ah kunin atawp uh hi. Kumpi Constantine hun lai panin Rome khua pawlpi in hih milim biakna pen na kipan ta uh hi. Tun in zong Vatican khuapi ah "Jupiter" pasian lim zong Peter lim ci-in na ding sak khin uh hi. Peter lim mah sa in bia in, atawp uh hi. Rome biakna lui a biaklai a, a nusian "Fortuna" limte pen Mari lim ci in a mai-ah khukdin in abia uh hi. Hih bangin milim abiak nop manun Lai Siangtho sunga "Milim bia ke'n" a cihna pen nawngkaisa in na hem uh hi. Kamsang Daniel in "thukhamte leh hunte lamdang sak ding hi" a cihna a tangtung ta ahi hi. Hih milim biakna pen Nicea Council a nihvei na (AD 787) in Roman Catholic Khawmpi ah kipsakna nei in tudong a kizang suak ahi hi.

" KUMPI-SIAMPI UKNA:  Babylon mite in a kumpite peuhmah pilna sangpen anei, pasian thusim nangawn athei dingin ngaihsun uh hi. Tua ahih manin kumpi ahih nak leh siampi lianpen hihna zong na nei pah uh hi. Tua pen Kumpi-Siampi ki ukna kici a, kumpite pasian bangin na bia pah uh hi. Hih bang kumpi ki-ukna pen Babylon panin Rome kumpi ki-ukna ah hong lut in, tua pan in Papal Rome in hong lasawn kik hi. Pope te khempeuh in siampi lianpen za bek hi lo-in, gam sung ki-ukna ah a sangpen za hong nei uh hi. Pasian' thusim khempeuh thei, mawh theilo, Pasian' thu leh Lai Siangtho nangawn akheel thei, hih leitung ah Pasian' tapa tanga dingpa in um uh hi. Pasian bangin bia in amai ah mawhnate pulak uh a, amah in a mawhnate uh na maisak hi. Hih pen Pasian adingin, "vantung ciang atung Pasian hehna lipkhap huai" ahi hi.

" MARY LIMA SAKHI TUIHUP(Nimbus):  Babylon mite in a nusian Semiramis lim tungah Kha nusian ahihna etsakna leh  a vangliatna etsak na-in, a lu kiim ah sakhi tuihup a kualsak mah bangun, Roman Catholic te in zong Mary leh Zeisu lim ah tua sakhi tuihup bang na kualsak uh hi. Tua mah bangin Mari pen si taktak lo, tu-in vantung ah kahto in a om hi cih um uh a, tua Mary kha a kici (Dawi kha gilo)te in "Pa, Tapa leh Kha siangtho in ka tapa Zeisu hong paikik nadingin mite akiging khol dingin hongsawl hi" ci-in leitung mun tuamtuam ah tua khagilo hong kilaak ta hi.

Hih Mary kilaakna pen Roman Catholic te in Mangmuhna 12 a, "Numei Ni tawh a kizem" acih pen ahi hi na ci uh hi. 1917 kum in Portugal gam Fatima mun ah, naupang thumte kiangah Mary a kici dawite kha hong ki lang  ngei hi. Tua kilaakna mu dingin kumsim in mi awn sawm-le-nga (15 million) bang leh siampi leh pastor 15,000 bang na hawh den uh hi. Hih bang mah in mun tuamtuam ah Mary ki laakna kimu kawikawi ta hi. Roman Catholic te bek thamlo, Protestant makaite in zong na thupi muh mahmah uh a, hibang kilaakna mun khempeuh paisawm ta uh hi. Mary kha kilaakna mun khempeuh ah "Tulai mawhna leh siatna tampi hong pian semsem na in, Sunday siangtho taka na tanh loh man hi" ci hi. Amau bawltawm ahi, Sunday Nimrod a biakna ni pen mi khempeuh atang dingin hong deih ahi hi.

 NEK-LE-DAWN : Babylon khuapi lam khia pa Nimrod pen nek-le-dawn a uk, sahai leh saben hat mahmah hi-in, Babylon suan-leh-khakte zong zu leh sa hai, sasiang leh sianglo a khen lote ahi uh hi. Daniel hun lai-in zong Babylon kumpipa Belshazzar in, zu-le-sa ne in pawi lianpi kham a, a mi thupi 1000 te tawh nuamtak in pawi abawl lai in, khut tawng khat in kawm tungah lai na-at ngei hi. Hih Babylon ngeina hoih lo pen Roman Catholic in na lasawn in, Lai Siangtho in sa sianglo acih pen Pontiff Eleutherius (AD175-189) in "avekin siangta hi" na ci hi.  Peter nangawn in, "A sianglo leh a nin peuhmah ka ne ngei kei hi", (Sawltakte 10:14) acih pen thusim lo in avek in asiang tawh sianglo tawh ne ta uh hi. Tua ahih manin, Babylon "Lei a numei kizuak leh kihhuai nu" ahihna pen Roman Catholic in hong dawlto khin ta hi. "Dawite kua suak khinta in, kha gilote omna suak khinta a, a kihhuai, a muhdahhuai vasa namkim in omna in neita uh hi" cih hong tangtung ta hi.  "Ama hukna lenggah zu mite dawnsak a" acih mah bangin, Roman Catholic langpan a om Protestant a kici te in zong a nungzui in sa siang leh sianglo zong dei nawn lo in a vekpi in hong ne ta uh hi.

Khai leh, hih lai asim kongit sanggamte aw, hih a tunga kong pholak khiatte in Babylon mawhna pawlkhat bek ahi hi. Hih mawhnate leh a dan thuakna dingte ah ih kihel loh nadingin Van Pasian in, "Kei mite aw, ama mawhna bawlna kihel kha loin, ama thuak gimnate na thuak khakloh nadingun ama kiang panin hong pai khia un.. ama mawhna in vantung dong tung khin a, ama tatsiatnateng Pasian in a ciamteh zo hi" ci-in eite hong sam hi.

Reference: The Thunder of Justice, pp.3-5.

http://mystery-babylon.org/christmas.html

http://www.sodahead.com/united-states/who-was-really-born-on-december-25th/question-216153/


NGETNA:

Hih thu na sim khit ciang, na deihsak mi khat na sim sak sawn in maw. Lungdam!

--